Przyczyny niedoboru wapnia
Co powoduje niedobór wapnia w organizmie? Najczęściej do hipokalcemii dochodzi na skutek takich czynników, jak:
- zaburzenia wchłaniania wapnia, których przyczyną mogą być m.in.: niedobór witaminy D w organizmie, tzw. zespół złego wchłaniania, choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, wrzody żołądka i dwunastnicy, resekcja jelit, długotrwałe żywienie pozajelitowe;
- dieta uboga w wapń – brak w menu takich produktów, jak mleko i nabiał, soja i jej przetwory, inne rośliny strączkowe, niektóre warzywa (m.in. natka pietruszki, brukselka, brokuły) ryby, orzechy;
- intensywne spożycie produktów zawierających duże ilości fosforu (mięso, ryby, ciemne pieczywo, sery, napoje typu cola). Pierwiastek ten przyjmowany w nadmiarze ogranicza wchłanianie wapnia.
- nadmierne odkładanie się wapnia w tkankach;
- zbyt duża utrata Ca wraz z moczem;
- niedobór parathormonu (PHT), czyli hormonu produkowanego przez przytarczyce, który reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu;
- zasadowica oddechowa – zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej, w przebiegu którego dochodzi do wzrostu pH krwi, a w konsekwencji – niekorzystnego wiązania się jonów wapnia z białkami;
- liza (rozpad) guza nowotworowego – ciężkie powikłanie w zaawansowanej chorobie nowotworowej, zaburzające pracę nerek i pośrednio wpływające m.in. na stężenie wapnia w organizmie.
Jak więc widać, przyczyny niedoboru wapnia są bardzo zróżnicowane, a część z nich jest poważna, dlatego warto tego typu problem skonsultować z lekarzem. Tym bardziej, że doniosłe mogą być również skutki.
Reklama
Konsekwencje niedoboru wapnia
Znaczenie wapnia dla organizmu jest fundamentalne. Pierwiastek ten odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, kostnego, mięśniowego, sercowo-naczyniowego. Zatem równie poważne są konsekwencje, jakie niesie za sobą brak wapnia w organizmie.
Do najbardziej typowych problemów związanych z hipokalcemią należą:
- tężyczka, czyli schorzenie, którego istotą są skurcze mięśni różnych partii ciała i towarzyszące temu drżenie oraz uczucie mrowienia. Występuje ona w dwóch postaciach – jawnej i utajonej. W pierwszym przypadku symptomy są niekontrolowane i samoistne. W drugiej nie występują na co dzień, ale łatwo je wywołać, np. poprzez uderzenie młoteczkiem neurologicznym (tzw. objaw Chvostka i Trousseau);
- depresja, psychozy, nadmierna pobudliwość emocjonalna i inne zaburzenia psychiczne;
- Zaburzenia rytmu i niewydolność serca, bloki przewodzenia impulsów elektrycznych między przedsionkami i komorami serca, a także inne schorzenia kardiologiczne.
Są to objawy niedoboru wapnia znacznego, ale krótkotrwałego (hipokalcemia ostra). A jakie mogą być konsekwencje w dłuższej perspektywie?
Reklama
Długotrwały niedobór wapnia
Długotrwały niedobór wapnia może być jeszcze groźniejszy dla organizmu. Wymienić w tym kontekście można takie problemy, jak:
- schorzenia i zaburzenia neurologiczne, w tym: parkinsonizm, pląsawica, podwyższone ciśnienie śródczaszkowe i związany z tym obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, a nawet upośledzenie umysłowe;
- nieprawidłowy rozwój i budowa kości dłoni i stóp;
- zaćma, czyli poważne schorzenie okulistyczne, polegające na zmętnieniu soczewki oka;
- zmiany dermatologiczne obejmujące skórę nieowłosioną i owłosioną, a także paznokcie.
W dalszej części artykułu więcej szczegółów na temat objawów niedoboru wapnia w organizmie o charakterze neurologicznym oraz skórnym.
Reklama
Neurologiczne objawy niedoboru wapnia
Objawy neurologiczne niedoboru wapnia mają związek między innymi z rolą, jaką odgrywa ten pierwiastek w przekazywaniu impulsów nerwowo-mięśniowych, a także w regulowaniu licznych procesów zachodzących w mózgu. Typowy problem zdrowotny związany z hipokalcemią, czyli tężyczka, objawia się w związku z tym wzmożoną pobudliwością różnych partii mięśni.
Parkinsonizm, inna z konsekwencji niedoboru wapnia, to zespół objawów przypominających do złudzenia symptomy choroby Parkinsona, takie jak drżenie oraz wzmożone napięcie mięśni, spowolnienie i zubożenie ruchów.
Stan, w którym jest zbyt mało wapnia w organizmie, może też wywoływać objawy pląsawicy.
To schorzenie neurologiczne, którego istotą jest niezborność, przypadkowość, mimowolność ruchów przy jednoczesnym obniżeniu napięcia mięśniowego.
Reklama
Skórne objawy niedoboru wapnia
Niedobór Ca wpływa także kondycję skóry, włosów i paznokci. Objawy skórne niedoboru wapnia mają związek między innymi z obniżeniem zdolności regeneracyjnych. Wymienić w tym kontekście można takie problemy, jak:
- zmiany wypryskowe,
- stwardnienia na powierzchni skóry,
- łamliwość paznokci i włosów,
- przesuszenie skóry,
- łysienie,
- kandydozy (grzybice),
- łuszczyca.
Dodatkowo obniżona krzepliwość krwi u osób z hipokalcemią sprzyja powstawaniu widocznych na powierzchni ciała siniaków.
Reklama
Jak uzupełnić niedobór wapnia?
Jak uzupełnić wapń w organizmie? Najprostsze, najszybsze i najskuteczniejsze metody, to:
- spożywanie produktów bogatych w ten pierwiastek (mleko, ser żółty, mleko sojowe, soja, fasola, groch, bób, jarmuż, brokuły, brukselka, natka pietruszki, włoska kapusta, kalarepa, seler, por, orzechy, migdały, pestki słonecznika, woda mineralna z dużym udziałem Ca w składzie, żywność fortyfikowana w wapń np. napoje roślinne);
- wprowadzenie do menu większych ilości pokarmów bogatych w witaminę D, która reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu (mięso, tłuste ryby morskie, oleje rybne, mleko, żółtka jaj);
- ograniczenie spożycia produktów zawierających substancje wiążące lub wchodzące w niepożądane reakcje z wapniem, w tym fosforu (patrz wyżej), a także szczawianów. Te drugie w znacznych ilościach znajdują się w szczawiu i rabarbarze, ale też w kawie i mocnej herbacie; (nie popijanie posiłków bogatych w wapń kawą i herbatą)
- przyjmowanie suplementów dostarczających do organizmu dawki wapnia oraz witaminy D;
- ekspozycja na promienie słoneczne, pod wpływem których syntezowana jest witamina D
Należy jednak pamiętać, że w przypadku wystąpienia poważnych konsekwencji hipokalcemii, niezbędne jest specjalistyczne leczenie. Przykładowo, osobom cierpiącym na tężyczkę podaje się dożylnie chlorek albo glukonian wapnia.
