Jak wyglądają i czym są latające kleszcze?
Swoim wyglądem przypomina latające kleszcze. Jednak oprócz tego podobieństwa wizualnego, z kleszczami ma niewiele wspólnego. Mowa oczywiście o strzyżaku sarnim, nazywanym też strzyżakiem jelenim.
Określenia te nawiązują do nazw zwierząt, na których pasożytuje. Nierzadko nazywa się go również łowikiem albo wszą sarnią. Nie oznacza to jednak, że strzyżaki ograniczają się do ataku na sarny czy jelenie. Są agresywne i mogą obsiąść i pokąsać również inne zwierzę, np. psa, łosia, a nawet człowieka.
Gdy strzyżak znajdzie żywiciela, zrzuca swoje skrzydła i zaczyna wysysać z niego krew. To sprawia, że owad mocno przyczepia się do skóry i bardzo trudno jest się go pozbyć. W momencie bezpośredniego spotkania raczej nie powinniśmy obawiać się go tak bardzo, jak prawdziwego kleszcza, który może przenosić różnorodne choroby i być przyczyną rozwoju m.in. boreliozy czy odkleszczowego zapalenia mózgu. W odróżnieniu od kleszczy strzyżaki to owady i co do zasady niegroźne, choć ich pogryzienia są bolesne i mogą być przyczyną reakcji alergicznych.
Trudność w odróżnieniu strzyżaka od kleszcza jest na tyle powszechna, że nawet na oficjalnym profilu Lasów Państwowych na Facebooku znaleźć można informacje dotyczące latających kleszczy w Polsce. Na zwięzłej infografice widać dokładne porównanie pomiędzy strzyżakami a kleszczami.
Wśród podobieństw wskazać można na wspólne miejsce, w którym bytują - to lasy i tereny z bogatą roślinnością. Latające kleszcze w lesie przelatują na swoją ofiarę i wysysają z niej krew. Na tym w zasadzie kończą się podobieństwa.
Najprawdopodobniej strzyżaki pochodzą z Azji i zostały przywleczone do Europy wraz z bydłem parzystokopytnym. Występują one obecnie w różnych częściach świata, w tym w Polsce, ale też w Skandynawii, gdzie odnotowano istnienie kilku populacji w obrębie jednego gatunku. Ta różnorodność ma związek z wpływem czynników klimatycznych. Strzyżaki znane są również w Japonii. Podobnie jak na terenie RP, w Kraju Kwitnącej Wiśni są najbardziej aktywne między majem a październikiem. Z uwagi na to, że w ostatnich latach gatunek intensywnie rozprzestrzenia się na terytorium Polski, można uznać go za inwazyjny.
Strzyżak a kleszcz
Umiejętność latania to podstawowa różnica odróżniająca strzyżaka od kleszcza. Przyjrzyjmy się też temu, jak on wygląda. Ten latający owad podobny do kleszcza ma mniejszą liczbę odnóży - u niego są to 3 pary, podczas gdy u kleszcza 4 pary.
W odróżnieniu od prawdziwych kleszczy, te tzw. latające, posiadają skrzydła, które odrzucają po znalezieniu żywiciela. Z kolei kleszcze nie posiadają skrzydeł, bo są pajęczakami. W odróżnieniu od prawdziwych te tzw. fruwające kleszcze nie atakują pojedynczo, ale całymi stadami.
Kleszcz sarni raczej rzadko decyduje się na pokąsanie człowieka - z reguły częściej z tej możliwości korzystają prawdziwe kleszcze. Do pokąsania dochodzi, gdy strzyżak myli człowieka ze zwierzyną leśną.
Kleszcze zwykle bytują w zaroślach, a strzyżaki mogą wywoływać wrażenie, że spadają z drzew. Dzieje się tak, ponieważ latają. Jednak, gdy znajdą ofiarę, przyczepiają się do niej i odrzucają skrzydła. W ten sposób zaczynają na niej żerować.
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Jak objawia się gryzienie latającego kleszcza?
Choć tzw. latające kleszcze nie są tak groźne, jak te prawdziwe, to jednak ich ukąszenie potrafi sprawić ból, a przy tym wywołać nieprzyjemne objawy utrzymujące się przez długi czas.
Początkowo ugryzienie strzyżaka sarniego nie powoduje żadnych poważniejszych symptomów - to najpierw mała, swędząca krostka. Bardziej dokuczliwe objawy ujawniają się z reguły na drugi dzień, kiedy krostka zaczyna boleć. Ślad na skórze utrzymuje się kilka tygodni, a u niektórych osób nawet rok.
W przypadku uczulenia, objawy ugryzienia przez latające kleszcze to m.in.: swędzący rumień. Jeżeli alergia na substancje wydzielane podczas ukąszenia przez strzyżaka sarniego jest silna, wówczas może dojść do poważnej reakcji na alergen, np. problemów z oddychaniem.
Z uwagi na to, że strzyżaki posiadają haczykowate odnóża, mogą łatwo przedostać się do różnych, trudno dostępnych miejsc. Nierzadko przyczepiają się do skóry włosów, brody, wchodzą też do uszu, oczodołów, a czasem nawet pod powiekę.
Czy latające kleszcze są groźne dla ludzi?
Strzyżak jeleni nie przenosi takich bakterii jak kleszcz. Pogryzienie przez niego nie powinno więc wywołać boreliozy czy innych chorób powodowanych przez wskazane tu pajęczaki. Jednocześnie, badania fińskich naukowców dowiodły, że strzyżaki mogą stanowić transmiter dla bakterii Bartonella schoenbuchensis. Odpowiada ona za zmiany skórne. Poza tym, u osób uczulonych ugryzienie wywołuje niezwykle nieprzyjemną reakcję.
Zatem, czy strzyżak sarni jest groźny? Przede wszystkim należy go unikać ze względu na to, że powoduje bolesne rany, których trudno się pozbyć. Poza tym to możliwe źródło bakterii odpowiadających za zmiany skórne. Nierzadko może też odpowiadać za silne reakcje alergiczne, które niekiedy wymagają wręcz hospitalizacji.
Reklama
Jak odstraszyć strzyżaka jeleniego?
Możesz działać na kilka sposobów. Przede wszystkim warto postawić na specjalistyczne preparaty na strzyżaki, które w składzie zawierają dużo składnika DEET, blokującego receptory czuciowe owadów. Stajesz się dla niego wręcz niewidzialny, przez co nie może Cię zlokalizować i zaatakować. Warto również szukać środków zawierających piperydynę lub inne, bardziej uniwersalne składniki odstraszające owady.
Strzyżaki jelenie nie lubią też olejków eterycznych. Dlatego, jeżeli cenisz sobie takie zapachy, jak: eukaliptusowy, miętowy czy kamforowy, połącz przyjemne z pożytecznym i zastosuj takie olejki w swoim domu lub nałóż je na skórę.
Inne sposoby, by uniknąć ataku strzyżaka sarniego to zakładanie długich ubrań na spacery do lasu. Należy także zrezygnować z wypraw do miejsc o dużej wilgotności - strzyżaki stają się najbardziej aktywne w nocy lub po deszczu.
Chcąc zminimalizować ryzyko strzyżaka w swoim ogrodzie lub w otoczeniu domu, warto też na bieżąco pozbywać się zalegających liści. Tworząca się w nich wilgoć może stać się przestrzenią do stworzenia schronienia dla strzyżaków.
