Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Czy DEET jest bezpieczny? Fakty i mity na temat popularnego repelentu

Komary, meszki i kleszcze oraz wiele innych owadów nie stanowi może wielkiego zagrożenia w naszej strefie klimatycznej, jednak potrafią nieźle dokuczyć. Przez nie wypoczynek może stać się prawdziwym utrapieniem, a małe dzieci pokąsane przez insekty mogą cierpieć o wiele bardziej niż dorośli. Jak się przed nimi chronić? Czy DEET jest rzeczywiście tak skuteczny?
Kobieta psika na przedramię DEET na kleszcze i komary.
źródło: 123RF
W skrócie
  • DEET to skuteczny środek odstraszający owady, szeroko używany na całym świecie.
  • Nie zaleca się jego stosowania u dzieci poniżej 2 roku życia, na uszkodzoną skórę, ani u osób z alergiami skórnymi.
  • Po powrocie do domu należy zmyć DEET wodą z mydłem i należy stosować z umiarem, unikając długotrwałego i nadmiernego używania.
Spis treści

Czym jest DEET i jak działa?

Co to DEET? Chemicznie jest to N,N-Dietylo-m-toluamid. Pierwotnie opracowano go dla armii USA w 1946 w celu ochrony żołnierzy przed owadami. Następnie wprowadzono go do użytku cywilnego.

 W założeniu, głównie stosuje się DEET na komary i kleszcze ale działa też na inne owady błonkoskrzydłe jak meszki, a nawet muchy tse-tse.

Działanie DEET polega na wydzielaniu bardzo nieprzyjemnego aromatu na powierzchni, którą go pokryto. Zapach ten odstrasza owady bez zabijania ich. Szacuje się, że rocznie na całym świecie używanych jest około 200 milionów różnych preparatów na bazie DEET.

Na rynku dostępne są środki zawierające stężenie DEET- od 9,5% do 50%. Badania wykazały, że większe stężenie niż 50% nie zwiększa istotnie skuteczności preparatu, a może nasilić tylko efekty uboczne.

Ikarydyna czy DEET?

Na rynku są dostępne różne repelenty (środki odstraszające wybrane gatunki zwierząt) przeciwko insektom, które zawierają nie tylko DEET, ale także ikarydynę czy permetrynę.

Który z nich jest najlepszy? Wszystkie trzy środki zostały dokładnie przebadane pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa stosowania. Zarówno DEET jak i ikarydyna są środkami odstraszającymi owady i pajęczaki, a stosowane na ubrania czy skórę nie są szkodliwe. Producenci rekomendują podawanie tego środka u dzieci, które ukończyły przynajmniej 3 rok życia. Podobnie jest z preparatami na bazie DEET- te mogą być stosowane od 2 roku życia, ale tylko w stężeniu do 30%.

W ocenie skuteczności minimalnie lepsze okazują się środki z DEET, które dłużej zachowywały efektywność po rozpyleniu. 

Z kolei permetryna to insektycyd trzeciej generacji i działa toksycznie nie tylko na stawonogi ale również koty (dlatego trzeba bardzo uważać z tym środkiem jeśli mamy miauczącego czworonoga w domu). W formie płynu czy maści stosuje się ją na świerzb i wszawicę, jednak skutecznie działa też na inne owady. Żeby osiągnąć pełną skuteczność, musi być podawana na odzież lub moskitierę. Podawanie permetryny na skórę będzie przeciwwskazane z tego powodu, że na skórze zostanie szybko zdezaktywowana przez obecne tam enzymy.

Dlatego pytając co jest lepsze - DEET czy permetryna lub ikarydyna to pod względem skuteczności najlepsze wydaje się DEET. Można też połączyć te preparaty i permetrynę stosować na ubrania, moskitiery czy namiot, a DEET lub ikarydynę na odsłonięte części ciała. Podczas gdy permetryna zabija kleszcze i inne owady, tak DEET i ikarydyna działają tylko odstraszająco.

Reklama

Jak poprawnie stosować preparaty z DEET?

Środki na komary z DEET są niezwykle proste w aplikacji. Można je stosować zarówno na ubrania, jak i bezpośrednio na skórę. Trzeba tylko pamiętać o kilku ważnych aspektach.

Preparaty z DEET działają tym dłużej, im większe jest ich stężenie. Produkty z 50% stężeniem będą więc dłużej chroniły niż te, ze stężeniem od 9,5 do 30%. Po kilku godzinach należy więc ponownie się popsikać z odległości około 15-20 cm. Silniejsze środki są stosowane przez dorosłych, a słabsze przeznaczone są dla dzieci.

Jak było już wspomniane, środki te są bezpieczne, jednak trzeba uważać na oczy, uszy i błony śluzowe. Starajmy się rozpylać środek równomiernie na całe ciało. W przypadku małych dzieci lepiej jest, rozpylić środek na dłonie i wtedy smarować maluchy. Podobnie należy też zastosować środek na twarz, żeby przez przypadek nie podrażnił oczu.

Po powrocie do domu wystarczy przemyć skórę wodą z mydłem, żeby zmyć preparat. Przed zastosowaniem warto przeczytać ulotkę, by mieć pewność, że wszystko zrobiliśmy prawidłowo.

Reklama

Szkodliwość DEET. Jakie może mieć skutki uboczne?

DEET jest powszechnie używanym środkiem odstraszającym owady i jest uważany za bezpieczny przy stosowaniu zgodnie z instrukcjami. Jednak, jak każdy środek chemiczny, może powodować pewne skutki uboczne.

Najczęściej zgłaszanymi skutkami ubocznymi DEET jest kontaktowe zapalenie skóry objawiające się zaczerwienieniem i pieczeniem skóry lub wysypką, podrażnienia oczu, reakcje alergiczne jak obrzęk lub pokrzywka.

Rzadko mogą wystąpić:

  • zawroty głowy,
  • dezorientacja,
  • drżenie,
  • napady padaczkowe

- te skutki mogą wystąpić przy nadmiernym stosowaniu. Z kolei przypadkowe spożycie DEET może powodować objawy toksyczności, takie jak nudności, wymioty, ból brzucha i zaburzenia neurologiczne.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta
 Wojciech Ziółkowski
Wojciech Ziółkowski
mgr farm.
01
Czy 100% deet jest lepszy od 30% deet?
Nie! Skuteczność jest taka sama. Jednak im wyższe stężenie tym dłużej działa preparat i nie trzeba powtórnie się spryskiwać tak szybko.
02
Czy muszę brać prysznic po zastosowaniu Deet?
Wystarczy zmyć preparat wodą z mydłem z miejsc, na które był nakładany.
03
Czy Deet odstrasza roztocza?
DEET jest zaprojektowany do odstraszania głównie owadów i niektórych pajęczaków jak kleszcze. Raczej nie wykazuje skuteczności wobec roztoczy.
04
Czy deet jest zakazany w Wielkiej Brytanii?
Na ten moment DEET jest dopuszczony w Wielkiej Brytanii i powszechnie stosowany. Jest rekomendowany zarówno przez WHO jak i UK Malaria Prevention Guidelines.
05
Czy permetryna jest bezpieczniejsza niż deet?
Zarówno permetryna jak i DEET to bezpieczne preparaty, jednak tą pierwszą stosuje się głównie na ubrania czy moskitiery.

Reklama

Przeciwwskazania do stosowania DEET

Głównym przeciwwskazaniem DEET do stosowania będzie uczulenie na składnik lub substancje pomocnicze stosowane w produkcji danego preparatu.

Czy można stosować DEET u dzieci? Jak było już wspomniane, podczas gdy amerykańskie zalecenia pozwalają na użytek dzieciom od 2 miesiąca życia, to jednak w Europie rekomendacje są bardziej restrykcyjne.

Produkty z DEET dla dzieci są zalecane dopiero od drugiego roku życia. Ponadto preparat nie powinien być stosowany na uszkodzoną, podrażnioną, lub zranioną skórę oraz nie zaleca się długotrwałego stosowania.

Czy można stosować DEET w ciąży? Według badań, N,N-Dietylo-m-toluamid może przenikać do mleka matki, jednak jak dotąd nie odnotowano żadnych przypadków zatrucia i szkodliwego działania dla płodu jak i noworodka karmionego piersią. Przed zastosowaniem warto się jednak skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

Reklama

Gdzie kupić preparaty z DEET? Cena

Repelenty z DEET są w Polsce aktualnie łatwo dostępne. Był taki okres, gdy nie można ich było kupić w aptekach z powodu zakazu sprzedaży tego typu preparatów, jednak zmieniło się to w 2015 roku.

Na chwilę obecną można te środki kupić nie tylko w aptekach ale również w drogeriach kosmetycznych czy w aptekach internetowych.            

Jaka jest cena DEET na kleszcze i komary? Generalnie cena zależy od wysokości marży apteki czy drogerii, w której kupujemy preparat, a także od konkretnego producenta. W zależności więc, preparaty z 50% DEET będą kosztowały od 20 złotych wzwyż. Adekwatnie preparaty z mniejszą objętością i stężeniem będą wtedy tańsze. 

Czytaj również

Bibliografia

  • E. Mikulak, A. Gliniewicz, A. Królasik, B. Sawicka, D. Rabczenko; Ocena skuteczności wybranych preparatów dostępnych na polskim rynku służących do ochrony przed komarami; Przegl Epidemiol; 2012; 66; 479-485.
  • B. Shrestha, Y. Lee; Cellular and molecular mechanism of DEET toxicity and disease-carrying insect vectors: a review; Genes Genomics; 2020 Oct; 42 (10); 1131-1144.
  • Medycyna Praktyczna; Nieswoiste metody ochrony przed owadami i kleszczami; https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.53. [data dostępu 28.07.2024].
  • Medycyna Praktyczna; Jakie substancje odstraszają owady (kleszcze, komary) i w jakich stężeniach można je stosować u dzieci? [data dostępu 28.07.2024].
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Artykuł napisany przez
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Magister farmacji. Pracuje w aptece ogólnodostępnej oraz kieruje Działem Farmacji Centrum Okulistycznego. Aktywny członek samorządu aptekarskiego W czasie siedmioletniej pracy zawodowej rozwiązał nieskończoną ilość problemów z zakresu stosowania leków oraz prowadzenia właściwej terapii. W swojej pracy stawia na bezpośredni i partnerski kontakt z pacjentem, co umożliwia mu jasne przekazywanie medycznych zaleceń. Interesuje się interakcjami lekowymi oraz bezpieczeństwem terapii, zwolennik metod opartych na EBM (Evidence Based Medicine). Prywatnie szczęśliwy mąż, tata Krzysia oraz fan piłki nożnej i gotowania.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Substancje czynne
Askorbinian sodu – dawkowanie, zastosowanie i szkodliwość
Ascorbinian sodu na łyżeczce
Na co działa cefuroksym? Dawkowanie i skutki uboczne
Wzór chemiczny cefuroksymy
Pregabalina - działanie, dawkowanie i skutki uboczne. Po jakim czasie zaczyna działać?
Wzór chemiczny pregabaliny
Podobne artykuły
Wzór chemiczny escitalopramu
Na co jest escitalporam? Działanie i dawkowanie
Stopy z grzybicą
Nystatyna - jak długo stosować? Dawkowanie i skutki uboczne
Substancja kosmetyczna o nazwie cyklopiroksolamina
Cyklopiroksolamina w kosmetykach. Jakie ma właściwości i zastosowanie?
Kobieta zakrapla oczy
Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne
Mężczyzna boi się własnego cienia
Wenlafaksyna: kiedy zaczyna działać? Dawkowanie, odstawienie

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!