Okulista to specjalista w leczeniu chorób narządu wzroku i pełnej diagnostyce oka. Nie tylko bada wzrok i koryguje wady, a także przeprowadza drobne zabiegi chirurgiczne i leczy urazy oczu.
Od dawna trwa dyskusja w środowisku medycznym, czy skierowanie do okulisty NFZ jest niezbędne. Przeciwnicy skierowań uważają, iż wydłużają one tylko czas oczekiwania na wizytę i spowalniają proces leczenia. Póki co takie skierowanie jest jednak konieczne.
Reklama
Skierowanie do okulisty
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2019.1373 z dnia 2019.07.24) reguluje zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Prawo do korzystania z publicznych świadczeń medycznych posiadają osoby objęte obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Uprawnienie to obejmuje nie tylko usługi medyczne w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, ale także wizyty u lekarzy specjalistów. Ustawodawca posługuje się pojęciem ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, która polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych osobom, niewymagającym leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych (art.5 pkt.1 ww. ustawy). Rodzajem tego typu opieki zdrowotnej jest także leczenie u lekarza okulisty.
Czy do okulisty trzeba mieć skierowanie? Otóż bezwzględnie tak. Zgodnie z art. 57 ust.1 ww. ustawy ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne (a do takich należą także okulistyczne) finansowane ze środków publicznych są udzielane na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.
Pacjenci dość często nie posiadają wiedzy, czy do okulisty trzeba mieć skierowanie od lekarza rodzinnego. Lekarze ci działają w ramach POZ i są pierwszym kontaktem pacjenta z publiczną służbą zdrowia w ramach której zapewniony jest także dostęp do specjalistycznych usług medycznych. Lekarz POZ wystawia skierowanie do okulisty, podejmując jako pierwszy decyzje o słuszności dalszego leczenia.
Reklama
Czy do okulisty potrzebne jest skierowanie?
Każdy pacjent cierpiący na jakąkolwiek chorobę narządu wzroku ma prawo do konsultacji w ramach NFZ u lekarza okulisty. Skierowanie jest warunkiem koniecznym. Prawo przewiduje wyjątki od tej ogólnej zasady, ale niestety nie dotyczą one wizyt u okulistów.
Art.57 ust.2 ww. ustawy wyraźnie wskazuje, iż skierowanie nie jest wymagane w przypadku wizyt u lekarzy następujących specjalizacji:
- ginekologa i położnika,
- dentysty,
- wenerologa,
- onkologa,
- psychiatry.
Zmiana przepisów prawa w 2015 r. odpowiedziała jednoznacznie czy potrzebne jest skierowanie do okulisty, nie pozostawiając w tej kwestii żadnych wątpliwości. Lekarze od tego czasu wskazują na potrzebę zmian w tym zakresie i umożliwienie pacjentom swobodnego dostępu do okulistów w ramach NFZ.
Według ich opinii choroby oczu i wady wzroku to na tyle poważne schorzenia, iż powinny być od samego początku diagnozowane przez uprawnionych specjalistów. Nawet na etapie wstępnego rozpoznania tylko lekarz okulista powinien stwierdzać, czy konieczna jest wizyta w specjalistycznej poradni.
Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia uważają, iż wymóg skierowania do okulisty przez lekarza rodzinnego znacznie skraca kolejki u okulistów. Praktyka jednak pokazuje, iż czas oczekiwania na pierwszą wizytę jest nadal dość długi, a dodatkowo wydłuża go potrzeba załatwienia skierowania.
Reklama
Okulista bez skierowania
Przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie regulują procedur prywatnych wizyt u lekarzy specjalistów. Dotyczy to również okulistów i świadczonych przez nich usług.
Każdy pacjent może dostać się prywatnie do okulisty bez skierowania. Czas oczekiwania pierwszą wizytę w tego typu poradniach jest znacznie krótszy. Tutaj pacjent musi za konsultację zapłacić, bez możliwości refundacji ze środków publicznej służby zdrowia. Problemem zatem jest tylko granica finansowa, nie każdy bowiem może sobie pozwolić na prywatne, pełnopłatne leczenie okulistyczne.
Ustawodawca zapewnił jednak pewnym osobom prawo do skorzystania z wizyty u okulisty NFZ, bez konieczności starania się o stosowne skierowanie.
Art.57 ust.2 ustawy regulującej publiczne świadczenia opieki zdrowotnej stanowi, iż niepotrzebne jest skierowanie dla osób:
- chorych na gruźlicę,
- zakażonych wirusem HIV,
- inwalidów wojennych i wojskowych, osób represjonowanych, kombatantów, żołnierzy zastępczej służby wojskowej, osób represjonowanych z powodów politycznych czy deportowanych do pracy przymusowej,
- cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych,
- zgłaszających się z powodu uzależnienia,
- zgłaszających się z powodu współuzależnienia,
- uprawnionych żołnierzy i pracowników, w zakresie leczenia urazów,
- dzieci i młodzieży w ramach świadczeń psychologicznych, terapeutycznych i środowiskowych.
Wszyscy wyżej wymienieni mogą kierować się do okulisty bez skierowania. Osoby te traktowane są przez prawo w sposób szczególny, z zachowaniem pełnych uprawnień do państwowych usług medycznych, mimo braku skierowania.
Reklama
Termin ważności skierowania do okulisty
Skierowanie do okulisty to pierwszy krok w drodze do specjalisty. Kolejnym jest zarejestrowanie skierowania we właściwej przychodni. Jedynie osoby, które dostają się do okulisty bez skierowania, pomijają lekarza rodzinnego i umawiają wizytę już w poradni okulistycznej. Także w stanach nagłych świadczenia zdrowotne są udzielane bez wymaganego skierowania (art. 60 ww. ustawy). Zgodnie z art. 59 aa ust.1 ww. ustawy te dokumenty mogą być wystawiane w formie papierowej lub elektronicznej.
Pojedyncze skierowanie do okulisty daje możliwość zarejestrowania wizyty tylko w jednej placówce medycznej Narodowego Funduszu Zdrowia. Pacjent ma 14 dni roboczych na dostarczenie oryginału skierowania do poradni. Złożenie po tym terminie grozi skreśleniem z listy oczekujących (art.20 ust.2a ww. ustawy).
Prawo nie definiuje terminu ważności skierowań do specjalistów. Zasada ta dotyczy także zgłoszeń do okulistów. Na drukach skierowań nie ma daty ważności, nie ma podanej liczby dni na zarejestrowanie.
Narodowy Fundusz Zdrowia wydał oświadczenie, iż każde skierowanie jest tak długo ważne, jak długo istnieją przesłanki uzasadniające potrzebę leczenia. Lekarze nie mają prawa żądać nowych dokumentów przy wyznaczaniu kolejnych wizyt. Każda poradnia okulistyczna ma obowiązek objęcia właściwą opieką medyczną indywidualnego pacjenta przez cały czas trwania schorzenia, które było przyczyną skierowania do okulisty.
