Co to jest dekstrometorfan?
Dekstrometorfan jest lekiem wprowadzonym do obrotu w latach 60. ubiegłego wieku. Ta pochodna morfiny wykazuje działanie przeciwkaszlowe, jednak nie posiada działania przeciwbólowego. Może być to związane z faktem, że nie działa on na receptory opioidowe. Z tego też powodu nie jest on oficjalnie uznawany za opioid.
Działanie dekstrometorfanu powoduje hamowanie odruchu kaszlowego na poziomie rdzenia kręgowego, przez co jest często przepisywany przez lekarzy na wszelkiego rodzaju dolegliwości przebiegające z suchym, nieproduktywnym i męczącym kaszlem.
Leki z dekstrometorfanem można kupić bez recepty i nie byłby to problem, gdyby nie fakt, że nie każdy używa ich w celach medycznych. W dużych dawkach może wykazywać działanie narkotyczne oraz euforyczne, przez co jest chętnie wykorzystywany głównie przez młodzież w celach rozrywkowych.
Dawkowanie dekstrometorfanu
Maksymalna dawka dobowa dekstrometorfanu dla dorosłych i dzieci, które ukończyły 12 rok życia wynosi 120 miligramów. Standardowe dawkowanie dla takich pacjentów przewiduje przyjmowanie 10 lub 15 mg leku co 4 godziny lub 30 mg co 6 lub 8 godzin.
W przypadku dzieci pomiędzy 6 a 12 rokiem życia powinno się podawać połowę tej dawki - 7,5 mg co 4 godziny lub 15 mg co 6 lub 8 godzin. Maksymalna dawka dobowa dla małych pacjentów również jest niższa o połowę i wynosi 60 mg dziennie.
Lek dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego a jego działanie rozpoczyna się już po około 20 minutach od podania. Ponieważ jest to lek o działaniu przeciwkaszlowym, więc nie ma znaczenia pora dnia, w której się go podaje (inaczej niż w przypadku leków o działaniu wykrztuśnym). Można go podawać cały dzień, w tym także wieczorem i przed snem.
Należy jednak pamiętać, że jeśli kaszel nie minie po około 5 dniach podawania leku, to należy się skonsultować z lekarzem.
Przeciwwskazania i działania niepożądane dekstrometorfanu
Jak wszystkie środki medyczne, także i leki zawierające dekstrometorfan nie są wolne od działań niepożądanych. Do najczęstszych dolegliwości należą te, ze strony układu pokarmowego, to jest nudności, wymioty, wzdęcia, bóle brzucha i biegunki.
Nierzadko występują także alergie i uczulenia na ten lek, a które mogą objawiać się wysypką, swędzeniem, czy zaczerwienieniem skóry. Do innych, mało poważnych działań niepożądanych zalicza się także senność, bóle i zawroty głowy oraz skurcz oskrzeli. W przypadku znacznego przedawkowania leku może dojść do śpiączki, drgawek lub objawów natury psychotycznej. W dużych ilościach lub w połączeniu z alkoholem może wykazywać działanie podobne do substancji psychodysleptycznych, jak ketamina, LSD czy psylocybina.
Leku nie powinno się stosować w ciąży oraz w okresie karmienia piersią, chyba że istnieje zasadna konieczność takiego postępowania. Zawsze jednak należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Powinno się także unikać połączeń z lekami z grupy inhibitorów MAO, a także z chinidyną, amiodaronem czy fluoksetyną.
Leku nie należy przyjmować w przypadku wystąpienia tak zwanego mokrego kaszlu, czyli takiego, w którym w drogach oddechowych zalega wydzielina zwana plwociną. W takich przypadkach należy zawsze używać leków wykrztuśnych, aby ewakuować zalegającą wydzielinę. Hamowanie naturalnych odruchów kaszlowych przy pomocy dekstrometorfanu będzie skutkowało dalszym zaleganiem plwociny, co w ekstremalnych przypadkach może się skończyć jej nadkażeniem i zapaleniem oskrzeli lub płuc.
Leki z dekstrometorfanem
W jakich lekach można znaleźć dekstrometorfan? W Polsce wszystkie preparaty z tą substancją czynną są w formie tabletek, kapsułek lub syropu do picia. W preparatach złożonych jest on także w formie proszku do wykonania zawiesiny doustnej.
Wszystkie preparaty dekstrometorfanu poza jednym przypadkiem są dostępne bez recepty. Na receptę lekarską jest tylko preparat przeznaczony dla małych dzieci – spowodowane jest to faktem, że tacy pacjenci powinni być zawsze zbadani przez lekarza, gdy zachodzi u nich podejrzenie jakiejś infekcji. Jednakże leków tych nie można kupić w zwykłych sklepach. Mimo że środki te są bez recepty to jednak tylko w aptece można kupić dekstrometorfan.
Cena dekstrometorfanu w zależności od preparatu i apteki waha się między 8 a 20 złotych.
