Depersonalizacja to problem psychiatryczny, który objawia się zaburzeniami postrzegania samego siebie. Pacjentowi towarzyszy poczucie obcości wobec własnego ciała i otoczenia. Osoba cierpiąca na depersonalizację odnosi wrażenie, że jest jedynie obserwatorem swojego własnego życia – może czuć się jakby oglądała siebie z boku. Powszechnie depersonalizacja występuje u osób cierpiących na schorzenia neurologiczne, jak i internistyczne - chorych na padaczkę, po urazach głowy lub pacjentów z migrenowymi bólami głowy.
Sprawdź też: Depresja – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie, test
Depersonalizacja – przyczyny
Podłożem depersonalizacji mogą być różnorodne choroby i zaburzenia psychiczne, na przykład stany lękowe czy zaburzenia nastroju, takie jak depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa. Problem ten występuje także często u osób z zaburzeniami osobowości i zaburzeniami schizoafektywnymi. Do jej wystąpienia mogą doprowadzić także traumatyczne przeżycia oraz przewlekłe doświadczenie ciężkiego stresu.
Z depersonalizacją często zmagają się również osoby, które zażywają różnorodne substancje psychoaktywne, nadużywają alkoholu bądź związków z grupy kanabinoli. Zaburzenia postrzegania samego siebie mogą pojawić się także jako jeden z etapów zespołu abstynencyjnego, czyli związanego z odstawieniem nadużywanej substancji.
Kolejną przyczyną depersonalizacji mogą być choroby o podłożu neurologicznym - migrenowe bóle głowy, jak i różnego rodzaju napady padaczkowe, a także endokrynologicznym – na przykład niedoczynność tarczycy.
Warto wiedzieć, że depersonalizacja nie zawsze jest jednak wynikiem choroby. Tego typu epizody mogą zdarzyć się również osobom całkowicie zdrowym, ale na przykład skrajnie przemęczonym.
Czytaj: Trauma - co to jest trauma? Stres traumatyczny i jego objawy
Depersonalizacja – objawy
Osoba doświadczająca depersonalizacji czuje się zewnętrznym obserwatorem samego siebie. Może mieć wrażenie, że jej myśli lub zachowania i działania są zupełnie niezależne od niej. Objawy depersonalizacji wiążą się również z zaburzeniami relacji społecznych – pacjent może mieć przeświadczenie, że od innych ludzi oddziela go mur czy innego typu bariera, ma trudności w utrzymywaniem poprawnych kontaktów nawet z bliskimi osobami. Typowym objawem depersonalizacji jest również poczucie obcości pewnych części ciała, kończyn (np. ręki lub nogi), które według osoby chorej nie stanowią integralnej części jego sylwetki.
Poczucie depersonalizacji może mieć charakter krótkich, trwających kilka minut epizodów, ale może także występować przewlekle.
Sprawdź również: Stres oksydacyjny – objawy, przyczyny i konsekwencje
Depersonalizacja – leczenie
Depersonalizacja związania z traumą zwykle ustępuje samoczynnie, po ustaniu stresujących okoliczności. Problem związany z zatruciem substancjami psychoaktywnymi zwykle wymaga detoksykacji. W przypadku gdy depersonalizacja jest wynikiem zaburzeń lękowych lub psychotycznych, należy zastosować leczenie farmakologiczne oraz psychoterapię.
U pacjentów ze wskazaniami do farmakoterapii zwykle podaje się leki z grupy SSRI. Niekiedy włącza się także leki normotymiczne i przeciwpsychotyczne (typowe i atypowe).
W zakresie psychoterapii stosuje się wiele podejść:
- psychodynamiczne,
- poznawczo-behawioralne (CBT),
- terapie wspierające,
- hipnoterapię.
W niektórych przypadkach sprawdza się zastosowanie dodatkowych technik, na przykład doradztwa z zakresu radzenia sobie ze stresem, czy technik relaksacyjnych. Pomocne może okazać się także włączenie ćwiczeń fizycznych.
Przeczytaj też: Choroba afektywna dwubiegunowa - przyczyny, objawy, test, leczenie
Depersonalizacja i derealizacja
Depersonalizacja bardzo często łączy się z innym zaburzeniem psychicznym – derealizacją. W medycynie powszechnie znany jest nawet termin depersonalizacja - derealizacja. Epizody derealizacji w zespole depersonalizacji-derealizacji miewają charakter nawracający, chroniczny oraz epizodyczny. U większości osób pojawiają się w późnym okresie dojrzewania i we wczesnym etapie dorosłości. Zdecydowanie częściej pojawiają się u kobiet niż mężczyzn.
Depersonalizacja - derealizacja to schorzenie, które charakteryzuje się powracającym cyklicznie wrażeniem oddzielenia się od własnego ciała oraz otaczającego świata. Często towarzyszy mu uczucie zmian wobec przeżywanych stanów, wrażenie odległości od otaczającej rzeczywistości, brak realizmu, a nierzadko także uczucie zautomatyzowania.
Zaburzenia postrzegania spowodowane zespołem depersonalizacji - derealizacji mogą występować, podobnie jak sama depersonalizacja, po zażyciu lub nadużyciu substancji psychoaktywnych. Depersonalizacja – derealizacja to problem, który dotyka często osoby chore na padaczkę i objawy pojawiają się bezpośrednio przed lub po ataku epileptycznym.
Przeczytaj: Zaburzenia osobowości - rodzaje, objawy, przyczyny. Leczenie
