Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Terbinafina - działanie i zastosowanie chlorowodorku terbinafiny

Grzybice skóry, to problem niezwykle powszechny, szczególnie dla ludzi wykazujących pewne skłonności do tej choroby. Czy każde wyjście na basen i inne, tego typu miejsce publiczne musi kończyć się infekcją grzybiczą? Jak sobie z tym radzić? Leki z terbinafiną będą idealną odpowiedzią na to pytanie.
Wzór chemiczny terbinafiny
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Terbinafina to skuteczny preparat stosowany przede wszystkim na wszelkiego rodzaju grzybice skóry, a w szczególności stóp.
  • Jest to przede wszystkim preparat bezpieczny, szczególnie w postaci do stosowania miejscowego.
  • Dodatkowym atutem tego leku jest jego relatywnie niska cena i dostępność bez recepty (tylko preparaty do stosowania miejscowego).
Spis treści

Co to jest terbinafina?

Chlorowodorek terbinafiny jest syntetyczną alliloaminą i po raz pierwszy został dopuszczony do użytku w Europie w 1991 roku. Do USA dotarł pięć lat później, a już w 2020 roku został sklasyfikowany na 279 miejscu najczęściej przepisywanych leków w tym kraju.

Pierwotnie terbinafinę sprzedawano pod nazwą Lamisil.

Działanie terbinafiny polega na hamowaniu enzymu o nazwie epoksydaza skwalenowa. Znajduje się ona na błonie komórkowej grzyba i odpowiada za syntezę ergosterolu. Zahamowanie tego procesu powoduje nagromadzenie się skwalenu i w konsekwencji rozpad grzybni.

Na jakie grzyby najczęściej jest stosowana? Lek ten jest skuteczny przede wszystkim na grzyby z grupy Onygenales i niektóre drożdżaki rodzaju Candida (na przykład Candida glabrata). Ponadto działa na dermatofity takie jak Trichophyton, Microsporum czy Epidermophyton.

Jak długo powinno trwać leczenie terbinafiną? Wszystko zależy oczywiście od rodzaju zakażenia, stanu zdrowia chorego czy powierzchni zakażonej tkanki. Standardowo terapia powinna trwać od 2 do 4 tygodni lub nawet dłużej.

Trzeba pamiętać, by po zakończonej terapii stosować odpowiednią profilaktykę zapobiegającą reinfekcji. Ważne jest, by wdrożyć takie zachowania jak:

  • regularne odkażanie butów i skarpet (jeśli grzybica dotyczyła stóp);
  • dezynfekcja grzebieni i szczotek (jeśli grzybica dotyczyła skóry głowy);
  • regularne dokładne mycie i równie dokładne wycieranie ciała;
  • stosowanie obuwia ochronnego w miejscach publicznych jak np. basen, hotele itd.

Należy wspomnieć, że grzyby uwielbiają wilgotne środowisko, dlatego tak istotne jest aby po każdym, dokładnym myciu czy nawet spoceniu się, trzeba dokładnie wytrzeć się do sucha, jak również często zmieniać ubrania.

Reklama

Na co pomaga chlorowodorek terbinafiny?

Czy można stosować terbinafinę na grzybicę paznokci? Jak najbardziej można. Z racji tego, że paznokieć jest miejscem do którego krem nie przeniknie tak łatwo, lepiej zastosować przeznaczone do tego specjalne lakiery do paznokci.

Powszechnie przyjęło się, że jeśli więcej niż 50% powierzchni paznokcia jest zajęte przez grzybicę, należy włączyć dodatkowo leczenie preparatami przeciwgrzybiczymi, stosowanymi doustnie. W takim przypadku należy się zawsze udać do lekarza pierwszego kontaktu, gdyż akurat takie preparaty są tylko na receptę.

Ponadto można stosować terbinafinę na łupież pstry, grzybicę stóp, skóry gładkiej czy grzybicę występującą w pachwinach, pod biustem lub pod pachami.

Dodatkowo bardzo powszechnie używa się terbinafiny w weterynarii. Jest to rekomendowany preparat w leczeniu dermatofitoz zarówno u psów jak i kotów.

Czy można zastosować terbinafinę na grzybicę penisa? Nie jest to rekomendowana ścieżka terapeutyczna. Choć nie jest to ściśle zakazane, to jednak w praktyce lekarskiej nie stosuje się terbinafiny na grzybicę pochwy, penisa, czy ogólnie dróg intymnych.

Do tego służą innego rodzaju preparaty - specjalnie dedykowane tym częściom ciała. Jeśli grzybica miejsc intymnych nie ustępuje po kilku dniach, mimo zastosowania leczenia preparatami dostępnymi bez recepty, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. 

Aby prawidłowo aplikować preparaty z terbinafiną, to przed nałożeniem produktu należy starannie umyć i osuszyć powierzchnię skóry. Cienką warstwę kremu pokryć zmienioną chorobowo skórę i na miejsca bezpośrednio ją otaczające, lekko wcierając.

Jeśli chorobowo zmienione miejsca znajdują się w fałdzie skóry (pod piersią, pomiędzy palcami stóp lub dłoni, w pachwinie lub pod pośladkami), to leczony obszar można osłonić jałową gazą, szczególnie na noc.

Reklama

Skuteczność terbinafiny. Co wybrać terbinafinę czy clotrimazolum?

Skuteczność terbinafiny w leczeniu różnego rodzaju zakażeń grzybiczych skóry jest bardzo wysoka. Nie oznacza to jednak, że można jej używać w każdym wypadku. Jak było wyjaśnione w poprzednim akapicie, nie nadaje się ona raczej w przypadku grzybicy miejsc intymnych.

Jedynym lekiem dostępnym bez recepty jest w takich przypadkach clotrimazol i to on jest rekomendowanym środkiem do stosowania w tych miejscach. Jeśli jednak zakażenie nie ustaje mimo stosowania clotrimazolu, zalecane jest udanie się do lekarza pierwszego kontaktu po środki silniejsze.

Takimi środkami są mikonazol czy itrakonazol. Jednak stając przed wyborem itrakonazol czy terbinafina musimy sobie zdać sprawę, że ta pierwsza substancja dostępna jest tylko na receptę. Itrakonazol będzie lepszym wyborem w terapii niektórych drożdżyc jednak może być zakupiony tylko po wcześniejszej wizycie u lekarza.

Lepszą alternatywą może być mikonazol. Ten środek jest podobnie jak terbinafina dostępny bez recepty. Ma nieco szersze zastosowanie, gdyż poza działaniem przeciwgrzybiczym wykazuje również właściwości przeciwbakteryjne. Ponadto może być stosowany profilaktycznie w postaci na przykład pudru.

Pytając, czy zastosować mikonazol czy terbinafinę trzeba się zastanowić na co ma być dokładnie używany. Obydwa preparaty można stosować wzajemnie jako terapię uzupełniającą. Gdy jeden z nich nie działa tak dobrze, można po kilku dniach zastosować drugi lub brać je na przemian.

Podobnie można też odpowiedzieć na pytanie czy wybrać terbinafinę czy clotrimazol. Ten, podobnie do mikonazolu ma szersze zastosowanie, można go używać na przykład w infekcjach intymnych. Jednakże terbinafina może okazać się skuteczniejsza w grzybicy stóp czy ogólnie skóry gładkiej.

Reklama

Interakcje i działania niepożądane terbinafiny

Preparaty z terbinafiną cieszą się dużą popularnością nie tylko z powodu ich wysokiej skuteczności, ale również niewielkiego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Szczególnie, gdy mowa jest o preparatach stosowanych miejscowo. Jednakże zawsze istnieje niewielkie ryzyko, że takie skutki uboczne mogą wystąpić.

Do najpoważniejszych działań niepożądanych terbinafiny zaliczamy zaczerwienienie, swędzenie, kłucie czy suchość skóry w miejscu podania (dotyczy to preparatów stosowanych miejscowo). Dodatkowo mogą wystąpić reakcje alergiczne jak świąd, wysypka lub pokrzywka.

Do poważniejszych działań niepożądanych dojdzie w przypadku stosowania preparatów doustnych. Należy wtedy zwrócić uwagę na dolegliwości jelitowe (ból brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty czy biegunki), bóle stawów, mięśni lub głowy.

Rzadziej dochodzi do zaburzeń smaku czy zawrotów głowy, parestezji (zaburzenia czucia), depresji, a także stanów lękowych. Rzadko może dojść także do zaburzeń czynności wątroby i dróg żółciowych dlatego istotne jest, by powiedzieć lekarzowi o ewentualnych problemach z wątrobą przed rozpoczęciem leczenia.

Najważniejsze interakcje terbinafiny również występują przy przyjmowaniu preparatów doustnych i dotyczą głównie leków metabolizowanych przez cytochrom P450 (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, beta-blokery, leki z grupy SSRI czy leki przeciwarytmiczne z grupy I). Terbinafina może hamować metabolizm wymienionych preparatów modyfikując ich działanie. W przypadku leków z terbinafiną do stosowania miejscowego nie wykazano żadnych istotnych interakcji.

Czy można stosować terbinafinę w ciąży? Zarówno w przypadku preparatów stosowanych doustnie jak i miejscowo nie jest to zalecane, chyba że lekarz uzna taką konieczność za absolutną. Praktyka lekarska jednak sugeruje zastosowanie innych, bezpieczniejszych preparatów w takim przypadku.

Terbinafina przenika do mleka matki, dlatego nie należy stosować tego produktu w okresie karmienia piersią. Niemowlęta i małe dzieci nie powinny mieć także dostępu do skóry leczonej tym lekiem, w tym oczywiście skóry piersi. 

Czy można jednocześnie przyjmować terbinafinę i alkohol? W przypadku preparatów do stosowania na skórę nie ma większych przeciwwskazań odnośnie spożywania alkoholu. Jednak przy przyjmowaniu tabletek doustnych zalecana jest wstrzemięźliwość od napojów alkoholowych z uwagi na ewentualną możliwość wystąpienia działania niepożądanego w postaci zaburzeń prawidłowej czynności wątroby.

Reklama

Preparaty z terbinafiną. Co wybrać tabletki czy maść?

Jak było już wcześniej wspomniane, dostępne są tabletki z terbinafiną albo inne preparaty do stosowania miejscowego. Nie można niestety kupić tabletek z terbinafiną bez recepty - w takim przypadku trzeba się najpierw zgłosić do lekarza. Nie ma jednak takiego problemu w przypadku preparatów do stosowania miejscowego.

Do wyboru są kremy z terbinafiną albo aerozol na skórę - wszystkie dostępne bez recepty.

Cena terbinafiny w postaci doustnej waha się od 28 do 50 złotych za opakowanie, ale można otrzymać ten preparat również z refundacją za połowę tej kwoty.

Kremy czy aerozol w zależności od apteki, w której je kupujemy może kosztować od kilkunastu do trzydziestu złotych. Te preparaty terbinafiny kupimy bez recepty w każdej aptece.

Czytaj również

Bibliografia

  • D. Łagowski, S. Gnat; Terbinafina - skuteczny lek w terapii dermatofitoz u psów i kotów; Życie weterynaryjne; 2020; 95; 10; 646 - 651.
  • R. Maleszka, Z. Adamski, J. Szepietowski, E. Baran; Leczenie powierzchownych zakażeń grzybiczych – rekomendacje ekspertów Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego; Przegląd Dermatologiczny; 2015; 102; 305-315
  • P.M. Dwiecki, T. Michalak, I. Muszalska-Kolos; Zastosowanie oraz mechanizm działania terbinafiny na tle innych leków przeciwgrzybiczych stosowanych w farmakoterapii kandydoz; Farmacja Polska; Tom 77; nr 5; 2021; 316-323
  • B. Skałubiński; Terbinafina w kremie – Ścieżka rekomendacji; portal opieka.farm; https://opieka.farm/terbinafina-w-kremie-sciezka-rekomendacji/ [data dostępu 12.12.2022]
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Artykuł napisany przez
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Magister farmacji. Pracuje w aptece ogólnodostępnej oraz kieruje Działem Farmacji Centrum Okulistycznego. Aktywny członek samorządu aptekarskiego W czasie siedmioletniej pracy zawodowej rozwiązał nieskończoną ilość problemów z zakresu stosowania leków oraz prowadzenia właściwej terapii. W swojej pracy stawia na bezpośredni i partnerski kontakt z pacjentem, co umożliwia mu jasne przekazywanie medycznych zaleceń. Interesuje się interakcjami lekowymi oraz bezpieczeństwem terapii, zwolennik metod opartych na EBM (Evidence Based Medicine). Prywatnie szczęśliwy mąż, tata Krzysia oraz fan piłki nożnej i gotowania.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Substancje czynne
Wenlafaksyna: kiedy zaczyna działać? Dawkowanie, odstawienie
Mężczyzna boi się własnego cienia
Cyklopiroksolamina w kosmetykach. Jakie ma właściwości i zastosowanie?
Substancja kosmetyczna o nazwie cyklopiroksolamina
Sól Epsom - jakie właściwości ma sól emska? Działanie uboczne
Kryształki soli Epsom
Podobne artykuły
Wzór chemiczny pregabaliny
Pregabalina - działanie, dawkowanie i skutki uboczne. Po jakim czasie zaczyna działać?
Stopy z grzybicą
Nystatyna - jak długo stosować? Dawkowanie i skutki uboczne
Kobieta zakrapla oczy
Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne
Ascorbinian sodu na łyżeczce
Askorbinian sodu – dawkowanie, zastosowanie i szkodliwość
Wzór chemiczny escitalopramu
Na co jest escitalporam? Działanie i dawkowanie

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!