Urlop wypoczynkowy po macierzyńskim
Każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, płatnego i nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Korzystanie z macierzyńskiego nie zabiera tego uprawnienia w roku kończącym czas sprawowania opieki nad pociechą.
Przepisy Kodeksu pracy szczegółowo regulują kwestię urlopów pracowniczych.
Każda kobieta po urodzeniu dziecka ma prawo do urlopu macierzyńskiego. Warunek, jaki musi spełnić to posiadanie statusu osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W tych sytuacjach młoda mama posiada obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne.
Przepisy prawa przy niektórych rodzajach pracy zarobkowej (na przykład prace zlecone czy na podstawie umowy o dzieło), nie wymagają posiadania obowiązkowego ubezpieczenia, ale stwarzają jednak możliwość zawarcia z Narodowym Funduszem Zdrowia umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, które także uprawnia do skorzystania z urlopu macierzyńskiego z prawem do zasiłku macierzyńskiego.
Reklama
Zaległy urlop po macierzyńskim
Problematyka urlopów macierzyńskich uregulowana jest w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2020.1320 z dnia 2020.07.30).
Wymiar tych urlopów zależy od liczby urodzonych dzieci. W przypadku narodzin jednej pociechy pracownicy przysługuje urlop macierzyński w okresie 20 tygodni od porodu (art.180§1 Kodeksu pracy).
Na żądanie pracownicy, pracodawca jest zobowiązany zezwolić jej na wykorzystanie urlopu po macierzyńskim. Art.163§3 Kodeksu pracy wyraźnie wskazuje, iż na wniosek pracownicy udziela się urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
Ta regulacja dotyczy także pracownika-ojca, który wychowuje dziecko oraz pracownika-innego członka rodziny, posiadającego uprawnienia do urlopu macierzyńskiego.
Przepisy kodeksu pozwalają zatem na złożenie wniosku o urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim mamie-pracownicy lub innej uprawnionej osobie, która taki urlop wykorzystała w zastępstwie matki.
Reklama
Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlop w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo (art.161 Kodeksu pracy). Wszystkie urlopy co do zasady udzielane są zgodnie z planem urlopu, obowiązującym w danej firmie i ustalonym przez pracodawcę.
Osoby zatrudnione podają swoje propozycje urlopowe, ale pracodawca może każdego odwołać z urlopu, jeśli wymagają tego nieprzewidziane okoliczności w zakładzie pracy. Te sytuacje nie dotyczą jednak problematyki urlopów macierzyńskich i wypoczynkowych, następujących bezpośrednio po sobie.
Podanie o urlop wypoczynkowy po macierzyńskim ma moc wiążącą dla zatrudniającego młodą mamę. Takie stanowisko wyraźnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20.08.2001, I PKN 590/00, w którym to potwierdził, iż „pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika, zawierającym propozycję terminu udzielenia mu urlopu wypoczynkowego.
Jest jednak związany takim wnioskiem pochodzącym od pracownicy, która urodziła lub ma urodzić dziecko i chciałaby skorzystać z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim”.
Wynika z tego jednoznacznie, iż urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim należy się bez jakichkolwiek warunków.
Reklama
Urlop wypoczynkowy po urlopie rodzicielskim
Te same zasady obowiązują w przypadku wniosku o urlop wypoczynkowy po rodzicielskim. Zmiany w Kodeksie pracy w 2016 r. wprowadziły możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu (art.182¹a §1 Kodeksu pracy).
Istnieje tylko jedna różnica w sposobie wykorzystania urlopu rodzicielskiego – mogą z niego skorzystać tylko rodzice. Uprawnienie do rodzicielskiego przysługuje w wymiarze 32 tygodni w przypadku wykorzystania 20 tygodniowego urlopu macierzyńskiego.
Połączenie tych dwóch możliwości daje prawo powrotu do pracy dopiero po 52 tygodniach łącznie.
Przepisy Kodeksu pracy wyraźnie wskazują, iż do urlopu rodzicielskiego stosuje się odpowiednio przepisy z zakresu urlopów macierzyńskich (art.182¹g Kodeksu pracy). W tym zapisie jest dokładnie wskazany art.163§3 wskazujący zasadę, iż na wniosek pracownicy urlop wypoczynkowy udzielany jest bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
Nie ma zatem żadnych wątpliwości co do możliwości zgłoszenia chęci skorzystania z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie rodzicielskim.
Reklama
Urlop macierzyński a urlop wypoczynkowy
Fakt przebywania na urlopie macierzyńskim nie wpływa na długość okresu urlopu wypoczynkowego. Każda młoda mama ma prawo wykorzystać ustawowy urlop wypoczynkowy zaraz po macierzyńskim, ale może też złożyć wniosek w późniejszym terminie.
Urlop niewykorzystany w terminie musi być udzielony pracownikowi najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego (art.168 Kodeksu pracy).
Reklama
Jak wyliczyć urlop wypoczynkowy po macierzyńskim?
Zawsze przysługuje on w pełnym wymiarze. Jeśli pracownica po powrocie z urlopu macierzyńskiego posiada zaległe dni urlopowe i bieżący urlop z roku powrotu do pracy to pracodawca musi udzielić jej obydwu urlopów (zaległego i bieżącego) łącznie, jeśli zainteresowana złoży taki wniosek.
Wymiar urlopu wynosi (zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy):
- 20 dni, jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni, jeśli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Przykład: jeśli młoda mama ma niewykorzystany urlop z czasów sprzed urodzenia dziecka w wymiarze 10 dni i cały urlop wypoczynkowy w roku powrotu do pracy to łącznie przysługuje jej 36 dni (10+26) urlopu do wykorzystania po macierzyńskim.
Taki urlop jest płatny, jak każdy inny urlop wypoczynkowy (art.152§1 Kodeksu pracy).
