Schizofrenia prosta - przyczyny, objawy, leczenie

Schizofrenia prosta – co to jest?

Schizofrenia prosta jest stosunkowo rzadko występującym typem schizofrenii (w Polsce tę odmianę diagnozuje się u zaledwie 1 procenta pacjentów dotkniętych chorobą).

 Schizofrenia prosta charakteryzuje się brakiem tak zwanych objawów wytwórczych (urojenia, omamy)  i występowaniem jedynie objawów negatywnych, takich jak:

• brak woli, 
• osłabienie afektu, 
• apatia, 
• lękliwość, 
• agresja. 

Z tego powodu schizofrenia prosta często na wstępnym etapie mylona jest z innymi zaburzeniami psychicznymi, głównie depresją oraz nerwicą, a także reakcjami organizmu takimi jak depersonalizacja (odrealnienie).

Schizofrenia - rodzaje

Schizofrenia jest zaburzeniem psychicznym polegającym na zmienionym postrzeganiu i ocenie rzeczywistości oraz siebie samego. Samo pojęcie dokładnie oznacza „rozszczepienie umysłu” i potocznie kojarzone jest z tzw. rozdwojeniem jaźni czy osobowością mnogą. Psychiatria jednak mówiąc o schizofrenii ma na myśli rozszczepienie między zachowaniem, myśleniem, emocjami i motywacjami, które są względem siebie niedopasowane i nieadekwatne. W zależności od typu schizofrenii, objawy mogą być bardzo zróżnicowane. 

W Polsce zdecydowanie najczęściej diagnozuje się tzw. schizofrenię paranoidalną, w której dominują objawy wytwórcze, czyli urojenia. Inne typy schizofrenii to: 

• katatoniczna, 
• hebefreniczna, 
• rezydualna, 
• niezróżnicowana,
• prosta.

Schizofrenia prosta – objawy

W przypadku schizofrenii prostej objawy nie są szczególnie charakterystyczne, niezwykle łatwo je przypisać innym zaburzeniom psychicznym, a nawet chorobom, które nie są związane z układem nerwowym i sferą emocji. Tak zwane objawy schizofrenii negatywne, które są istotą schizofrenii prostej to:

• zobojętnienie na świat zewnętrzny oraz własną osobę, na wydarzenia, uczucia, przeżycia. Brak pobudzenia emocjonalnego niezależnie od sytuacji,
• alienacja społeczna, wycofanie się z relacji interpersonalnych, zamknięcie w domu, niekiedy całkowita dezorganizacja życia, łącznie z zaniedbaniem lub porzuceniem pracy zawodowej,
• występująca mimo zobojętnienia agresja w przypadku przeciwności losowych utrudniających funkcjonowanie w małym, ograniczonym świecie osoby chorej – w skrajnych przypadkach osoba cierpiąca na schizofrenię prostą może stanowić zagrożenie dla otoczenia,
• istotne pogorszenie samopoczucia, możliwe stany depresyjne,
• spowolnienie ruchowe,
• uproszczenie i spowolnienie wypowiedzi,
• obniżenie sprawności intelektualnej, spadek kreatywności, problemy z zapamiętywaniem i uczeniem się. 

Schizofrenia prosta – przyczyny

Tak jak w przypadku większości zaburzeń psychicznych, także patogeneza schizofrenii prostej jest złożona i nie do końca poznana. Psychiatrzy podejrzewają, że jednym z podstawowych czynników leżących u podstaw schizofrenii prostej są uwarunkowania genetyczne, czyli, że – mówiąc wprost – jest ona dziedziczona. A w każdym razie stwierdzono częste współwystępowanie tego schorzenia u osób blisko ze sobą spokrewnionych. 

Istotne są też czynniki środowiskowe – uważa się, że do schizofrenii prostej mogą prowadzić traumatyczne wydarzenia, zwłaszcza z początkowego etapu życia, dotyczące w szczególności warunków, w jakich wzrastał chory. Jeżeli chodzi natomiast o bardziej bezpośrednie przyczyny wystąpienia zaburzeń o charakterze schizofrenii prostej, wymienia się przede wszystkim nieprawidłowe wydzielanie przez organizm hormonów, takich jak serotonina i dopamina, a także mikrouszkodzenia i wady w budowie mózgu. Dla przykładu, u wielu chorych na schizofrenię prostą stwierdzono mniejszą, niż u reszty populacji, korę przedczołową. 

Schizofrenia prosta - leczenie

Schizofrenia prosta należy do zaburzeń psychicznych, które leczone są przede wszystkim farmakologicznie – używa się do tego celu leków przeciwpsychotycznych. W przypadku wystąpienia objawów depresyjnych, schizofrenię prostą leczy się też podając tzw. inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. 

Dodatkowym elementem leczenia schizofrenii prostej jest psychoterapia, która ma dwa główne cele: poprawę samopoczucia, zwiększenie motywacji do działania i aktywności chorego, a także – ułatwienie mu funkcjonowania w społeczeństwie. W przypadku schizofrenii prostej, pomocą psychologiczną warto jest objąć także osoby z najbliższego otoczenia chorego, co pozwoli na lepszą opiekę i skuteczniejszą eliminację czynników mogących nasilać objawy choroby. 

W przypadku schizofrenii prostej, leczenie powinno być też wspomagana zmianą trybu życia – istotna jest tu rola bliskich, którzy powinni wyciągnąć chorego z czterech ścian, niejako przywracając go dożycia w społeczeństwie. 

Schizofrenia prosta – depresja

Tak jak wspomniano wcześniej, schizofrenia prosta często mylona jest z depresją. Ma to związek z takimi objawami, jak obniżenie nastroju, apatia, wycofanie itd. W celu dokładniejszego zdiagnozowania źródeł problemu i potwierdzenia lub wykluczenia schizofrenii prostej, psychiatria stosuje kilka narzędzi. 

Schizofrenia prosta a depresja

Po pierwsze, możliwe jest zlecenie badań struktury mózgu – między innymi za pomocą rezonansu magnetycznego. Po drugie, stosuje się proste narzędzia diagnostyczne, takie jak test sortowania kart Wisconsin, służący do oceny tzw. funkcji wykonawczych.

Test ten polega na układaniu przez badanego wylosowanych kart wedle reguł, których istnienia badany musi się sam domyślić lub też je samodzielnie wypracować. Istotą jest założenie, że osoby cierpiące na zaburzenia budowy kory przedczołowej, co jest charakterystyczne dla schizofrenii, mają problem z wykonaniem tego zadania.  

Schizofrenia prosta – nerwica

Schizofrenia prosta jest też mylona z innymi zaburzeniami i reakcjami układu nerwowego. Przede wszystkim chodzi o zaburzenia nerwicowe różnego typu, które także mogą skutkować:

• apatią, 
• zobojętnieniem,
• wycofaniem się z relacji społecznych,
• złością w przypadku drobnych nawet utrudnień w funkcjonowaniu. 

W szczególności do opisu tego pasuje tzw. nerwica neurasteniczna, a zwłaszcza jej odmiana hiposteniczna.

Za schizofrenię często też poczytywane są objawy tzw. depersonalizacji. Jest to jeden ze skutków nerwicy wegetatywnej, występujący też niekiedy jako mechanizm obronny, izolujący układ nerwowy od nadmiaru negatywnych bodźców. Jego istotą jest poczucie odrealnienia świata i obcości własnej osoby.