Czy istnieje rak serca?
Rak serca. Taka diagnoza budzi nie tylko przerażenie, ale też zdziwienie. Jest to bowiem schorzenie bardzo rzadkie, a przez to mało znane i wciąż niedostatecznie zbadane, zarówno pod kątem przyczyn, jak też objawów i standardów leczenia.
Według ostrożnych szacunków występuje ono u zaledwie 0,0017 procenta populacji (dane I. Haponiuk i inni, za Straus i Merliss). Przy czym należy zaznaczyć, że częściej spotykany jest rak serca u dzieci (0,027 proc.), u dorosłych jest zaś prawdziwą rzadkością.
Jako pierwszy nowotwór serca opisał w 1845 roku niemiecki patolog Fredrich Daniel von Recklinghausen. Poczynione przez niego odkrycie było zmianą dziś określaną mianem mięsaka prążkowanokomórkowego (łac. rhabdomyoma), który jest jedną z najczęstszych tego typu zmian występujących w mięśniu sercowym i ma charakter łagodny, niezłośliwy.
Kolejne przypadki wykrywane były nie w diagnostyce pacjentów, lecz w wyniku sekcji zwłok osób zmarłych, u których stwierdzano osobliwe zmiany. Dopiero w połowie XX wieku choroba zaczęła być wykrywana za życia, wówczas też podjęto pierwsze próby jej leczenia.
Reklama
Przyczyny raka serca
Przyczyny nowotworu serca są zróżnicowane i nie do końca dobrze poznane. Generalizując, można stwierdzić, że każdorazowo podłoże stanowi nadmierne namnażanie się nieprawidłowych komórek różnego typu i w różnych lokalizacjach.
Należy pamiętać, że choroba ta ma liczne postaci, z których większość ma charakter łagodny. Zdarzają się jednak także nowotwory złośliwe, rzadko pierwotne, częściej będące efektem przerzutów z sąsiednich organów.
Z pierwotnych wymienia się takie odmian guza serca, jak:
- Łagodne:
- Mięsak prążkowanokomórkowy - występujący zwłaszcza u dzieci, w tym również noworodków, bardzo rzadko u dorosłych. Zmiany w tym przypadku wywodzą się z przegrody międzykomorowej lub wolnej ściany jednej z komór. Pierwotnie podawano w wątpliwość, czy choroba ta ma charakter nowotworowy, czy też jest efektem przerostu płodowych włókien Purkinje’ego, bądź też szczególną postacią tzw. choroby spichrzeniowej mięśnia sercowego. Dziś uważa się, że jest to guz mieszany. Zauważa się jego występowanie w tzw. stwardnieniu guzowatym, czyli chorobie Bourneville’a, dotykającej małe dzieci.
- Włókniak - drugi pod względem występowania u najmłodszych pacjentów. Najczęściej umiejscowiony jest w ścianie lewej komory lub przegrodzie międzykomorowej. Przypomina włókniaki macicy.
- Śluzak - częściej spotykany u osób dorosłych, zazwyczaj zlokalizowany w lewym przedsionku. Może występować w postaci mnogiej. Ma tendencję do nawracania i złośliwienia.
- Tłuszczak - rzadki, zbudowany z namnażających się komórek tłuszczowych i tkanki włóknistej. Łagodny, ale szybko wzrastający.
- Potworniak - bardzo rzadki, wywodzący się zazwyczaj ze śródbłonka lewej komory
- Złośliwe:
- Mięsaki - występują bardzo rzadko, niemal wyłącznie u dzieci. Należą do nich mięsaki poprzecznie prążkowane mięsakowe, naczyniaki mięsakowe, tłuszczaki mięsakowe, śluzakomięsaki, włókniakomięsaki, chłoniaki mięsakowe i potworniaki złośliwe.
Reklama
Objawy raka serca
Objawy nowotworu serca są mało charakterystyczne, często przed długi okres praktycznie niezauważalne. Bardzo dużo w tej materii zależy od charakteru zmian oraz stopnia ich zaawansowania.
Nowotwory łagodne, zwłaszcza w początkowym stadium, przebiegają całkowicie bezobjawowo, natomiast przypadki ciężkie powodują skrajną niewydolność serca prowadzącą do śmierci.
Typowe, choć nie zawsze trafnie rozpoznawane objawy raka serca, to:
- zaburzenia rytmu serca różnego typu;
- niewydolność mięśnia sercowego;
- bloki przedsionkowo-komorowe;
- przypadki nagłej śmierci sercowej;
- zasłabnięcia, omdlenia, czy utrata masy ciała;
- sinice, czyli zmiana barwy skóry na skutek niedostatecznego przepływu krwi, będącego konsekwencją zwężenia tak zwanej zastawki mitralnej;
- symptomy całkowicie niespecyficzne, często niezwiązane początkowo z guzem serca lecz przypisywane innym schorzeniom (na przykład reumatologicznym), takie jak długotrwale utrzymująca się gorączka.
Reklama
Czy da się wyleczyć raka serca?
Diagnostyka raka serca obejmuje podstawowe badania laboratoryjne i poszerzoną analizę biochemiczną pod kątem markerów nowotworowych. Wykorzystuje się też techniki obrazowe, takie jak prześwietlenie rentgenowskie i tomografia komputerowa oraz EKG.
Czy raka serca da się wyleczyć? Na czym polega terapia? W przypadkach łagodnych zazwyczaj wystarczającym postępowaniem jest chirurgiczne usunięcie zmian, zaś do uzupełnienia powstałych w ten sposób ubytków stosuje się materiał biologiczny pobrany z osierdzia, bądź syntetyczny.
W sytuacji, gdy niemożliwe jest wycięcie całego guza, dokonuje się resekcji częściowej. Niekiedy zaleca się też transplantację organu. Leczenie raka serca w postaci złośliwej jest zdecydowanie trudniejsze, między innymi ze względu na możliwość rozpadu guza.
Brak jest nawet jasno określonych standardów wykonywania tego typu operacji, nie mniej podejmuje się interwencje chirurgiczne jako niezbędne dla ratowania życia. Dodatkowo w takiej sytuacji stosuje się typowe leczenie onkologiczne z użyciem chemio- i radioterapii.
Reklama
Rokowania przy raku serca
Rokowania przy raku serca są zróżnicowane. W postaciach łagodnych, takich ja mięsak prążkowanokomórkowy, czy włókniak – zazwyczaj dobre.
Resekcja guza, zwłaszcza u małych dzieci, przynosi satysfakcjonujące i trwałe efekty. Znacznie gorzej rzecz wygląda w przypadku nowotworu złośliwego, tym bardziej jeśli jest on wtórny.
Gdy guz stanowi efekt przerzutu z innego organu, choroba trawiąca organizm jest już zazwyczaj w bardzo zaawansowanym stanie. Rokowania są wówczas złe, a często wręcz beznadziejne.
W wielu przypadkach jedyną realną pomoc, jaką może zaoferować chorym medycyna, jest leczenie paliatywne. Ma ono na celu wydłużenie życia i doraźną poprawę jego komfortu, w obliczu nieuchronnie czekającej przedwczesnej śmierci.
Należy jednak pamiętać, że podobnie, jak przebieg choroby, tak i rokowania, są kwestią indywidualną i w każdym przypadku mogą wyglądać inaczej. Najważniejsza jest szybka i sprawna diagnostyka oraz podjęcie zalecanego leczenia.