Reklama
Czym są zaburzenia emocjonalne?
Na czym polegają zaburzenia emocjonalne? Stanowią one niezwykle szeroką kategorię dysfunkcji o charakterze afektywnym i behawioralnym, takich jak depresja, lęk społeczny, bulimia i anoreksja i wiele innych.
Precyzyjna definicja zaburzeń emocjonalnych jako taka nie istnieje, można jednak przyjąć, że pojęcie to zbiorczo obejmuje wszelkie odstępstwa od normy, jeśli chodzi o takie elementy, jak między innymi:
-
nastrój (nadmierne i trwałe jego obniżenie, zwyżka lub chwiejność),
-
napęd życiowy (pobudzenie, apatia, brak motywacji, nadmierne podniecenie, zobojętnienie),
-
poziom lęku (podwyższony lub zniesiony),
-
ekspresja (zbytnia gwałtowność lub nieokazywanie emocji).
Zaburzenia emocjonalne mogą mieć charakter chorobowy (nie tylko w przebiegu schorzeń psychicznych, ale też neurologicznych czy metabolicznych), a także osobowościowy i czysto sytuacyjny, na przykład związany z traumatycznymi wydarzeniami.
Rodzaje zaburzeń emocjonalnych
Jakie są najczęściej występujące rodzaje zaburzeń emocjonalnych?
-
Depresja – objawy zespołu depresyjnego utrzymują się przez minimum 2 tygodnie.
-
Dystymia– lekkie obniżenie nastroju utrzymujące się nieprzerwanie lub stale nawracające przez co najmniej 2 lata.
-
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe – choroba, której główną istotą jest naprzemienna zmiana nastrojów, od euforycznego po depresyjny.
-
Zaburzenia lękowe o charakterze fobii, w tym m.in. agorafobia, lęk społeczny oraz tzw. izolowane postacie fobii, takie jak irracjonalny lęk przed lataniem samolotem i temu podobne.
-
Zaburzenia lękowe uogólnione.
-
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
-
Lęk przed separacją (np. u dzieci strach przed rozdzieleniem z rodzicami).
-
Ostre sytuacyjne reakcje na stres.
-
Zaburzenia emocjonalne w przebiegu choroby Alzheimera.
-
Zaburzenia emocjonalne związane z chorobą alkoholową
-
Zaburzenia emocjonalne związane z okresem ciąży i porodu.
-
Zaburzenia emocjonalne na tle hormonalnym, związane z cyklem miesięcznym, przekwitaniem czy niewłaściwą czynnością gruczołów wydzielniczych np. tarczycy.
-
Mutyzm wybiórczy, czyli „blokada” uniemożliwiająca swobodną wypowiedź.
-
Tiki nerwowe.
-
Jąkanie się.
-
Nieorganiczne zanieczyszczanie kałem, czyli oddawanie stolca w miejscach do tego nieprzeznaczonych.
-
Anoreksja oraz bulimia.
Objawy zaburzeń emocjonalnych
Objawy zaburzeń emocjonalnych są niezwykle zróżnicowane i charakterystyczne dla każdej z dysfunkcji z osobna.
● Depresja to długotrwałe obniżenie nastroju, zazwyczaj bez wyraźnej, namacalnej przyczyny, oraz utrata zainteresowań, energii i męczliwość, W przebiegu epizodu depresyjnego mogą występować myśli samobójcze.
● Stany lękowe obejmują szeroką paletę symptomów psychicznych i somatycznych, wśród których wymienić można zwiększone napięcie emocjonalne, ataki paniki, uczucie strachu, ale też duszności, kołatanie serca, drżenie rąk, pocenie się czy występowanie rumieniana twarzy.
● Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne objawiają się natrętnymi myślami lub uporczywą chęcią wykonywania różnych czynności.
● Jąkanie się polega na powtarzaniu lub niemożności wypowiedzenia określonych zgłosek, czemu towarzyszy narastający lęk przed kontaktami społecznymi i zaniżona samoocena.
● Moczenie nocne, czyli niekontrolowane oddawanie moczu w czasie snu,
● Anoreksja z kolei to jadłowstręt o podłożu psychicznym, bulimia zaś – nadmierne objadanie się, a następnie zwracanie ledwie przetrawionej treści.
Reklama
Przyczyny zaburzeń emocjonalnych
Przyczyny zaburzeń emocjonalnych także są bardzo złożone, a wyróżnić wśród nich można patomechanizmy o podłożu neurobiologicznym, hormonalnym, metabolicznym, psychicznym i społecznym.
-
Zaburzenia poziomu neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nastrój oraz działanie, takich jak serotonina, noradrenalina czy dopamina.
-
Zaburzenia budowy lub funkcjonowania struktur mózgu, w tym tzw. odpowiedzialnego za ludzką emocjonalność układu limbicznego, czyli jądra migdałowatego i hipokampu, a także wzgórza, podwzgórza i kory czołowej.
-
Niedobory witamin z grupy B, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, a także równowagi kwasowo-zasadowej.
-
Uwarunkowania genetyczne, rozumiane jako biologicznie dziedziczona skłonność do tego typu dysfunkcji.
-
Czynniki osobowościowe, w tym między innymi podwyższony lub obniżony poziom lęku, tzw. negatywny styl poznawczy, zaniżona samoocena, podwyższony samokrytycyzm.
-
Czynniki społeczne i socjalizacyjne, takie jak przemoc fizyczna i psychiczna oraz uzależnienie od alkoholu i narkotyków w najbliższej rodzinie, molestowanie seksualne, brak czułości lub nadopiekuńczość, a także niedostępność lub nadmierna obecność ze strony rodziców, ostracyzm, alienacja i brak akceptacji w środowisku rówieśniczym.
-
Wydarzenia traumatyzujące o jednorazowym charakterze, takie jak śmierć bliskiej osoby, zawód miłosny, wypadek samochodowy, gwałt, pobicie, upokorzenie etc.
-
Zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych – alkoholu.narkotyków, dopalaczy, zarówno w wymiarze długofalowym, jak też incydentalnym
-
Zaburzenia związane z przebiegiem ciąży, porodem i opieką nad małym dzieckiem – hormonalne, metaboliczne, psychospołeczne.
Reklama
Zaburzenia emocjonalne u dorosłych
Zaburzenia emocjonalne u dorosłych pojawiają się w różnym wieku, bardzo często w trzeciej dekadzie życia, a także w wieku senioralnym. Do zdecydowanie najczęściej występujących należą depresja (w cyklu całego życia występuje nawet u 15 procent populacji) oraz wszelkiego rodzaju stany lękowe (wedle różnych szacunków odczuwa je 10 do 20 procent społeczeństwa). W szczególności ciężka depresja jest zaburzeniem destrukcyjnym, całkowicie dezorganizującym codzienne życie, a niekiedy wręcz je uniemożliwiającym. W powszechnym odbiorze wciąż traktowana z pobłażliwością, w istocie jest bardzo ciężką chorobą o potencjalnie śmiertelnych skutkach.
Bezpośrednio powoduje duże ryzyko popełnienia samobójstwa, pośrednio wpływa na stan zdrowia zmniejszając skuteczność działania układu immunologicznego, czy powodując liczne zaniedbania, jeśli chodzi o codzienną troskę o własny organizm (nie wykonywanie badań, niepodejmowanie leczenia, brak aktywności fizycznej, skłonność do używek i zachowań destrukcyjnych, niezdrowa dieta itd.).
Depresja najczęściej rozwija się w oderwaniu od okoliczności zewnętrznych. W postaci endogennej jest prostą funkcją zaburzeń wydzielania określonych neuroprzekaźników. Dlatego chorują na nią także osoby wiodące pozornie szczęśliwe i uporządkowane życie, nie mające trosk materialnych, zdrowotnych czy uczuciowych.
Reklama
Zaburzenie emocjonalne u dzieci
Jeśli chodzi o zaburzenia emocjonalne u dzieci, również można wspomnieć o depresji, zazwyczaj jednak rozwija się ona dopiero w okresie dojrzewania. Może mieć niecharakterystyczny obraz tj. U dzieci i nastolatków częstym objawem może być drażliwość lub skargi na dolegliwości bólowe. W okresie dziecięcym występuje jednak mnogość zaburzeń emocjonalnych bardziej typowych dla tego wieku. Pojawiają się one już w przedszkolu, tak jak na przykład lęk separacyjny. Dotknięte nim dziecko może odmawiać spania lub wychodzenia z domu bez rodziców, a wszelkie tego typu sytuacje przyprawiają je o bóle głowy, nudności, czy wymioty. U przedszkolaków bardzo często obserwuje się też jąkanie, które jest zaburzeniem w dużej mierze emocjonalnym, choć jego objawy widoczne są głównie w sferze lingwistycznej.
Podobnie jest w przypadku mutyzmu. Okres przedszkolny , to także czas pojawiania się tików, a więc mimowolnych odruchów na tle nerwowym. W kategorii zaburzeń emocjonalnych postrzegane też często są moczenia nocne oraz zanieczyszczanie kałem łóżka, podłóg, czy mebli. Już w wieku przedszkolnym u dzieci występują też liczne reakcje emocjonalne, związane z traumatyzującymi sytuacjami w domu rodzinnym, takimi jak kłótnie rodziców, rozwód, alkoholizm etc.
Reklama
Leczenie zaburzeń emocjonalnych
Ciągły pęd, sytuacje stresowe, czy nadmiar obowiązków sprawiają, że każdego dnia narażeni jesteśmy na napięcie nerwowe. Warto sobie pomóc. Można na przykład sięgnąć po lek uspokajający, którego bazą jest waleriana lub melisa. Należy dodać, że produkty ziołowe najlepiej działają przy dłuższym stosowaniu. Preparat bez recepty, w wygodnych kapsułkach lub w postaci syropu znajdziesz TUTAJ.
Jak leczyć zaburzenia emocjonalne? W większości przypadków leczenie jest długie, trudne i wymagające zaangażowania wielu środków.
Wyróżnia się trzy podstawowe ścieżki postępowania.
-
Farmakoterapia.W zależności od postaci zaburzeń emocjonalnych, w zastosowaniu są:
● leki przeciwdepresyjne, w tym między innymi inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, środki trój- i czteropierścieniowe oraz wiele innych,
● leki przeciwpsychotyczne, czyli tak zwane neuroleptyki,
● leki przeciwlękowe i uspokajające, w tym między innymi benzodiazepiny,
● beta-blokery, działające nie tylko w przypadku schorzeń układu naczyniowo-sercowego, ale też problemów emocjonalnych.
-
Psychoterapia– zajęcia z psychologiem, zazwyczaj pracującym w nurcie poznawczo-behawioralnym, mające na celu odkrycie i przepracowanie źródeł zaburzeń, a także wyrobienie nowych wzorców reakcji.
-
Psychoedukacja – przekazywanie wiedzy na temat zaburzeń i sposobów radzenia sobie z nimi, zarówno samemu pacjentowi, jak też członkom najbliższej rodziny, przyjaciołom, opiekunom.
