Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗
Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗
Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗

Jemioła - jakie ma właściwości i co symbolizuje roślina kojarzona ze świętami Bożego Narodzenia?

Jemiole zawsze przypisywano magiczne właściwości. Zawieszona w domu oznaczała szczęście i dobrobyt. To roślina trująca, ale właściwie przetworzona jest idealnym wsparciem w leczeniu wielu dolegliwości. Sprawdź, jakie ma właściwości i na co pomaga.
Pęczek jemioła
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Jemioła to nie tylko symbol szczęścia i dobrego nadchodzącego roku. To także roślina o wielu właściwościach prozdrowotnych.
  • Działanie lecznicze jemioła zawdzięcza zawartym składnikom aktywnym, które znajdują zastosowanie w leczeniu wielu dolegliwości.
  • Jemioła jest rośliną trującą i można ją przyjmować tylko w postaci przetworzonej.
Spis treści

Reklama

Jak wygląda jemioła i gdzie rośnie?

Jemioła pospolita (Viscum album) rośnie w koronach drzew liściastych lub iglastych.

Jak wygląda jemioła? Ma postać gęstego kulistego krzewu, osiągającego średnicę do 1 metra. Jej pędy wyrastają na drzewach i przybierają postać zielonych, sztywnych liści o jajowatym kształcie. Cechą charakterystyczną jest to, iż te liście nie opadają na zimę.

Owoce jemioły kwitną od lutego do kwietnia, tworząc niewielkie żółte kwiaty. Późną jesienią i zimą na końcach pojawiają się owoce w kształcie kulistych jagód o białym kolorze, które utrzymują się przez całą zimę.

Jemioła dość silnie wzrasta korzeniami pod korę. Ta roślina ma „dwa oblicza” - negatywne, bo pasożytuje na drzewie i pozytywne, bo jest źródłem wielu cennych składników.

Gdzie rośnie jemioła? Możemy ją spotkać na terenie Europy, Afryki oraz zachodniej i południowej Azji. Lubi drzewa co najmniej 20 letnie, które wymagają gleby bogatej w wapń. W Polsce jemioła nie jest pod ochroną.

Najpopularniejszymi odmianami jemioły w naszym kraju są:

  • zwyczajna (pospolita), która pojawia się głównie na drzewach liściastych, takich jak topole, wierzby, graby, lipy czy drzewa owocowe. Posiada białe i kuliste owoce,
  • jodłowa, która występuje tylko na jodłach. Jej liście są większe od jemioły zwyczajnej, bardziej wydłużone, a białe owoce przyjmują kształt wydłużony, a rzadziej kulisty,
  • rozpierzchła, która rośnie na sosnach i świerkach. Jest mniejsza od pospolitej i jodłowej, ma wąskie, podłużne i sierpowato wygięte liście i owoce koloru żółtego.

Na jakich drzewach rośnie jemioła?

Jemioła pojawia się na wielu typach drzew. Najbardziej jednak lubi gatunki liściaste i możemy znaleźć ją na drzewie takim jak brzoza, lipa, topola czy klon.

ie zauważono jej na dębach i bukach, ale coraz częściej pojawia się na gatunkach iglastych. Przykładem jest jemioła rozpierzchła, która rośnie na świerkach i sosnach lub jodłowa na jodle.

Czy jemioła jest pasożytem? Ta roślina zaliczana jest do półpasożytów. Jemioła posiada charakterystyczny system korzeniowy, który jest zakończony ssawkami.

Dzięki takiej konstrukcji wnika w głąb drzewa żywiciela i wysysa z niego sole mineralne oraz wodę. Posiada jednak zdolności do prowadzenia fotosyntezy i samodzielnie wytwarza część energii. Jest to możliwe dzięki jej zielonym liściom i zawartym w nim chlorofilowi. Z tego właśnie powodu nazywana jest półpasożytem, a nie pasożytem.

Czy jemioła zabija drzewa? Z pewnością doprowadza do ich osłabienia. Może nawet po 20, 30 latach wspólnego życia z drzewem doprowadzić do jego umierania, czyli staje się sprawcą obumarcia swojego żywiciela.

Reklama

Świąteczna jemioła i jej symbolika

Jemiole przypisywano magiczne właściwości, a jej symbolika jest naprawdę bardzo szeroka. Uważano, iż skoro liście jemioły nigdy nie przestają być zielone, a wszystko inne w zimie obumiera to należy ją czcić i wielbić.

Już w dawnych czasach wieszano ją nad drzwiami, aby odstraszała złych ludzi, a przyciągała do domu tylko tych dobrych. Celtowie uważali, iż jemioła jest symbolem płodności, a pity regularnie napar z jej liści jest afrodyzjakiem i lekiem na bezpłodność.

Z jemioły tworzono amulety, które miały chronić i były symbolem życia. Dodatkowo według dawnych wierzeń zapewniały powodzenie u płci przeciwnej.

Obdarzenie drugiej osoby jemiołą gwarantowało dla niej dostatek i dobrobyt. Najlepiej, jak roślina była obsypana wieloma białymi owocami, które zwiastowały bogactwo. Przechowywana w domu jemioła do następnego roku zapewniała dostatek na kolejny rok.

Roślina ta jest nazywana jemiołą świąteczną, ponieważ nabiera ogromnego symbolicznego znaczenia w okresie świąt Bożego Narodzenia. Po co nam jemioła na święta? To nie tylko dekoracja, ale mistyczny symbol, który jest kojarzony z wiecznością i ogromną potęgą życia. To wszystko ściśle łączy się z symboliką narodzin Chrystusa.

Według tradycji jemioła jest znakiem odrodzenia i oznacza niezmienność. Powinna znaleźć się w domu dopiero w Wigilię, a kiedy uschnie nie wolno jej wyrzucać, a zachować do następnych świąt. Inna tradycja mówi, iż można ją spalić dopiero w święto Trzech Króli.

Znaną i powszechną tradycja jest całowanie pod jemiołą. Taki pocałunek posiada magiczną moc. Złożony na ustach ukochanej osoby jest gwarancją miłości i szczęścia na długie lata.

Wierzono, iż mężczyzna, który po każdym pocałunku zerwie jeden owoc jemioły i zbierze w ten sposób wszystkie to najbliższy rok będzie „owocny” w miłość.

Reklama

Właściwości jemioły. Czy jest trująca?

Katalog dobrych właściwości jemioły jest bardzo duży, przede wszystkim za sprawą licznych składników aktywnych, które odpowiadają za jej właściwości lecznicze.

Jemioła zawiera glikozydy, cholinę, witaminę C, wapń, peptydy, flawonoidy, kwasy organiczne, substancje żywicze i sole mineralne. Jemioła pomaga na odporność, wspiera pracę mózgu, serca, łagodzi żylaki, problemy ze snem, obniża ciśnienie, chroni przed zawałem i udarem.

Roślina wykazuje przede wszystkim działanie:

  • rozgrzewające,
  • przeciwskurczowe,
  • przeciwmiażdżycowe,
  • uspokajające,
  • przeciwkrwotoczne,
  • immunostymulujące.

Jemioła działa na obniżenie ciśnienia, rozszerza naczynia krwionośne i jednocześnie zwiększa ich elastyczność. Z tego powodu jest często zalecana na nadciśnienie. Ta zaleta wynika z działania moczopędnego, co dodatkowo przekłada się na zmniejszenie poziomu kwasu moczowego we krwi.

Jemioła i czosnek w połączeniu stanowią idealny produkt na ciśnienie, zmniejszający ryzyko miażdżycy tętnic. Jemioła także obniża poziom „złego” cholesterolu i tym samym wspiera walkę z miażdżycą. Glikoproteiny (substancje czynne), pozyskiwane z jemioły mają także zastosowanie w leczeniu przewlekłych chorób stawów.

Pozytywne działanie jemioły dostrzeżemy także stosując ją zewnętrznie. W tych przypadkach wspiera i przyspiesza regenerację naskórka oraz działa rozgrzewająco.

Jemioła nie jest rakotwórcza, wręcz przeciwnie, działa toksycznie na dzielące się komórki nowotworowe. Roślina zawiera lektyny, czyli białka roślinne, które wiążą cukry. Ich cechą jest zdolność hamowania aktywności enzymu, który odpowiada za cykl życia komórek rakowych (działanie cytotoksyczne).

Czy jemioła jest trująca? Tak, jest rośliną trującą, a nieprzetworzona i zjedzona w dużych ilościach może wywołać wiele nieprzyjemnych i niepożądanych dolegliwości.

Trująca jest każda część jemioły. Osoba, która zjadła ją w takiej formie powinna pozostać pod obserwacją lekarza. 

Reklama

Zastosowanie jemioły. Herbata, wyciąg, ziele i nie tylko

Jemiołę można stosować w następujących formach:

  • krople - płynny wyciąg mikrocząsteczkowy o aktywności prozdrowotnej. Krople należy dodawać do wody w ilości określonej przez danego producenta,
  • syrop - najczęściej zalecany osobom, którym grozi nadciśnienie tętnicze. Jest często uzupełnieniem zaleceń lekarskich,
  • sok - zalecany w czasie przeziębienia lub grypy, wspiera układ krążenia i nerwowy,
  • tabletki i kapsułki - uzupełniają codzienną dietę, ale należy pamiętać, aby nie przekraczać zalecanej dawki, 
  • nalewka - można ją przygotować samodzielnie, wystarczy 1 litr czerwonego wytrawnego wina lub alkoholu 20-35 proc. i 60 g świeżego ziela jemioły. Należy przełożyć jemiołę do słoika, zalać wybranym alkoholem, szczelnie zamknąć i pozostawić na 2 tygodnie (co jakiś czas wstrząsając słoikiem). Na koniec przecedzić i nalewka jest gotowa do spożycia,
  • wyciąg z jemioły,
  • herbata
  • ziele z jemioły.

Wyciąg z jemioły

Wyciąg z jemioły jest najczęściej zalecany osobom zagrożonym nadciśnieniem tętniczym. Powinien być stosowany, jako uzupełnienie leczenia przez chorych, którzy znajdują się pod opieką lekarza. Wyciągu nie można stosować w przypadku nadwrażliwości na jemiołę.

Właściwości wyciągu z jemioły polegają głównie na rozszerzaniu naczyń krwionośnych, wspieraniu układu immunologicznego i wspomaganiu profilaktyki nowotworowej. Wyciąg z jemioły jest dostępny w formie płynnej lub w tabletkach.

Herbata z jemioły

Na co pomaga herbata z jemioły? Wspiera leczenie nadciśnienia, uspokaja, działa moczopędnie, reguluje zaburzenia krążenia oraz przeciwdziała skurczom. Regularne picie herbatki z jemioły łagodzi objawy menopauzy, wspiera walkę z zaburzeniami hormonalnymi, cukrzycą i miażdżycą.

Jak parzyć herbatę z jemioły?  Pierwszym sposobem jest zalanie herbaty wrzącą wodą i parzenie przez 6-10 minut. Można także zalać łyżkę takiej herbaty jedną szklanką zimnej wody i pozostawić na całą noc. Rano należy naszą miksturę podgrzać i przecedzić. 

Ziele z jemioły

Ziele jemioły posiada wiele właściwości leczniczych - obniża ciśnienie krwi poprzez działanie moczopędne i rozszerzające naczynia krwionośne, wspiera pracę układu krwionośnego, pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu i lipidów we krwi. U osób w podeszłym wieku pomaga w leczeniu miażdżycy.

Ziele jemioły, niezależnie od formy, należy zawsze przyjmować zgodnie z zasadami dawkowania, określonymi przez producenta.

Jemioła w postaci zioła może mieć formę:

  • sypką (do zalania wrzątkiem, aby w czasie parzenia wydostały się do naparu substancje czynne),
  • wyciągu alkoholowego,
  • tabletek,
  • kapsułek,
  • herbatek
  • preparatów homeopatycznych,
  • składnika produktów kosmetycznych o działaniu przeciwzapalnym i ściągającym.

Jak często pić jemiołę? W postaci herbaty można ją pić 2 razy dziennie, napar z ziół raz dziennie, a w innych formach zgodnie z zalecanymi dawkami.

Reklama

Przeciwwskazania do spożywania jemioły

Jemioła ma silne działanie, a w dużych dawkach nawet trujące. Z tego powodu należy przyjmować jemiołę tylko w formie leków i wyciągów dostępnych w aptekach lub sklepach zielarskich.

Całkowicie zakazane jest spożywanie owoców jemioły lub zbieranie w celu samodzielnego przyrządzenia naparu czy wyciągu. Niewłaściwe użycie jemioły może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu.

Kto nie powinien jej stosować? Przeciwwskazania do spożywania jemioły dotyczą przede wszystkim dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży i mam karmiących piersią.

Nie ma wystarczających badań klinicznych na temat wpływu jemioły na te kategorie osób, a zatem nie wiemy, czy jest to bezpieczne.

Reklama

Skutki uboczne spożywania jemioły

Jemioła może wywołać w organizmie działania niepożądane. Możliwe skutki uboczne przyjmowania wyciągu z jemioły to:

  • nudności,
  • wymioty,
  • bóle brzucha,
  • gorączka,
  • halucynacje,
  • bóle głowy,
  • zaburzenia widzenia,
  • zwolnienie akcji serca.

Niepożądane dolegliwości pojawiają się głównie w przypadku nieprawidłowego przyjmowania jemioły w różnej postaci, niezgodnie z zaleceniami i w nadmiarze.

Szczególnie dotyczy to osób, które nie powinny jej stosować (dzieci i młodzież, kobiety w ciąży). 

Reklama

Cena i opinie na temat jemioły. Gdzie kupić?

Jemiołę w formie ozdobnego krzewu, który kupujemy na święta możemy znaleźć w sklepach ogrodniczych lub marketach.

Gdzie kupić jemiołę do celów leczniczych? W tym przypadku potrzebujemy jej w postaci herbaty, zioła, soku, wyciągu lub kropel i znajdziemy ją w aptekach, sklepach zielarskich, ekologicznych drogeriach lub sklepach ze zdrową żywnością.

Cena jemioły zależy od jej formy i wielkości opakowania. Herbata w saszetkach (25 sztuk) to koszt 5-8 złotych. Wyciągi z jemioły (100 ml) kosztują od 11 do 15 złotych.

Jemiołę w tabletkach (30 sztuk) kupimy za 15-21 złotych.

Czytaj również

Bibliografia

  • „Jemioła - roślina świątecznych pocałunków”, Panacea Nr 4 (41), październik-grudzień 2022
  • dr D. Kabzińska „Jemioła - znany, nieznany sprzymierzeniec w leczeniu onkologicznym”
  • G. Iszkuło, L. Armatys, M. Dering i inni „Jemioła jako zagrożenie dla zdrowotności drzewostanów iglastych”, Sylwan 164 (3): 226−236, 2020
  • M. Senderski „Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie”, seria Mądrość Natury, 2016
  • M. Dziak, B. Kuźnicka „Zioła i ich stosowanie”, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, ISBN 832000747X, 1984
  • B. P. Kremer „Dzikie rośliny jadalne i trujące”, wyd. Bellona, indeks 60426628, 2011 r.
  • G. Iszkuło „Czy jemioła rośnie na dębach?”, Instytut Dendrologii PAN, 2022 r.
  • S. Wrotek, R. Skawiński, W. Kozak „Immunostymulujące właściwości preparatów pozyskiwanych z jemioły i ich zastosowanie w onkologii”, Postepy Hig Med Dosw, 2014; 68: ISSN 1732-2693
  • K. Możdżeń, A. Rzepka, B. Barbasz-Krasny „Rośliny lecznicze wspomagające terapię stresu, nerwic i depresji”, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2021;27(2):182-192
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Rośliny
Skrzydłokwiat: pielęgnacja, uprawa, podlewanie. Jak dbać?
Skrzydłokwiat
Chlorella - właściwości, działanie i przeciwwskazania. Z czym jej nie łączyć?
Sproszkowana chlorella
Szczaw - właściwości i przepisy. Jak zrobić do słoików i czy jest zdrowy?
Ziele szczawiu
Podobne artykuły
Brązowe nasiona lnu
Siemię lniane - właściwości i przeciwwskazania. Jak i kiedy pić? Rano czy wieczorem?
Wyciąg z ziela wrotyczu w małej, szklanej butelce
Wrotycz na pasożyty - dawkowanie i stosowanie na odrobaczanie
Roślina barszcz sosnowskiego
Barszcz Sosnowskiego - jak wygląda? Oparzenia i pierwsza pomoc
Ziarna soi w kuchni
Soja - czy jest zdrowa? Poznaj jej wartości odżywcze i właściwości
Roślina czarnuszka
Czarnuszka - właściwości i zastosowanie. Ile ziaren dziennie i na co pomaga?

Reklama