Co to jest sebum i jakie pełni funkcje?
W reklamach kosmetyków do pielęgnacji twarzy często słyszy się, że regulują one wydzielanie sebum.
Co to takiego i jaka jest jego rola łoju skórnego? Definicja mówi, że są to wszelkie substancje lipidowe (czyli tłuszcze), produkowane przez gruczoły łojowe.
Inaczej mówiąc, sebum to naturalna wydzielina gruczołów łojowych zlokalizowanych głównie w obrębie twarzy i skóry głowy (choć znajdują się one także na dekolcie, szyi, plecach).
Czy jest ona potrzebna? Oczywiście - jak każda wydzielina - ludzkie sebum, pełni swoje funkcje i odgrywa ważną rolę dla procesów fizjologicznych skóry:
- chroni ją przed wysychaniem,
- chroni skórę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych,
- hamuje utratę wody,
- działa antybakteryjnie i antyoksydacyjnie,
- chroni przed urazami,
- pomaga skórze utrzymać odpowiednie pH.
W skład sebum wchodzą przede wszystkim glicerydy (około 50%), ale też inne tłuszcze, np. woski czy cholesterol.
Skoro jest ono wydzielane do ochrony skóry, dlaczego niekiedy trzeba zmniejszać jego ilość? Wynika to z faktu, że zbyt wysoki poziom sebum produkowany przez gruczoły łojowe nie jest korzystny dla skóry i przyczynia się do powstawania różnych problemów.
Oznakami nieprawidłowości może być nadmiernie tłusta, świecąca się skóra, zbyt szybkie przetłuszczanie włosów czy też nieprzyjemny zapach sebum.
Reklama
Nadmiar sebum. Jakie są przyczyny nadprodukcji?
Przyczyny nadmiernego wydzielania sebum mogą być różnorakie. Z tzw. łojotokiem boryka się bardzo wielu ludzi w różnym wieku. Choć z reguły problem ten kojarzy się z osobami o cerze tłustej i trądzikowej, nie dotyczy wyłącznie ich.
Co może wydać się dziwne, do nadprodukcji sebum może prowadzić też przesuszenie skóry, która, niejako broniąc się, pobudza inhibitory wydzielania mieszanki lipidów i wytwarza jej za dużo.
Wśród najczęstszych przyczyn nadmiaru sebum są:
- czynniki genetyczne - u niektórych pacjentów nadmierna produkcja łoju ma charakter wrodzony,
- niewłaściwa dieta - np. spożywanie ostrych potraw lub picie dużych ilości kawy pobudza gruczoły do nadmiernej produkcji sebum,
- zaburzenia wydzielania hormonów - praca gruczołów łojowych w dużej mierze zależy od aktywności androgenów, ich wysoki poziom może prowadzić do nadmiaru sebum,
- kontakt z czynnikami zewnętrznymi działającymi drażniąco na skórę,
- nieprawidłowa pielęgnacja - stosowanie kosmetyków niewłaściwie dobranych do rodzaju cery i jej indywidualnych potrzeb skutkuje niekiedy nadmiernym wydzielaniem łoju.
Kiedy skóra produkuje zbyt dużo łoju, jego poziom należy regulować, jednak nie można go całkowicie zwalczać. Brak sebum jest dla skóry niebezpieczny, ponieważ pozbawia ją naturalnej bariery ochronnej i obniża odporność na działanie czynników zewnętrznych.
Reklama
Objawy nadmiaru sebum
Skąd wiadomo, że ilość produkowanego przez skórę łoju jest zbyt wysoka? Istnieje kilka symptomów charakterystycznych dla łojotoku.
Objawy nadmiaru sebum to przede wszystkim:
- Błyszczenie się i świecenie skóry twarzy - kiedy ilość łoju pokrywającego twarz jest duża, cera staje się bardziej świecąca i trudniejsza do zmatowienia przy pomocy makijażu. Tłusta wydzielina osadza się czasem na pędzlu lub gąbeczce używanych do nakładania fluidu czy pudru, co również świadczy o nadmiernej ilości sebum.
- Rozszerzone pory - w skórze twarzy obecne są pory, czyli niewielkie otwory, które nie powinny być widoczne gołym okiem z pewnej odległości. Łojotok prowadzi często do otwierania i powiększania się porów. Stają się one dobrze widoczne, a ich zamaskowanie kosmetykami upiększającymi jest utrudnione.
- Pryszcze i zaskórniki - zbyt gruba warstwa łoju zatyka pory w skórze i prowadzi do gromadzenia się w nich zanieczyszczeń i bakterii wywołujących stan zapalny.
- Tłusty łupież - łupież może być problemem osób zarówno o przesuszonej, jak i nadmiernie przetłuszczającej się skórze głowy. Łojotok tworzy idealne środowisko dla rozwoju dermatofitów odpowiedzialnych za powstawanie tłustego łupieżu objawiającego się przede wszystkim żółtawymi strupkami przyklejonymi do skóry głowy oraz włókien włosowych u ich nasady.
Reklama
Jak zmniejszyć wydzielanie sebum?
Nadmiar sebum wywołuje różne zmiany na skórze przez to znacznie obniża estetykę cery. Jak ograniczyć jego wydzielanie i zahamować powstawanie zmian skórnych?
Istnieją domowe sposoby i kosmetyki na nadmiar sebum, regulujące pracę gruczołów łojowych. Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim preparaty do pielęgnacji twarzy oraz produkty do włosów i skóry głowy (więcej na ten temat w dalszej części artykułu).
Odpowiadając na pytanie, jak zmniejszyć produkcję sebum, nie można zapomnieć o prawidłowej diecie. Warto ograniczyć picie kawy i jedzenie ostrych, pikantnych potraw.
Jednym z naturalnych sposobów na nadmiar łoju skórnego jest stosowanie niektórych ziół, np. rumianku. Przemywanie tłustej skóry naparem z tego zioła działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Bardzo skuteczny na tego rodzaju problemy jest też aloes, szczególnie gdy wydzielanie sebum spowodowane jest wysuszeniem skóry. Aloes dogłębnie nawilża i chroni skórę przed utratą wody.
Co ciekawe, pomocne mogą okazać się też niektóre oleje, np. olej jojoba, olej lniany lub z czarnuszki. Ważne, by były one niekomedogenne, czyli aby nie zatykały rozszerzonych porów.
Jak jeszcze zmniejszyć wydzielanie sebum? W aptekach i drogeriach dostępne są takie preparaty jak blokery, maseczki czy maści z cynkiem, który również działa antybakteryjnie i reguluje produkcję łoju.
Dostępne są także zabiegi kosmetyczne zmniejszające łojotok - mikrodermabrazja oraz różnego rodzaju peelingi.
Zdecydowanie złym pomysłem jest wyciskanie pryszczy czy zaskórników towarzyszących sebum. Takie praktyki mogą doprowadzić do rozsiania zmian i pogłębienia problemu.
Kiedy okazuje się, że wymienione metody są nieskuteczne i problem się utrzymuje, konieczna jest wizyta u dermatologa i rozpoczęcie leczenia.
Jak leczyć nadmierne wydzielanie sebum? Niekiedy, by dobrać odpowiednią terapię, konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki, a o tym jednak decyduje lekarz. Może on zalecić tabletki regulujące produkcję łoju lub leki do stosowania miejscowego (w formie maści, żeli, kremów itd.).
Co stosować na nadmiar sebum na twarzy?
Nadmiar sebum najczęściej widoczny jest na twarzy i owłosionej skórze głowy. Jak się go pozbyć? Skuteczność różnych metod - czy to kosmetyków, czy domowych sposobów - zależy od podłoża problemu i indywidualnych preferencji organizmu.
Najpopularniejszymi preparatami są:
- krem na nadmiar sebum - reguluje pracę gruczołów łojowych, zmniejszając tym samym ilość produkowanej przez nie wydzieliny;
- peeling kwasowy - rodzaj peelingu chemicznego, dogłębnie oczyszcza skórę, pomaga pozbyć się nadmiaru łoju oraz towarzyszących mu zaskórników i zanieczyszczeń;
- płatki peelingujące - podobnie, jak peeling kwasowy, regulują pracę gruczołów łojowych i oczyszczają skórę;
- tonik regulujący wydzielanie sebum, płyn micelarny lub żel - preparaty do codziennego mycia i higieny twarzy;
- nocna maska typu bloker sebum - aplikowana na noc pomaga zmatowić twarz w ciągu dnia i zmniejszyć łojotok, niweluje też towarzyszące mu zmiany skórne;
- kosmetyki upiększające, takie jak fluid czy puder - maskują świecącą się przy nadmiernym wydzielaniu łoju skórę.
Warto też dodać, że sebum na twarzy może nie być wydzielane równomiernie. W niektórych strefach jego ilość bywa większa, a ma to miejsce zazwyczaj:
- na czole,
- na nosie,
- w strefie T.
Jak zmniejszyć ilość sebum w konkretnych rejonach twarzy? Dobrze sprawdzają się takie produkty niwelujące łojotok, jak:
- kamień/roller/kulka - wykonana np. z kamienia wulkanicznego, przeznaczona do zbierania sebum z całej twarzy lub jej konkretnych partii;
- gąbeczka do sebum - działa podobnie jak roller - zbiera nadmiar łoju z poszczególnych miejsc na twarzy;
- chusteczki absorbujące nadmiar wydzieliny - bibułki pochłaniające łój skórny niektóre mają zdolność zbierania substancji lipidowych bez naruszania nałożonego na twarz makijażu.
Jak zmniejszyć wydzielanie sebum na głowie?
Nadmiar sebum na skórze głowy i włosach objawia się przede wszystkim nadmiernym przetłuszczaniem lub tłustym łupieżem.
Jak zmniejszyć wydzielanie sebum na głowie? Aby oczyścić skórę głowy i zredukować wydzielanie łoju, bardzo istotna jest odpowiednia codzienna pielęgnacja.
Aby włosy wyglądały zdrowo, a skóra głowy była właściwie odżywiona, konieczne jest stosowanie odpowiednich kosmetyków, dobranych do indywidualnych potrzeb i rodzaju włosów.
W przypadku szybkiego przetłuszczania podstawą jest szampon regulujący wydzielanie sebum, który zmniejszy aktywność gruczołów łojowych.
Warto jednak pamiętać, że wszystkie stosowane kosmetyki (odżywki, maski, wcierki itd.) powinny wykazywać podobne działanie. Używanie preparatów o różnych właściwościach może jednie pogłębić problem.
Jak zminimalizować wydzielanie sebum, gdy objawia się ono tłustym łupieżem? Wówczas zaleca się szampon przeciwłupieżowy zawierającym substancję czynną o działaniu przeciwgrzybiczym, np. cyklopiroksolaminę.
Szampon taki usuwa nie tylko objawy, ale też przyczyny łupieżu, jednocześnie nawilżając i odżywiając skórę głowy i włókna włosowe i dbając o ich kondycję.