Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!
Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!
Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!

Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne

Gentamycyna to jeden z najpopularniejszych antybiotyków stosowanych współcześnie w medycynie. Ten opatentowany w 1962 roku przedstawiciel aminoglikozydów działa bakteriobójczo szczególnie wobec bakterii tlenowych. Popularność preparatowi przyniosła nie tylko wysoka skuteczność, ale także możliwości związane z formą podania leku.
Kobieta zakrapla oczy
źródło:123RF
Spis treści

Mechanizm działania gentamycyny

Lek gentamycyna jest przedstawicielem antybiotyków aminoglikozydowych. Jego działanie polega na przenikaniu do wnętrza komórki bakteryjnej i łączeniu się z bakteryjnym rybosomem. 

Skutkiem tego jest produkcja nieprawidłowych białek przez wspomniany rybosom, które następnie tworzą błonę komórkową bakterii.

Jednak z powodu obecności wadliwych białek, błona taka jest bardzo przepuszczalna i nie stanowi prawidłowej bariery ochronnej dla bakterii - w wyniku tego drobnoustrój obumiera. Gentamycyna jest więc zaliczana do antybiotyków bakteriobójczych, szczególnie wobec Gram-ujemnych bakterii tlenowych.

Reklama

Preparaty gentamycyny

W obrocie aptecznym istnieją dwie postacie tego leku: 

  • gentamycyna - krople do oczu 
  • gentamycyna ampułki do wstrzykiwań

Ponadto antybiotyk ten jest surowcem farmaceutycznym, z którego można przygotować w recepturze aptecznej wiele innych postaci leku, takich jak:

  • maść z gentamycyną na rany
  • maść do oczu z gentamycyną
  • krople do nosa z gentamycyną
  • krople do uszu z gentamycyną
  • globulki dopochwowe z gentamycyną

Ponadto ampułki przeznaczone do robienia zastrzyków z gentamycyną można podawać wziewnie przy pomocy inhalatora. Takie inhalacje stosuje się poza oficjalnymi wskazaniami, w wyjątkowo ciężkich zakażeniach płuc i układu oddechowego.

Ponieważ lek ten nie wchłania się praktycznie z przewodu pokarmowego, więc istnienie tabletek z gentamycyną mija się kompletnie z celem. Podaje się go miejscowo lub dożylnie. 

Reklama

Dawkowanie gentamycyny

Jak już było wspomniane wcześniej, w obrocie aptecznym istnieją dwa gotowe preparaty zawierające ten antybiotyk. Krople z gentamycyną do oczu podaje się co 4 godziny po 1 lub 2 krople. Preparat ten jest przeznaczony dla osób powyżej pierwszego roku życia. 

W przypadku iniekcji z gentamycyną stosuje się od 3 do 6 mg na kg masy ciała podawane w jednej lub w dwóch dawkach co 12 godzin. U niemowląt stosuje się już 4,5 do 7,5 mg na kg masy ciała.

U noworodków z kolei dawkowanie jest niewiele mniejsze, bo wynosi od 4 do 7 mg na kg masy ciała. Jednak w tej grupie pacjentów można podawać tylko jedną dawkę dziennie, z uwagi na dłuższy okres półtrwania leku u tak małych dzieci.

Wspomniane wyżej dawkowanie jest zapisane w oficjalnych wskazaniach leku. W przypadku, gdy lekarz zapisze lek poza oficjalnymi wskazaniami, na przykład ampułki z gentamycyną do inhalacji dla dzieci lub dorosłych, dawkowanie preparatu może być odmienne, uzależnione od indywidualnych zaleceń. 

Podobnie jest, gdy lekarz zapisze lek do wykonania w aptece (lek recepturowy).

W przypadku robionych maści z gentamycyną do nosa czy kropli z gentamycyną do ucha lekarz musi indywidualnie dobrać prawidłowe dawkowanie, biorąc pod uwagę profil pacjenta, jego wiek, masę i nasilenie objawów chorobowych.

Reklama

Skutki uboczne gentamycyny

Grupa antybiotyków aminoglikozydowych, do których zaliczana jest gentamycyna charakteryzuje się wysokim potencjałem ototoksycznym, czyli uszkadzającym słuch. Bardzo zasadnym jest więc pytanie o związek międzygentamycyną a słuchem. 

Stosowanie kropli do oczu nie niesie większego zagrożenia (lek wchłania się do krwi w ilościach śladowych i nie działa ogólnoustrojowo) – najczęstsze działania niepożądane to:

  • łzawienie, 
  • pieczenie, 
  • ból oka
  • światłowstręt, 
  • zaburzenia widzenia, 

rzadziej dochodzi do grzybiczego lub bakteryjnego owrzodzenia rogówki. 

Jednak w czasie stosowania leku dożylnie może dojść nie tylko do wspomnianej ototoksyczności. Lek ten charakteryzuje się także wyższą nefrotoksycznością (działanie uszkadzające nerki).

Ponadto może dojść do zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, reakcji nadwrażliwości, białkomoczu, bólów i zawrotów głowy, parestezji, kołatania serca, podwyższonego stężenia mocznika, kreatyniny i bilirubiny. Ponadto dochodzi często do długotrwałych biegunek spowodowanych nadkażeniami bakteriami opornymi na antybiotyki. 

Dokładny wykaz wszystkich skutków ubocznych można znaleźć zawsze w ulotce gentamycyny dołączonej do każdego opakowania leku. Nie oznacza to jednak, że gentamycyna nie powinna być stosowana w ciężkich zakażeniach bakteryjnych (na przykład infekcyjne zapalenie wsierdzia).

Niekiedy jest jedyną szansą pacjenta na wyleczenie. 

Reklama

Gentamycyna w ciąży

Antybiotyki aminoglikozydowe mogą przenikać przez barierę łożyska i uszkodzić narząd słuchu  oraz równowagi płodu.

U kobiet w ciąży można zastosować ten lek tylko w stanie zagrożenia życia, gdy nie ma innych możliwości terapeutycznych. Podobna zależność występuje między gentamycyną a karmieniem piersią.

Lek ten przenika do mleka matki i również wykazuje ototoksyczne działanie wobec dziecka, dlatego też stosowanie gentamycyny w tym okresie jest niezalecane. Gentamycyna u noworodka działa szczególnie ototoksycznie, znacznie bardziej niż u starszych dzieci.

Reklama

Cena gentamycyny

Cena kropli do oczu wynosi ok 9 zł za lek pełnopłatny (z refundacją cena wynosi około 4 złote). Ampułki do wstrzykiwań również nie są drogie – pełnopłatnie kosztują od 10 do 20 złotych w zależności od pojemności ampułki. Lek z refundacją kosztuje odpowiednio około 5 lub 10 zł. 

Jeśli lekarz przepisze krem z gentamycyną na rany, który jest tak zwanym lekiem robionym, czyli do przygotowania w aptece, to jego cena powinna być zryczałtowana i wynosi na tę chwilę 13 złotych. W żadnym przypadku nie ma możliwości kupienia gentamycyny bez recepty. 

Reklama

Leki i preparaty zawierające gentamycynę

Czytaj również

Bibliografia

  • Charakterystyka Produktu Leczniczego Gentamicin KRKA; http://leki.urpl.gov.pl/files/43_Gentamicin_KRKA_roztw_do_wstrzyk_inf_40mg_ml.pdf
  • B. Konopska, M. Warwas; Molekularne aspekty nefrotoksyczności antybiotyków aminoglikozydowych; Postępy Hig Med Dosw; 2007; 61; 511-518
  • K. Antoniak; Farmakoterapia zakażeń bakteryjnych narządu wzroku; Postępy farmakoterapii; 2009; tom 65; nr 2; 124-131
  • W. Narożny, J. Siebert, J. Kuczkowski; Ototoksyczność – niebezpieczeństwo farmakoterapii; Forum medycyny rodzinnej; 2008; tom 2; nr 6; 445-453
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Artykuł napisany przez
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Magister farmacji. Pracuje w aptece ogólnodostępnej oraz kieruje Działem Farmacji Centrum Okulistycznego. Aktywny członek samorządu aptekarskiego W czasie siedmioletniej pracy zawodowej rozwiązał nieskończoną ilość problemów z zakresu stosowania leków oraz prowadzenia właściwej terapii. W swojej pracy stawia na bezpośredni i partnerski kontakt z pacjentem, co umożliwia mu jasne przekazywanie medycznych zaleceń. Interesuje się interakcjami lekowymi oraz bezpieczeństwem terapii, zwolennik metod opartych na EBM (Evidence Based Medicine). Prywatnie szczęśliwy mąż, tata Krzysia oraz fan piłki nożnej i gotowania.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Substancje czynne
Na co działa cefuroksym? Dawkowanie i skutki uboczne
Wzór chemiczny cefuroksymy
Pregabalina - działanie, dawkowanie i skutki uboczne. Po jakim czasie zaczyna działać?
Wzór chemiczny pregabaliny
Metamizol - działanie, dawkowanie i cena. Jak stosować?
Kobieta z bólem brzucha
Podobne artykuły
Wzór chemiczny escitalopramu
Na co jest escitalporam? Działanie i dawkowanie
Kobieta zakrapla oczy
Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne
Substancja kosmetyczna o nazwie cyklopiroksolamina
Cyklopiroksolamina w kosmetykach. Jakie ma właściwości i zastosowanie?
Stopy z grzybicą
Nystatyna - jak długo stosować? Dawkowanie i skutki uboczne
Mężczyzna boi się własnego cienia
Wenlafaksyna: kiedy zaczyna działać? Dawkowanie, odstawienie

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!