Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Cytometria przepływowa w diagnostyce białaczki i chłoniaków

Cytometria przepływowa to badanie służące ocenie właściwości komórek, wykorzystywane przede wszystkim w diagnostyce ciężkich chorób hematologicznych, w tym białaczek i chłoniaków. Na czym polega, ile kosztuje?
Próbki krwi do badania cystometrii przepływowej
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Cytometria przepływowa jest badaniem używanym w diagnostyce białaczek, chłoniaków i wielu innych poważnych chorób, głównie hematologicznych.
  • Cytometr przepływowy jest urządzeniem, które pozwala ocenić budowę, właściwości i czynności pojedynczych komórek, a jednocześnie wyciągać ogólne wnioski do szerszej analizy.
  • Interpretacji wyników cytometrii zawsze powinien dokonywać doświadczony lekarz, nie należy tego robić na własną rękę.
Spis treści

Reklama

Czym jest cytometria przepływowa?

Cytometria przepływowa jest zaawansowaną techniką diagnostyczną wykorzystywaną w hematologii, onkologii oraz immunologii. Służy ilościowej i jakościowej ocenie właściwości biologicznych oraz fizycznych komórek, co znajduje zastosowanie między innymi w rozpoznaniu białaczek.

Istotą badania jest pomiar rozproszonego światła i sygnałów fluorescencji emitowanych przez komórki zawieszone w cieczy i odpowiednio naświetlone w urządzeniu zwanym cytometrem. Początki cytometrii datowane są na rok 1934.

Na łamach prestiżowego Science ukazał się wówczas artykuł, którego autor, Andrew Moldavan, wykazywał możliwość zliczania czerwonych krwinek przepływających przez cienką rurkę, za pomocą czujnika fotoelektrycznego zamocowanego do mikroskopu.

Naukowiec nie zdołał jednak wdrożyć swojego zamysłu w życie. W praktyce cytometr przepływowy na bazie mikroskopu fluorescencyjnego opatentowano dopiero w roku 1969, a w 1980 urządzenie tego typu po raz pierwszy zostało wykorzystane do badania czerwonych krwinek.

Od tego czasu cytometria znajduje szerokie zastosowanie w medycynie.

Reklama

Jak działa cytometr przepływowy?

Współczesny cytometr przepływowy posiada specjalną komorę, przez którą przepływa niezwykle cienkim strumieniem ciecz (np. rozrzedzona krew, płyn pobrany z jamy ciała etc), zawierająca odpowiednio zabarwione komórki będące przedmiotem analizy.

Dzięki zjawisku ogniskowania hydrodynamicznego ustawiają się one jedna za drugą i w takim porządku są naświetlane wiązką światła lasera. Zachodzą wówczas rozmaite zjawiska optyczne, w tym rozpraszanie oraz fluorescencja. Są one wychwytywane przez aparaturę pomiarową, a następnie zamieniane w impulsy elektryczne i wyświetlane na monitorze komputera w postaci znaków graficznych.

W ten sposób powstają tak zwane wykresy kropkowe. Wykorzystując cytometr można określić m.in. cechy morfologiczne komórek. Aparatura segreguje je pod kątem wielkości (parametr FSC - Forward Scatter Channel) oraz ziarnistości (SSC – Side Scatter Channel).

Możliwa jest dzięki temu analiza statystyczna, jak też ocena pojedynczych komórek. Natomiast zastosowanie tak zwanych przeciwciał monoklonalnych w połączeniu z barwnikami fluorescencyjnymi pozwala ustalić obecność antygenów na powierzchni błon komórkowych.

Reklama

Zastosowanie cytometrii przepływowej

Cytometria przepływowa znajduje zastosowanie w przypadku podejrzenia takich schorzeń, jak:

  • ostra i przewlekła białaczka – złośliwe nowotwory układu krwiotwórczego, będące następstwem patologicznego rozrostu komórek szpiku kostnego i węzłów chłonnych;
  • chłoniaki, czyli ciężkie nowotwory układu chłonnego, często z przerzutami do szpiku, często wykazujące znaczne podobieństwo z białaczkami, w tym między innymi ziarnica złośliwa, nowotwory kości, głowy, szyi;
  • zespoły mielodysplastyczne – grupa chorób, w których występuje zmniejszona liczba czerwonych krwinek, co jest następstwem nieprawidłowej pracy szpiku kostnego;
  • zespoły mieloproliferacyjne – choroby szpiku kostnego cechujące się nadmiernym wytwarzaniem niedojrzałych komórek szpiku;
  • niedobory odporność, w tym AIDS;
  • niektóre choroby autoimmunologiczne, w tym reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca typu 1, zespół Sjögrena.

Cytometrię wykorzystuje się także do oceny postępów leczenia. Jednym z tego typu zastosowań jest określanie tak zwanej odporności wielolekowej u pacjentów poddanych chemioterapii.

Reklama

Cytometria przepływowa w hematologii

Choć zakres użyteczności badania stale się rozszerza, wciąż przede wszystkim jest stosowana cytometria przepływowa w hematologii. Jest to dział medycyny zajmujący się układem krwiotwórczym i wszelkimi patologiami w jego obrębie, wśród których wymienić można nowotwory (białaczki, chłonniaki), hemofilię (niedobór jednego z czynników krzepliwości krwi), czy małopłytkowość (niedostateczna ilość płytek krwi).

Cytometria pozwala określać fenotyp komórek i ekspresję poszczególnych białek, co ma ogromne znaczenie w przypadku nowotworów krwi i szpiku kostnego. Należy jednak pamiętać, że metoda ta nie stanowi podstawy rozpoznania tego typu chorób -0 jest działaniem niezbędnym i niezwykle potrzebnym, ale jedynie pomocniczym.

Reklama

Cena cytometrii przepływowej

Ceny badań laboratoryjnych tego typu są różne w poszczególnych placówkach, ale największy wpływ na finalny koszt ma zakres analizy, który zazwyczaj wiąże się ściśle z celem diagnostyki. Dobrze obrazuje to cennik jednego z dużych polskich szpitali, gdzie cena cytometriii przepływowej wynosi od 200 do niemal 1600 zł.

Najtańsze są w tym przypadku ocena jakościowa i ilościowa populacji limfocytów w krwi obwodowej, a także analiza komórek krwiotwórczych i limfocytów w materiale przeszczepowym. Najwięcej zaś trzeba zapłacić za rozpoznanie białaczki. Około 1400 zł kosztuje badanie pod kątem zespołu mielodysplastycznego, zaś prawie 700 zł – immunofenotypowa diagnostyka chłoniaków nieziarniczych.

Reklama

Interpretacja wyników cytometrii przepływowej

Choć samo badanie nie jest współcześnie uznawane za szczególnie skomplikowne, interpretacja wyników cytometrii przepływowej jest bardzo trudna. Zarówno wykresy graficzne, jak też opisy zawierają bardzo dużą ilość zmiennych ilościowych i jakościowych, dlatego nigdy nie należy wyciągać samodzielnych wniosków na podstawie otrzymanych materiałów.

Postawienie lub wsparcie diagnozy wymaga ogromnej wiedzy medycznej, a często też zestawienia z rezultatami badań oraz wnioskami płynącymi z wywiadu lekarskiego czy obserwacji objawów. Dlatego zadania tego powinien się podejmować wyłącznie doświadczony specjalista – w większości przypadków hematolog lub onkolog

Czytaj również

Bibliografia

  • Aldona Kaczmarek i inni, Rola i miejsce cytometrii przepływowej w diagnostyce klinicznej, Współczesna Onkologia (2002) vol. 6: 6; 366–373
  • Anna Stachurska, Jadwiga Fabijańska-Mitek, Zastosowanie cytometrii przepływowej w immunohematologicznej ocenie krwinek czerwonych Postępy Nauk Medycznych 7/2012, s. 583-588
  • Dorota Burchardt i inni, Cytometria przepływowa – możliwości zastosowania w diagnostyce klinicznej zmian w obrębie jamy ustnej, Nowiny Lekarskie 2008, 77, 4, 324–329
  • Cytometria przepływowa, http://www.e-biotechnologia.pl/artykuly/cytometria-przeplywowa/, data dostępu 29 11 2021
  • Andrew Moldavan, Photo-Electric Technique for the Counting of Microscopical Cells, Science, 24 Aug 1934, Vol 80, Issue 2069, pp. 188-189
  • Aleksandra Teodorczyk-Winnicka, Zastosowanie techniki cytometrii przepływowej w badaniach diagnostycznych wykonywanych w Centrach Krwiodawstwa, http://rckik.lublin.pl/assets/media/zastosowanie_techniki_cytometrii_przepływowej-rckik_w_lublinie.pdf, data dostepu 29 11 2021
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Badania
Co to jest badanie LDH i kiedy je wykonać? Sprawdź, co oznaczają wyniki
Próbki krwi
CMV IgM - cena i normy. Kiedy niereaktywny i reaktywny?
Pobieranie krwi do badania
Kiedy i jak zrobić badanie OCT?
Optyczna koherentna tomografia dna oka
Podobne artykuły
Badanie poziomu CMV IgG
CMV IgG – jak badanie wpływa na ciążę i rozwój płodu?
Badanie raka prostaty dzięki PSA
Badanie PSA - normy (wolny, całkowity). Jakie są wskazania do wykonania testu?
Kobieta na badaniu ultrasonograficznym
Kiedy i gdzie warto wykonać badanie USG?
Badanie EMG
Badanie EMG (elektromiografia) - jak wygląda i ile trwa? Cena i wyniki
Ginekolog dla mężczyzn
Ginekolog dla mężczyzn - jak wygląda wizyta u androloga?

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!