Zwolnienie lekarskie przysługuje każdej kobiecie w ciąży, gdy jej stan zdrowia lub dziecka jest zagrożony i nie pozwala dłużej pracować. Lekarz może orzec czasową niezdolność do pracy z wielu różnych przyczyn.
Okres ciąży jest dla ustawodawcy czasem szczególnym pod względem rozwiązań prawnych, a każda kobieta podlega wtedy szczególnej ochronie. Zwolnienie chorobowe w ciąży jest potrzebne, aby zabezpieczyć zdrowie matki i nienarodzonego dziecka.
Reklama
Chorobowe w ciąży
Każda ciężarna kobieta ma prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego w trakcie ciąży. Musi jednak spełnić warunek posiadania ubezpieczenia chorobowego. Problematykę wynagrodzenia chorobowego w ciąży regulują przepisy Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DZ.U.2020.870 z 2020.05.15).
Każdy ubezpieczony zgodnie z art. 4 ust.1 ww. ustawy, w tym także kobiety ciężarne, nabywa prawo do zasiłku chorobowego po spełnieniu warunku trwania ubezpieczenia przez:
- 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli przyszła mama podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu,
- 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli ciężarna kobieta jest ubezpieczona dobrowolnie.
Każdy zasiłek chorobowy, również ten dla kobiet w ciąży, przysługuje w sytuacjach niezdolności do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Tylko lekarz ma prawo ocenić, czy ciężarna kobieta może pracować czy stan ciąży jest na tyle zagrożony, iż wymaga pobytu w domu i odpoczynku.
Pracodawca nie ma prawa kwestionować zdrowotnych przesłanek zwolnienia lekarskiego na czas ciąży.
Reklama
Zasiłek chorobowy w ciąży
Zasiłek chorobowy w okresie trwania niezdolności do pracy, spowodowanej ciążą przysługuje nie dłużej niż przez 270 dni (art.8 ww. ustawy). Tak długi czas świadczy o szczególnym traktowaniu kobiet w ciąży przez przepisy prawa w zakresie zasiłków chorobowych. We wszystkich innych sytuacjach (poza chorobą gruźlicy) chory może korzystać z zasiłku chorobowego nie dłużej niż przez 182 dni. Sam fakt ciąży nie jest zawsze przesłanką do wystawienia zwolnienia lekarskiego, które daje możliwość korzystania ze świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia zdrowotnego. Lekarz musi stwierdzić przesłanki medyczne, które uzasadniają konieczność szczególnej dbałości o zdrowie i zapobieganie zagrożenia ciąży.
W przypadku nieprzerwanego zatrudnienia i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, sytuacja wypłaty chorobowego w ciąży jest oczywista. Wiele kobiet zastanawia się, co robić, gdy stracą pracę, a tym samym możliwość opłacania składek?
Przepisy prawa przewidują w tym zakresie tylko jedną możliwość. Zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy (w tym również kobiecie ciężarnej) po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od dnia ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (art. 7 pkt.1 ww. ustawy).
Reklama
Jak obliczyć L4 w ciąży?
W przypadku chorób nie związanych z ciążą, miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Wyjątkiem są zwolnienia lekarskie, wystawiane z powodu powikłań zdrowotnych w czasie ciąży. Zgodnie z art.11 ust.2 ww. ustawy miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru składki, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży.
Odpowiedź na pytanie, ile wynosi chorobowe w ciąży jest prosta – to 100% średniego (przeciętnego) wynagrodzenia chorobowego, wypłaconego pracownicy za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art.36 ust.1 ww. ustawy).
Do podstawy naliczania zasiłku chorobowego w trakcie ciąży należą:
- premie – miesięczne, kwartalne lub roczne,
- wynagrodzenia za pracę nocną,
- wynagrodzenia za nadgodziny,
- wynagrodzenie, które pracownica otrzymywała w trakcie urlopów wypoczynkowych.
Jeżeli niezdolność do pracy, będąca warunkiem wypłaty zasiłku chorobowego w trakcie ciąży, powstała przed przepracowaniem pełnych 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe wynagrodzenia (art.36 ust.2 ww. ustawy). Jeden dzień niezdolności do pracy to jedna trzydziesta część wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.
Zasiłek chorobowy w ciąży, jak każdy inny zasiłek chorobowy, przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Przy ustalaniu prawa do tego rodzaju zasiłku, jeżeli okres jest oznaczony w miesiącach, za miesiąc zawsze przyjmuje się 30 dni (art. 11 ust.4 i 5 ww. ustawy).
Reklama
Kiedy ZUS wypłaca chorobowe w ciąży?
Wiele kobiet zastanawia się, kto wypłaca chorobowe w ciąży? Pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego, w tym także chorobowego w ciąży to czas, w którym pracodawca wypłaca zasiłek ciężarnym kobietom. Od 34 dnia to świadczenie jest już wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Taki podział wynika z zasad, które zostały określone w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy. Art. 92§1 pkt.1 wskazuje, iż pierwsze 33 dni nieobecności w pracy, spowodowane usprawiedliwionymi okolicznościami (choroba lub ciąża) są przesłanką do wypłaty wynagrodzenia, a czas niezdolności do pracy powyżej 33 dni daje prawo do otrzymywania zasiłku chorobowego (art. 92§4 Kodeksu Pracy).
Każdy lekarz może potwierdzić niezdolność do pracy ciężarnej kobiety. Ginekolog prowadzący konkretną ciążę jest najbardziej zorientowany w stanie zdrowia kobiety i jej nienarodzonego dziecka, ale lekarze innych specjalizacji także oceniają zdrowie przyszłej mamy, dostrzegając często potrzebę zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy. Dzieje się to najczęściej, kiedy występują dodatkowe schorzenia.
Nie zawsze jednak skierowanie kobiety na zwolnienie i wypłacanie zasiłku chorobowego w ciąży musi być związane z konkretną chorobą. Orzecznictwo Sądu Najwyższego potwierdziło tezę, iż zwolnienia lekarskie dla kobiet w ciąży nie zawsze mają na celu „wyzdrowienie”, a bardzo często tylko samo wprowadzenie działań profilaktycznych, ściśle związanych z zagrożeniem ciąży.
Pracodawca i Zakład Ubezpieczeń Społecznych mają zawsze prawo do kontroli czy zwolnienie lekarskie jest prawidłowo wykorzystywane w celu poprawienia stanu zdrowia. Z całą pewnością ciężarna kobieta nie może podjąć innej pracy zarobkowej w trakcie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy.
