Krążenie duże
Krążenie duże (krwiobieg duży) jest częścią układu krwionośnego człowieka. Dostarcza ono tlen oraz składniki odżywcze wszystkim komórkom organizmu ludzkiego. Jednocześnie odprowadza z nich dwutlenek węgla oraz inne szkodliwe produkty przemiany materii. Dzięki temu możliwe jest prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Odtleniona krew zbierana jest w żylnych naczyniach włosowatych, które łączą się tworząc większe żyły. Te zbierają się w duże naczynia żylne i ostatecznie krew w nich płynąca wpada dwiema głównymi żyłami (górną i dolną) do prawego przedsionka uważanego za ostatnią część obwodowego obiegu krwionośnego.
Aorta
Początkiem tej części krwiobiegu jest komora lewa, z której wychodzi aorta. Cały jej przebieg można podzielić na:
- część wstępującą (łac. aorta ascendens),
- łuk aorty (arcus aortae)
- część zstępującą aorty (aorta descendens) w obrębie której możemy wyróżnić część piersiową (pars thoracica) i brzuszną (pars abdominalis).
Aorta stanowi początek mniejszych tętnic, które docierają do wszystkich narządów. Od łuku aorty odchodzą trzy duże naczynia:
- pień ramienno-głowowy (truncus brachiocephalicus) dzielący się na tętnicę szyjną wspólną prawą (arteria carotis communis dextra) i tętnicę podobojczykową prawą (arteria subclavia dextra),
- tętnica szyjna wspólna lewa (arteria carotis communis sinistra)
- tętnica podobojczykowa lewa (arteria subclavia sinistra).
Rodzaje tętnic - budowa i funkcje
Tętnice szyjne wspólne z tętnicami kręgowymi stanowią główne naczynia zaopatrującę w krew głowę. W obrębie szyi dzielą się one na tętnicę szyjną zewnętrzną (arteria carotis externa), zaopatrującą powierzchnię głowy, twarz i części szyi oraz tętnicę szyjną wewnętrzną (arteria carotis interna), która dostarcza krew do mózgowia i oka.
Tętnica podobojczykowa w miejscu skrzyżowania z pierwszym żebrem zmienia nazwę na tętnicę pachową (arteria axillaris), której przedlużeniem jest tętnica ramienna (arteria brachialis). Tętnica ramienna oddaje dwie gałęzie końcowe - tętnicę promieniową (arteria radialis) i tętnicę łokciową (arteria ulnaris). Dłoń (arteriae mani) jest unaczyniana przez odcinki końcowe tętnicy promieniowej i łokciowej, tworzące dłoniową i grzbietowa sieć nadgarstka oraz tętniczy łuk dłoniowy powierzchowny i głęboki.
Aorta zstępująca idąc w kierunku dolnej części ciała oddaje gałęzie do wielu narządów. Wśród tych gałęzi wymienić należy pień trzewny (truncus celiacus), tętnicę nerkową (arteria renalis) i tętnicę nadnerczową zaopatrujące odpowiednio nerkę i nadnercza, tętnicę krezkową dolną (arteria mesenterica inferior) i tętnicę krezkową górną (arteria mesenterica superior). Pień trzewny zaopatruje w krew żołądek, dwunastnicę, wątrobę, trzustkę i śledzionę. Tętnice krezkowe dostarczają tlen i składniki odżywcze do jelit.
W dalszym swym przebiegu aorta zstępująca dzieli się w miejscu zwanym rozdwojeniem aorty (bifurcatio aortae) na dwie tętnice biodrowe wspólne (arteria iliaca communis), z których każda dzieli się na tętnicę biodrową wewnetrzną i zewnętrzną (arteria iliaca interna et arteria iliaca externa), która z kolei daje początek tętnicy udowej (arteria femoralis).
Tętnica udowa docierając do dołu podkolanowego przechodzi w tętnicę podkolanową (arteria poplitea), której przedłużenie stanowią: tętnica piszczelowa przednia i tylna (arteria tibialis anterior et posterior). Tętnica piszczelowa przednia biegnie wśród mięśni przedniej części goleni. Tętnica piszczelowa tylna wraz ze swą największą gałęzią: tętnicą strzałkową (arteria fibularis) biegnie pomiędzy mięśniami tylnej części podudzia.Tętnice piszczelowe, dzieląc się na mniejsze naczynia tworzą tętnice stopy (arteriae pedis).
Tętnice w każdej części ciała ulegają coraz większemu rozdziałowi na coraz to mniejsze gałązki, przechodząc wreszcie w naczynia włosowate, które oplatają wszystkie tkanki w organizmie. Dzięki ich budowie możliwa jest w wymiana gazowa oraz wymiana składników odżywczych i produktów przemiany materii pomiędzy naczyniami a poszczególnymi komórkami organizmu. W dalszej części dużego krążenia krew z naczyń włosowatych przepływa do coraz większych naczyń - żył, które biegną najczęściej w pobliżu odpowiadających im tętnic i mają analogiczne nazwy.
Rodzaje żył - budowa i funkcje
Początkowo krew z kończyn górnych, płynie żyłami ręki (venae mani) uchodzącymi do żyły odpromieniowej (vena cephalica) i żyły odłokciowej (vena basilica).
Żyła odpromieniowa połączona jest z żyłą odłokciową poprzez żyłę pośrodkową łokcia (vena intermedia cubiti). Obie żyły dalej uchodzą do żyły pachowej (vena axillaris), której przedłużenie stanowi żyła podobojczykowa (vena subclavia). Ta ostatnia która wraz z żyłą szyjną wewnętrzną (vena jugularis interna) tworzy żyłę ramienno-głowową (vena brachiocephalica). Ta z kolei łącząc się z żyłą ramienno-głowową strony przeciwnej tworzy żyłę główną górną (vena cava superior).
Żyła główna dolna (vena cava inferior) zbiera krew z naczyń dolnej części ciała. Jej dopływami są m.in. żyły wątrobowe (venae hepaticae), żyły nerkowe (vena renalis), żyła jądrowa (vena testicularis) a u kobiety jajnikowa (vena ovarica). Żyła główna dolna powstaje z połączenia dwóch żył biodrowych wspólnych (vena iliaca communis), które z kolei powstają w wyniku połączenia żyły biodrowej wewnętrznej i zewnętrznej (vena iliaca interna et vena iliaca externa).
Krew z kończyny dolnej odprowadzana jest przez żyłę biodrową zewnętrzną, która jest przedłużeniem żyły udowej (vena femoralis) a ta z kolei żyły podkolanowej (vena poplitea). Na powierzchni stopy znajdują się liczne żyły stopy (venae pedis), z których krew trafia do żyły odpiszczelowej (vena saphena magna) uchodzącej do żyły udowej i żyły odstrzałkowej (vena saphena parva), uchodzącej do żyły podkolanowej.
Żyła główna górna i dolna uchodzą do prawego przedsionka gdzie kończy się krwiobieg duży.
