Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊
Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊
Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊

Zespół Zollingera-Ellisona - przyczyny. Jak się objawia?

Jeśli masz problem z częstymi wrzodami układu trawiennego, być może cierpisz na zespół Zollingera-Ellisona. To rzadka choroba, która objawia się nawracającymi wrzodami układu trawiennego. Jej przyczyną jest guz nowotworowy najczęściej w dwunastnicy lub trzustce. Sprawdź, jak ją leczyć.
Ból w żołądku
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Zespół Zollingera-Ellisona to rzadka choroba, której dokładne przyczyny nie są znane. Problem z diagnozą tej choroby wynika z typowych także dla innych schorzeń objawów. Nieznacznie częściej ZZE diagnozowany jest u mężczyzn niż kobiet.
  • Podstawą diagnostyki zespołu jest gastroskopia lub endosonografia, czyli USG z wnętrza przewodu pokarmowego. Te badania wykryją obecność owrzodzenia, natomiast guza potwierdzi tzw. test sekretynowy.
  • Leczenie zespołu Zollingera-Ellisona polega na podaniu leków likwidujących owrzodzenie lub specjalistycznych inhibitorów hamujących wydzielanie kwasu solnego. W przypadku potwierdzenia obecności guza - konieczne jest jego chirurgiczne wycięcie.
SPRAWDŹ TEŻ: Jak zwalczać wrzody żołądka?
Spis treści

Co to jest zespół Zollingera-Ellisona?

Zespół Zollingera-Ellisona w skrócie - ZZE to bardzo rzadka choroba przewodu pokarmowego. Wywołuje ją najczęściej guz nowotworowy zlokalizowany w trzustce, dwunastnicy lub okolicach węzłów chłonnych.

Za powstanie guza odpowiedzialna jest gastryna, czyli hormon w tym przypadku wydzielany w nadmiernych ilościach. Od nazwy hormonu powstało określenie guza wywołującego  ZZE - gastrinoma.

Warto podkreślić, że choć zespół Zollingera-Ellisona jako choroba przewodu pokarmowego odpowiada za niewiele przypadków wrzodów dwunastnicy,  są one na tyle dokuczliwe, że pacjentowi trudno poradzić sobie z taką dolegliwością.

Rocznie ZZE dotyka naprawdę niewielu pacjentów, zazwyczaj w wieku ok. 40 lat. Nieznacznie częściej z tego powodu cierpią mężczyźni.

Zespół może być też częścią tzw. zespołu mnogich nowotworów układu wydzielania wewnętrznego. Tak jest w przypadku aż 20-30 procent chorych. Znacznie częściej jednak (w 60-70 proc. przypadków)  gastrinoma okazuje się być nowotworem złośliwym - podaje Stowarzyszenie Pacjentów i Osób Wspierających Chorych na Guzy Neuroendokrynne. 

Pierwszy raz ZZE opisano stosunkowo niedawno, bo w 1955 roku. Odkrycia dokonało dwóch amerykańskich chirurgów, od nazwisk których przyjęto nazwę choroby - Robert M. Zollinger i Edwin H. Ellison. 

Reklama

Przyczyny zespółu Zollingera-Ellisona

Znane są dokładne przyczyny zespołu Zollingera-Ellisona, jednak ze względu na typowe także dla innych schorzeń objawy, postawienie diagnozy nie jest tak oczywiste.

Za powstanie zespołu odpowiedzialna jest gastryna, czyli hormon w śluzówce żołądka i części dwunastnicy, który reguluje trawienie i naturalnie ma pobudzać komórki do produkcji kwasu solnego.

Przy ZZE dochodzi do nadmiernej produkcji hormonu tkankowego gastryny, a za to odpowiedzialny jest już guz zlokalizowany najczęściej w dwunastnicy lub trzustce. Wykrywany jest też - choć rzadziej - w wątrobie, żołądku, węzłach chłonnych czy płucach. 

To z kolei ma dalsze konsekwencje, ponieważ nadmierna produkcja kwasu solnego prowadzi do powstania trudnych do leczenia wrzodów żołądka, które są głównym objawem zespołu Zollingera-Ellisona. 

Wrzody żołądka o podłożu nowotworowym dają objawy charakterystyczne, np. dla zwykłej choroby wrzodowej czy niestrawności. 

Reklama

Objawy zespołu Zollingera-Ellisona

Niepokój pacjentów powinny wzbudzić nawracające wrzody żołądka. W zespole Zollingera-Ellisona objawy mają pewne charakterystyczne cechy. Wrzody są zazwyczaj mnogie i nawracają pomimo leczenia farmakologicznego, a nawet operacyjnego.

Mogą występować nie tylko w żołądku czy dwunastnicy, ale nawet w jelitach. Ich nietypowa lokalizacja to górny odcinek przewodu pokarmowego. Wrzodom najczęściej towarzyszy ciężkie zapalenie przełyku i uporczywa zgaga.

Chorobie wrzodowej żołądka towarzyszą też typowe objawy gastryczne, jak:

  • niestrawność,
  • nudności,
  • wymioty,
  • częste wizyty w toalecie. 

Przyczyną biegunki mogą być nadaktywne trzustkowe enzymy trawienne. Te, by prawidłowo działać, potrzebują zasadowego, a nie kwaśnego pH, które zostało zmienione przez nadmiar kwasu solnego. To znacznie utrudnia wchłanianie płynów i elektrolitów.

Pacjent jest osłabiony, odwodniony, ma utratę masy ciała, a dodatkowo odczuwa silne bóle w okolicy brzucha i krwawienie z przewodu pokarmowego. Objawy zespołu Zollingera-Ellisona nie różnią w zależności od umiejscowienia guza. 

Reklama

Diagnostyka zespołu Zollingera-Ellisona

Podstawowym badaniem rozpoznającym ZZE jest gastroskopia, podczas której lekarz może potwierdzić obecność wrzodów w żołądku i dwunastnicy, ale także przerost fałdów błony śluzowej żołądka.

Duże znaczenie mają też badania obrazowe: tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny i endosonografia,  czyli USG z wnętrza przewodu pokarmowego. Do takiego badania wykorzystywany jest specjalny sprzęt - endoskop.

Z kolei bardzo czułą metodą obrazowania jest scyntygrafia receptorowa, której zadaniem jest wykrycie w tkankach receptorów somatostatynowych. Ich obecność w danym miejscu oznacza patologiczne zmiany.   Diagnostyka zespołu Zollingera-Ellisona to również badania laboratoryjne, które mogą wykazać zwiększenie wydzielania kwasu solnego przez żołądek. 

Lekarze zlecają także tzw. test sekretynowy. Polega on na wstrzyknięciu dożylnie hormonu sekretyny, który zwiększa wydzielanie hormonu gastryny i tym samym pozwala na jej badanie.  Pomiary stężenia gastryny we krwi wykonuje się po 2, 5, 10 i 20 minutach. U osób zdrowych stężenie gastryny we krwi po podaniu sekretyny nie zwiększa się lub zwiększa nieznacznie.

Duży wzrost poziomu gastryny we krwi po podaniu sekretyny wskazuje na obecność guza gastrynowego (gastrinomy), a tym samym potwierdza zespół Zollingera-Ellisona.

Reklama

Leczenie zespołu Zollingera-Ellisona

Leczenie zespołu Zollingera-Ellisona ma doprowadzić do wygojenia się wrzodów i usunięcia guza wydzielającego gastrynę.

Skuteczne mogą okazać się leki hamujące wydzielanie kwasu solnego, czyli inhibitory pompy protonowej.

W tej grupie są na przykład:

  • omeprazol,
  • pantoprazol,
  • rabeprazol. 

U chorych, u których stwierdzono nowotwór, stosuje się leczenie chirurgiczne. Niektórzy wymagają ponadto leczenia onkologicznego.

Czytaj również

Bibliografia

  • Endokrynologia Polska, Nowotwory neuroendokrynne żołądka i dwunastnicy z uwzględnieniem gastrinoma, Nr 2/2017, pdf [data dostępu: 3.02.22].
  • A. Zaremba-Woroniecka, Choroby jelita cienkiego, http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/205310100.pdf, [data dostępu: 3.02.22].
  • T. Marek, Endoskopia przewodu pokarmowego, w Wielka Interna Gastroenterologia, Warszawa 2019, pdf [data dostępu: 3.02.22].
  • K. Pawlak, K. Kurek, Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy bez tajemnic. Kompendium dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i pacjentów, Lublin 2020, pdf [data dostępu: 3.02.22].
Agnieszka Jędrzejczak
Artykuł napisany przez
Agnieszka Jędrzejczak
Dziennikarka z zawodu i zamiłowania. W pracy od 11 lat. Najpierw w redakcji gazety codziennej jako dziennikarka specjalizująca się w tematach medycznych. Później zamiast słowa pisanego - mówione. W redakcji telewizji jako wydawczyni, dziennikarka i reporterka relacjonująca na żywo z całego kraju na anteny ogólnopolskie. Fanka żużla, dobrej herbaty i Zbigniewa Wodeckiego.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Gastrologia
Lipaza - czym jest i jaką funkcję pełni w organizmie?
Próbka do badania poziomu lipazy
Ból śledziony - objawy. Jak go złagodzić?
Boląca śledziona
Częste odbijanie - co oznacza ciągłe odbijanie się powietrzem lub odbijanie po jedzeniu?
Kobieta z problemem odbijania po jedzeniu
Podobne artykuły
Robaki w układzie pokarmowym
Odrobaczanie ludzi - czy, kiedy i jak to robić? Preparaty oraz domowe sposoby
Choroba żołądka i dwunastnicy
Zapalenie dwunastnicy - dieta i leczenie
Kobieta pije wodę
Jak rozpoznać i leczyć refluks żołądkowo-przełykowy?
Kobieta z problemem zakwaszenia organizmu
Zakwaszenie organizmu - jak się objawia? Skutki dla organizmu
Operacja pacjenta z zapaleniem otrzewnej
Zapalenie otrzewnej - przyczyny i objawy. Jakie są rokowania?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!