O odmrożeniu mówimy, kiedy dochodzi do zniszczenia tkanek pod wpływem działającego zimna (najczęściej jest to temperatura poniżej 0°C). Szczególnie narażone są tu odsłonięte części ciała:
- nos,
- uszy,
- palce dłoni i stóp
mają stosunkowo dużą odsłoniętą powierzchnię; dodatkowo są w niewielkim stopniu chronione przez tkankę łączną i mięśnie.
Czynniki sprzyjające odmrożeniom
Oprócz niskiej temperatury istnieje jeszcze kilka innych czynników sprzyjających powstawaniu odmrożeń:
- odzież nieodpowiednia do warunków pogodowych, za cienka, zbyt ciasna, pozbawiona warstwy izolacyjnej, przez co może dojść do szybkiego wychłodzenia;
- wilgotne ubrania i buty – ciepło szybkiej ucieka na zewnątrz przez mokrą odzież; taka sytuacja może doprowadzić do wychłodzenia całego ciała w krótkim czasie.
Objawy odmrożenia
Najpierw skóra jest zaczerwieniona, następnie sinieje, robi się szarosina, marmurkowata, by ostatecznie stać się blada lub wręcz biała. Trudno jest poruszyć odmrożoną częścią (np. kończyną), czuć w niej jedynie mrowienie, kłucie, odrętwienie i uczucie, jakby była „obca”. Ciężko jest rozpoznać granicę między zdrową a odmrożoną tkanką.
UWAGA! Powyższe objawy pojawiają się również w sytuacji wychłodzenia części ciała i nie muszą oznaczać poważnego odmrożenia! O skutkach działania niskiej temperatury można się przekonać podczas ogrzewania np. kończyny – jeśli jest jedynie wychłodzona, podczas ogrzewania dotkliwie boli, jeśli natomiast jest odmrożona – nie czuć nic.
Wyróżnia się cztery stopnie uszkodzenia odmrożonych tkanek:
- Zaczerwieniona i obrzęknięta skóra, bardzo boląca.
- Sina skóra, pojawiają się pęcherze i występuje silny ból.
- Sinoczarna skóra, widoczne obszary martwicy.
- Zamarznięte sztywne tkanki, w skrajnych sytuacjach kawałki tkanek mogą odpadać.
Odmrożenia - pierwsza pomoc
- W przypadku powierzchownych odmrożeń należy poprawić krążenie w zagrożonej części ciała i próbować nie dopuścić do dalszego chłodzenia, czyli np. zdjąć za ciasne ubranie lub przemoczone buty.
- Ogrzać wychłodzoną część ciała, np. zimne dłonie włożyć pod pachy poszkodowanego. Trzeba dążyć do wyrównania temperatury w całym organizmie. Jeśli podejrzewamy głębokie odmrożenie, nie wolno pozwolić na poruszanie uszkodzonymi kończynami (nawet bierne)!
- Można poszkodowanego przykryć kocami, cieplej ubrać lub podać do picia gorące słodkie napoje.
- Miejsce odmrożenia trzeba pokryć jałowym opatrunkiem, gdyż zniszczone tkanki nie chronią przed zakażeniem drobnoustrojami.
- Podejrzewając głębokie odmrożenia musimy jak najszybciej skontaktować się z pogotowiem ratunkowym i oddać poszkodowanego pod fachową opiekę medyczną!
Odmorożenie - czego nie wolno robić?
- Nie wolno otwierać pojawiających się na skórze pęcherzy – mogą stać się wrotami zakażenia dla drobnoustrojów!
- Nie wolno nacierać wychłodzonych lub odmrożonych części ciała śniegiem – grozi to uszkodzeniem odmrożonej skóry (skutkuje zakażeniami)!
- Dawać poszkodowanemu alkoholu „na rozgrzanie” – alkohol powoduje rozszerzenie powierzchniowych naczyń krwionośnych, co prowadzi do jeszcze większego wychłodzenia.
- Pozwolić poszkodowanemu na palenie papierosów – nikotyna powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych, co znacznie sprzyja rozwojowi martwicy w wychłodzonych tkankach.
- Nie wolno pocierać ani masować odmrożonych kończyn! Jest to bardzo bolesne, ponadto powoduje dalszą ucieczkę ciepła!
Przeczytaj także:
