Reklama
Co to jest cetyryzyna?
Cetyryzyna (nazwa międzynarodowa to cetirizine) to tak naprawdę pod względem chemicznym dichlorowodorek cetyryzyny. Została opatentowana w 1981 roku, a do powszechnego użycia weszła w 1987 roku pod handlową nazwą Zyrtec.
Jest to lek przeciwhistaminowy II generacji, który zapobiega łączeniu się histaminy z jej receptorami.
Warto tutaj wspomnieć, czym jest rzeczona histamina. Otóż, jest to naturalny związek występujący w organizmie, który jest potrzebny w procesie powstawania stanu zapalnego (jest to tak zwany mediator procesu zapalnego).
Stan zapalny z kolei jest reakcją układu odpornościowego, który ma za zadanie usunąć czynniki zagrażające organizmowi.
Jednak czasami stan zapalny wymyka się spod kontroli i zaczyna bardziej dokuczać niż pomagać. Odpowiedź organizmu na zagrożenie (np. alergeny) jest wtedy nieadekwatna i nieproporcjonalna.
Działanie cetyryzyny niweluje tę nadmierną reakcję na czynnik alergiczny poprzez uniemożliwienie połączenia się histaminy z jej receptorami.
Czy cetyryzyna to narkotyk? Nie jest to narkotyk, gdyż nie działa na ośrodkowy układ nerwowy, choć u niektórych pacjentów może wywoływać senność lub otępienie - są to jednak skrajne przypadki.
Reklama
Zastosowanie cetyryzyny w leczeniu alergii
Najczęściej stosuje się cetyryzynę na alergię i jej objawy, choć nie tylko. Nie ma większego znaczenia, jaki rodzaj alergenu powoduje reakcję organizmu, gdyż lek ten łagodzi jedynie symptomy.
Dlatego można ją stosować zarówno na alergie wywołane przez sierść zwierząt, pyłki roślin, roztocza kurzu, a nawet określony pierwiastek (na przykład użyty do produkcji biżuterii).
Stosuje się, jak najbardziej cetyryzynę na katar - ale chodzi tutaj oczywiście o katar o podłożu alergicznym. Lek ten nie będzie zbytnio skuteczny w przypadku kataru infekcyjnego.
Ponadto warto zaznaczyć, że można ten lek stosować zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Dlatego w razie potrzeby można podać cetyryzynę dla psa choć zawsze byłoby dobrze skontaktować się wcześniej z weterynarzem.
Z powodzeniem można wykorzystywać także cetyryzynę dla dzieci i to nawet takich całkiem małych. Zarówno syropy, jak i krople można stosować już u maluchów, które ukończyły drugi rok życia.
Czy można stosować cetyryzynę w ciąży? Lepiej nie. Szczególnie jest to niezalecane w I i II trymestrze. W trzecim trymestrze można stosować tylko jeśli korzyści przewyższają potencjalne ryzyko - dlatego najlepiej jest się upewnić u swojego lekarza specjalisty.
Cetyryzyna również nie jest zalecana w czasie karmienia piersią.
Reklama
Dawkowanie cetyryzyny - jaka jest maksymalna dawka dobowa?
Zalecana dawka dobowa dla osoby dorosłej i młodzieży po ukończeniu 12. roku życia to 10 mg - jest to również dawka maksymalna cetyryzyny.
Nie oznacza to oczywiście tego samego co dawka śmiertelna, ale nie ma potrzeby zażywania większej ilości niż 10 mg na dobę. Efekt terapeutyczny będzie podobny a tylko nasilą się ewentualne działania niepożądane. Wyjątkiem będzie tylko jedno schorzenie, o którym więcej poniżej.
W przypadku dzieci od 6 do 12 roku życia zalecana dawka to 5 mg dwa razy na dobę. Jest to sumarycznie taka sama ilość w ciągu dnia, ale rozbita na dwie jednakowe, mniejsze dawki.
W przypadku dzieci od 2 do 6 roku życia zalecana dawka to 2,5 mg dwa razy na dobę. W tym przypadku nie można stosować tabletek.
Dla takich maluchów przewidziane są krople z cetyryzyną lub syrop z cetyryzyną. Trzeba wtedy pamiętać, by odpowiednio przeliczyć stężenie leku w syropie, czy w kroplach. Pomocne będą dołączone do leku tabele z prawidłowym dawkowaniem u dzieci.
Po jakim czasie działa cetyryzyna? Lek ten charakteryzuje się szybkim czasem działania. Jest to oczywiście uzależnione od pacjenta, ale pierwsze efekty leku można zaobserwować już po godzinie od zażycia, a działanie utrzymuje się przez około 24 godzin.
U dzieci lek ten działa krócej i dlatego powinny one dostawać mniejszą dawkę, ale za to dwukrotnie w ciągu dnia. Cetyryzynę można przyjmować niezależnie od pokarmu.
Czy możliwe jest przedawkowanie cetyryzyny? Tak, jak w zasadzie każdego leku. U pacjentów, którzy przekroczyli zalecaną dawkę zaobserwowano zwiększone nasilenie działań niepożądanych takich jak:
- dezorientacja,
- biegunka,
- zawroty głowy,
- zmęczenie,
- bóle głowy,
- złe samopoczucie,
- rozszerzenie źrenic,
- świąd,
- niepokój ruchowy,
- senność,
- przyspieszony rytm serca.
Warto także wspomnieć, że w przypadku pokrzywki indukowanej, która jest oporna na leczenie standardową dawką leku przeciwhistaminowego, można użyć przez krótki czas, aż czterokrotnie większej dawki niż jest zalecana.
Jest to jednak tylko rekomendacja Brytyjskiego Stowarzyszenia Dermatologów i nie ma odzwierciedlenia w polskich wytycznych.
Reklama
Cetyryzyna a loratadyna, lewocetyryzyna i bilastyna. Co stosować?
Warto wiedzieć, czym się różnią tak naprawdę najbardziej popularne antyhistaminiki. Wielu pacjentów pyta często, o to co lepsze - loratadyna czy cetyryzyna, lub czym się różni cetyryzyna od bilastyny?
Otóż wszystkie te związki zwyczajowo zalicza się do leków antyhistaminowych II generacji. W rzeczywistości jednak toczy się naukowa debata na temat tego, czy w ogóle istnieje wyraźna „trzecia generacja” leków przeciwhistaminowych, czy też należy je uznać za część drugiej generacji.
Wszystko z powodu braku wyraźnych kryteriów oddzielających te grupy od siebie. Niektórzy jednak zaliczają do III generacji bilastynę, desloratadynę, rupatadynę, czy lewocetyryzynę. Leki te mogą się charakteryzować wyższą skutecznością i lepszym profilem bezpieczeństwa.
Tak naprawdę jednak ciężko je uszeregować od najlepszego do najgorszego. Duże znaczenie ma tutaj indywidualny profil pacjenta - dla jednego lepsza będzie bilastyna, a dla kogoś innego cetyryzyna.
Warto jednak wspomnieć o różnicy między cetyryzyną a lewocetyryzyną. Otóż w lekach zawierających cetyryzynę w dawce 10 mg tak naprawdę znajduje się mieszanina dwóch enancjomerów tego związku (czyli lewo i prawoskrętnej cetyryzyny, z której tylko ta lewoskrętna wykazuje aktywność biologiczną).
Pod względem działania, zarówno cetyryzyna, jak i lewocetyryzyna są podobne i mają porównywalne właściwości przeciwhistaminowe.
Jednak lewocetyryzyna jest ogólnie uważana za silniejszą i może mieć nieco dłuższy czas działania niż cetyryzyna. Ponadto zgłaszano, że lewocetyryzyna powoduje mniejsze uspokojenie polekowe i zaburzenia funkcji poznawczych w porównaniu z cetyryzyną.
Reklama
Działania niepożądane cetyryzyny
Jak każdy lek, także i cetyryzyna posiada pewne działania niepożądane, o których trzeba wspomnieć. Do najczęstszych skutków ubocznych cetyryzyny należą:
- zawroty i bóle głowy,
- zapalenie gardła i błony śluzowej nosa,
- biegunki,
- nudności i ogólne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego,
- zmęczenie.
Są to objawy, które występują u mniej niż 1 na 10 pacjentów. Do rzadszych skutków ubocznych dichlorowodorku cetyryzyny zaliczymy również pobudzenie, zaburzenie czucia, bóle brzucha, wysypki skórne, astenię, czy ogólne złe samopoczucie. Te objawy występują z kolei u mniej niż 1 na 100 pacjentów zażywających cetyryzynę.
Na oddzielny akapit zasługuje szczególnie jedno działanie uboczne, które może wywołać cetyryzyna, czyli senność. Jest to wspólna cecha prawie wszystkich leków przeciwhistaminowych, choć oczywiście nie musi występować u każdego.
Leki antyhistaminowe I generacji powodują senność częściej i bardziej niż leki należące do generacji II, jak cetyryzyna. Jednak tak naprawdę najważniejszy jest indywidualny profil pacjenta i jego podatność na działanie leków antyhistaminowych.
A jaki jest związek między cetyryzyną a alkoholem? Jak podaje oficjalna Charakterystyka Produktu Leczniczego leku Zyrtec: „Nie zaobserwowano istotnych klinicznie interakcji między alkoholem (w stężeniu 0,5 promila (g/l) we krwi, odpowiadającym stężeniu po wypiciu jednego kieliszka wina) a cetyryzyną stosowaną w zalecanych dawkach.
Jednakże nie ma danych dotyczących bezpieczeństwa w przypadku jednoczesnego stosowania większych dawek cetyryzyny i alkoholu. Zatem, tak jak w przypadku innych leków o działaniu przeciwhistaminowym, zaleca się unikać przyjmowania leku Zyrtec jednocześnie z alkoholem.”
W przypadku stosowania cetyryzyny i prowadzenia pojazdów, czy innych urządzeń mechanicznych, to badania nie wykazały tutaj istotnego związku. Niemniej dobrze byłoby wcześniej sprawdzić, jak nasz organizm reaguje na stosowanie cetyryzyny.
Jeśli wywołuje u nas senność, czy ogólne otępienie, to nie powinniśmy wówczas prowadzić samochodu lub innych pojazdów lub trzeba zamienić lek antyhistaminowy na inny.
Reklama
Leki z cetyryzyną bez recepty i na receptę
Leki na alergię z cetyryzyną są dostępne w Polsce w każdej aptece, zarówno na receptę, jak i bez recepty. Nie ma między nimi żadnej różnicy odnośnie siły działania, skuteczności, czy bezpieczeństwa.
Jedyna różnica między cetyryzyną bez recepty a tą na receptę jest taka, że ta pierwsza jest zwykle droższa i w jednym opakowaniu znajdzie się mniej tabletek.
W przypadku leku z cetyryzyną bez recepty otrzymamy maksymalnie 10 tabletek w jednym opakowaniu (nie ma ograniczenia ilości opakowań dla pacjenta). W aptekach dostępny jest również syrop z cetyryzyną w połączeniu z chlorkiem wapnia (również bez recepty) dopuszczony dla dzieci od drugiego roku życia.
W przypadku leków z cetyryzyną na receptę mamy nieco większy wybór - oprócz tabletek są dostępne jeszcze syropy i przede wszystkim krople doustne dla małych dzieci.
Dodatkowo niemal wszystkie preparaty na receptę są refundowane, dzięki czemu cena cetyryzyny nie jest wygórowana. Zapłacimy maksymalnie do 10 zł za lek z refundacją lub do 20 zł za ten sam lek bez refundacji.
Samych zamienników cetyryzyny tylko w Polsce mamy co najmniej kilka, dzięki czemu cena może być właśnie tak atrakcyjna.
Reklama
Leki i preparaty zawierające cetyryzynę
