Reklama
Przyczyny zgrzytania zębami u dziecka
Zgrzytanie zębami u dziecka (nazywane w medycynie bruksizmem) bywa dość częstym zjawiskiem.
Co oznacza? Zwykle ma charakter nawykowy i ustępuje samoistnie w niedługim czasie, jednak objawów nigdy nie powinno się lekceważyć, ponieważ mogą prowadzić do przykrych konsekwencji, jak choćby uszkodzenie szkliwa zębów czy dolegliwości bólowe w obrębie jamy ustnej.
Jakie są najczęstsze przyczyny zgrzytania zębami u dziecka? Mogą one być bardzo różne - od ząbkowania, poprzez stres, wady zgryzu po choroby pasożytnicze i poważne schorzenia genetyczne.
Problem może np.. występować u dziecka z autyzmem, ADHD, zaburzeniami lękowymi, wówczas jednak nie jest ono jedynym widocznym symptomem choroby.
Samo zgrzytanie zębami najczęściej pojawia się na tle nerwowym. Jest nawykiem, który nasila się w sytuacjach stresowych, podczas wysokiego napięcia emocjonalnego, w chwilach wytężonej koncentracji.
Wśród somatycznych przyczyn zgrzytania zębami u dzieci wymienia się nieprawidłowości zgryzu (przede wszystkim wady uniemożliwiające swobodne zaciskanie szczęk), alergie, niedobory niektórych witamin, robaki.
Pasożyty bytujące w przewodzie pokarmowym mogą powodować zgrzytanie zębami, szczególnie w nocy.
Podczas choroby pasożytniczej zgrzytaniu zębami u dziecka towarzyszą zwykle inne objawy, takie jak świąd w okolicach odbytu, nadmierna drażliwość, objawy ze strony układu pokarmowego.
Reklama
Objawy zgrzytania zębami u dzieci
Samo zgrzytanie zębami łatwo jest rozpoznać, ponieważ często dość wyraźnie widać je i słychać. Gdy dziecko miarowo porusza żuchwą w przód i w tył lub na boki, można podejrzewać, że pociera łukami zębowymi.
Kiedy robi to mocno, pojawia się przy tym nieprzyjemny dla ucha dźwięk tępego szurania. Niekiedy mówi się, że dziecko skrzypi lub trzeszczy zębami, ze względu właśnie na wydawany podczas tej czynności dźwięk.
W zależności od podłoża problemu, zgrzytaniu zębami u dziecka mogą towarzyszyć inne objawy, np.:
- zatkany nos. Podczas nieżytu nosa i utrudnionego oddychania zgrzytanie zębami pojawia się na skutek odczuwanego dyskomfortu. Może występować zarówno przy katarze wywołany infekcją (wówczas często pojawiają się jeszcze inne symptomy, np. gorączka czy ból gardła) lub przy alergicznym katarze siennym;
- nadpobudliwość, wzmożona drażliwość. Gdy dziecko zgrzyta zębami w sytuacjach napięcia emocjonalnego, można podejrzewać podłoże nerwowe problemu. Objawy takie towarzyszą burksizmowi również u maluszków, które borykają się z bolesnym ząbkowaniem;
- ból brzucha i inne objawy żołądkowo-jelitowe. Kiedy towarzyszą zgrzytaniu zębami u dziecka, można podejrzewać, że to objawy robaczycy, szczególnie, jeśli dziecko trze zębami w nocy - w czasie największej aktywności pasożytów.
Szczękanie i zaciskanie zębów u dziecka wiązać się może z innymi jeszcze niepokojącymi objawami, np. obgryzaniem paznokci, wyrywaniem włosów itp. Nawyki takie należy zawsze niezwłocznie skonsultować z lekarzem i w miarę możliwości próbować je eliminować.
Kiedy dziecko zgrzyta zębami?
Jak już zostało powiedziane - zgrzytanie zębami u dziecka to stan, który może mieć różne podłoża. To, czy dziecko zgrzyta zębami w dzień, w czy w nocy, zależy przede wszystkim od przyczyny problemu.
Nocne zgrzytanie zębami u dziecka kojarzy się głównie z pasożytami, zgrzytanie w ciągu dnia - z zachowaniami na tle nerwowym. Gdy dziecko zgrzyta w dzień, warto zaobserwować, czy robi to w konkretnych sytuacjach - np. gdy się denerwuje, pod wpływem stresu lub silnych emocji.
Jeśli zgrzytanie wiąże się z silnymi przeżyciami, można podejrzewać tło emocjonalne, jeśli nie, należy obserwować, czy występują u niego inne objawy (żołądkowe, grypopodobne itd.).
Zgrzytanie zębami u dziecka w nocy bywa symptomem choroby pasożytniczej. U dzieci zakażonych np. owsicą pasożyty najbardziej aktywne są podczas snu. Jeśli więc dziecko zgrzyta zębami, gdy śpi, warto przyjrzeć się, czy w ciągu dnia występuje u niego świąd w okolicach pupy i związana z nim nadpobudliwość.
Swędzenie, zmniejszony apetyt i zaburzenia trawienne mogą wskazywać na obecność robaków w jelitach. Nocne zgrzytanie zębami u dziecka bywa połączone też z innymi objawami, np. kaszlem. Wówczas podejrzewa się infekcję dróg oddechowych, uczulenie czy też nadmierną suchość błony śluzowej.
Reklama
W jakim wieku dziecko najczęściej zgrzyta zębami?
Zgrzytanie zębami najczęściej pojawia się u małych dzieci, tych w wieku przedszkolnym. U dziecka 3- czy 5-letniego może być ono spowodowane zarówno czynnikami psychicznymi, jak i fizycznymi.
To właśnie czas, kiedy dziecko szybko rozwija się emocjonalnie i zaczyna silniej reagować na stres. Samo pójście do przedszkola i spotkanie z grupą rówieśniczą może wywołać emocje, z którymi radzenie sobie jest dla malucha wyzwaniem.
To właśnie wtedy często pojawiają się różnego rodzaju nawyki, takie jak obgryzanie paznokci, nerwowe mruganie oczami czy nadmierne zaciskanie szczęk. Z reguły nie są one powodem do niepokoju, a wielu przypadkach ustępują samoistnie, jednak zawsze należy skonsultować je z lekarzem, by mieć pewność, że u ich podłoża nie leżą poważniejsze nieprawidłowości.
Zgrzytanie zębami - choć rzadziej - może pojawić się też wcześniej - już u niemowlaka. U dziecka około 9-miesięcznego zwykle wiąże się z bolesnym ząbkowaniem.
Wyrzynanie zębów powoduje dyskomfort, swędzenie, obrzęk dziąseł. Gdy roczne lub młodsze dziecko zgrzyta zębami, można podejrzewać wyrastanie nowych zębów, jednak stan należy uważnie obserwować.
Reklama
Do jakiego lekarza się umówić, gdy dziecko zgrzyta zębami?
Co można stosować na zgrzytanie zębami u dziecka? Istnieją środki, takie jak szyna relaksacyjna na zęby, które niwelują objawy i przede wszystkim pomagają uniknąć ich przykrych konsekwencji.
Kiedy jednak dziecko zgrzyta zębami, należy przede wszystkim udać się do specjalisty celem dokładnego ustalenia przyczyn problemu. Do kogo iść po pomoc?
Zawsze można zacząć od wizyty u pediatry bądź lekarza rodzinnego, który sam zaleci odpowiednią terapię lub skieruje pacjenta do odpowiedniego specjalisty.
Jeśli zgrzytanie zębami ma podłoże nerwowe i pojawia się w chwilach napięcia emocjonalnego, warto udać się do psychoterapeuty lub psychologa dziecięcego.
Terapia psychologiczna ma za zadanie pokazać dziecku, jak radzić sobie ze stresem i silnymi emocjami, by nie wywoływały one szkodliwych nawyków.
Jeśli nieprawidłowe zaciskanie szczęk i zgrzytanie wiąże się z wadą zgryzu, pomoże ortodonta dziecięcy.
W przypadku wad głębokich konieczna bywa interwencja chirurgiczna, w wielu przypadkach jednak leczenie aparatem ortodontycznym jest wystarczająco skuteczne.
Kiedy podłożem problemu są pasożyty, pediatra zaleca zwykle odrobaczenie dziecka, np. z zastosowaniem pyrantelum - substancji zwalczającej bytujące w przewodzie pokarmowym owsiki.
Ważne jest, by podczas pierwszej wizyty u lekarza rodzinnego lub pediatry dokładnie opisać wszelkie zaobserwowane objawy. Powiedzieć lekarzowi, kiedy dziecko najczęściej zgrzyta zębami - czy ma to miejscem dniem, czy nocą, czy robi to w konkretnych sytuacjach, czy też bez względu na nie, czy występują u dziecka jakiekolwiek symptomy towarzyszące zgrzytaniu.
Na podstawie takich szczegółowych informacji lekarz zwykle stawia pierwszą diagnozę, która w wielu przypadkach jest wystarczająca, a niekiedy wymaga pogłębienia - wówczas pacjent zostaje skierowany na badania.
Reklama
Domowe sposoby na zgrzytanie zębami u dziecka
Czy istnieją domowe sposoby, skuteczne na zgrzytanie zębami u dzieci? Jak już zostało wspomniane - problem należy zawsze skonsultować z lekarzem, by dokładnie ustalić jego podłoże.
Metody domowe można stosować, ale wyłącznie w charakterze wsparcia zaleconej terapii.
Jeden ze sposobów na zgrzytanie zębami to techniki relaksacyjne, które u dziecka pozwalają wyciszyć organizm, uspokoić emocje i ukoić nerwy.
Niekiedy rodzicom udaje się wypracować takie metody samodzielnie, na podstawie wnikliwej obserwacji i znajomości upodobań i predyspozycji malucha.
Czasami wystarczy odpowiednia zabawa, kąpiel lub ulubiona aktywność artystyczna, by dziecko się uspokajało. Kiedy jednak rodzic sam nie jest w stanie opracować skutecznych metod, może zwrócić się po pomoc do terapeuty.
Kiedy dziecko zgrzyta zębami, można także zaproponować mu jakąś alternatywę - gryzak lub (u starszych dzieci) gumę do żucia. Niekiedy sprawdzają się również przedmioty relaksacyjne uaktywniające inne partie ciała, np. różnego rodzaju gniotki, piłeczki antystresowe itp.
