Czym jest objaw Goldflama?
Objaw Goldflama jest jednym z typowych symptomów świadczących o nieprawidłowym działaniu nerek. Nie występuje samoistnie, lecz jest wywoływany przez lekarza w czasie podstawowego badania fizykalnego.
Swoją nazwę zaczerpnął od nazwiska polskiego neurologa Samuela Goldflama, praktykującego w Warszawie na przełomie XIX i XX wieku. Lekarz ten, jako pierwszy w tej części Europy, opisał charakterystyczne reakcje pacjentów z chorobami nerek, powstałe na skutek kontrolowanego uderzenia w plecy.
W terminologii medycznej krajów zachodnich badanie to i związany z nim objaw, znane jest jako manewr Giordano lub uderzenie Murphy’ego, od nazwisk lekarzy niezależnie od siebie dokonujących podobnych ustaleń m.in. we Włoszech i USA.
Dodatni objaw Goldflama. Jak sprawdzić?
Podczas testu pacjent musi znajdować się w pozycji siedzącej i być rozebrany od pasa w górę. Jak wykonać poprawnie badanie i kiedy jego wynik będzie dodatni?
W czasie badania nefrolog układa płasko rozprostowaną dłoń na plecach pacjenta w okolicy tzw. kąta kręgosłupowo-żebrowego, a następnie uderza w nią pięścią drugiej ręki.
Choć używa się w tym celu niewielkiej siły, u osoby cierpiącej na zaburzenia pracy nerek, manewr ten wywołuje silny ból w okolicy lędźwiowej - efekt ten nazywany jest dodatnim objawem Goldflama.
Powodem jest wstrząśnięcie tkanek, które znajdują się w okolicy torebki nerkowej. Jest ona silnie unerwiona, zatem wszelkie dolegliwości są mocno odczuwalne.
Bolesność nie wystąpi natomiast u osoby zdrowej (mówi się wówczas o obustronnie ujemnym objawie Goldflama).
Test wykonuje się dwukrotnie, osobno po lewej i prawej stronie ciała. Co ważne - nie należy się go podejmować samodzielnie. Tylko doświadczony nefrolog jest w stanie precyzyjnie wybrać punkt oraz siłę uderzenia.
O czym świadczą objawy Goldflama?
Objawy Goldflama dowodzą nieprawidłowości w obrębie nerek, nie wskazują jednak na konkretne schorzenie lub zaburzenie, będąc tym samym wskazaniem do dalszej, pogłębionej diagnostyki.
Teoretycznie tego typu symptom może wystąpić w przebiegu takich dysfunkcji, jak:
- ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- ostre kłębuszkowe zapalenie nerek,
- kolka nerkowa,
- kamica nerkowa,
- zawał nerki,
- wodonercze,
- ropień nerki (roponercze).
Objaw Goldflama może mieć różne przyczyny, dlatego lekarz po jego sprawdzeniu skieruje pacjenta na inne badania. Zazwyczaj zaczyna się od sprawdzenia próbek moczu i krwi, a także przeprowadzeniu USG nerek.
Od wyników tych badań zależy dalsze postępowanie medyczne. Leczenie dobierane jest w zależności od danej jednostki chorobowej.
Objaw Goldflama w kolce nerkowej
Ze względu na skalę występowania, najczęściej odnotowywany jest objaw Goldflama u pacjentów z kolką nerkową.
Jest to zaburzenie będące pierwszą wyraźną manifestacją choroby znanej jako kamica nerkowa, polegającej na odkładaniu się twardych złogów w nerkach i całym układzie moczowym.
Szacuje się, że kamica nerkowa dotyka 5 do 10 procent populacji większości krajów świata, natomiast kolka w jej przebiegu występuje na przestrzeni 10 lat u około 50 procent pacjentów (dane: T. Mutrynowski, Kamica układu moczowego).
Dolegliwość ta jest warunkowana genetycznie, ale w głównej mierze przyczyniają się do niej takie czynniki, jak:
- hipercalcuria - nadmiar wapnia w organizmie,
- hiperurykozuria - nadmierne wydalanie kwasu moczowego,
- hiperoksaluria - wydalanie zbyt dużych ilości szczawianów,
- cystynuria - wydalenie cystyny z moczem,
- dieta wysokobiałkowa,
- dzienne spożycie płynów poniżej 1,2 l,
- życie w ciepłym klimacie.
Kolka nerkowa odczuwana jest jako silny, kłujący ból w okolicy lędźwiowej, występujący niezależnie od pozycji, w jakiej znajduje się ciało.
Oprócz kolki, kamica objawia się również poprzez częstomocz, ból lub pieczenie w trakcie wypróżniania, a także jadłowstręt, nudności i wymioty.
W terapii kamicy stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (na ból), środki rozkurczowe, a także preparaty uzupełniające niedobór płynów i elektrolitów.
W sporadycznych przypadkach istnieje wskazanie do małoinwazyjnego leczenia zabiegowego.
Objaw Goldflama w stanach zapalnych
Ten sam objaw Goldflama występuje też w innych schorzeniach układu moczowego, głównie o etiologii zapalnej.
Wymienić w tym kontekście można m.in. ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek. Jest to choroba rozwijająca się w wyniku zakażenia bakteryjnego (Escherichia coli), której istotą jest zajęcie miąższu nerek.
W jej przebiegu występują takie symptomy, jak:
- ból brzucha,
- bolesna mikcja,
- częstomocz,
- osłabienie,
- nudności,
- wymioty,
- gorączka.
Obecny jest też objaw Goldmana, który uaktywnia się w czasie badania lekarskiego. Symptom ten pojawia się także w przypadku zapalenia kłębuszkowego, nawet jeśli przebiega ono generalnie bezobjawowo.
Jest to choroba rozwijająca się wskutek procesów autoimmunologicznych, polegających na nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego np. na zakażenie paciorkowcowe.
Celem przeciwciał stają się wówczas prawidłowo działające i zdrowe kłębuszki nerkowe.
Objaw Goldflama a objaw Chełmońskiego
Objaw Goldflama jest jednym z wielu symptomów indukowanych, czyli wywoływanych w czasie badania lekarskiego.
Wiele z nich wykorzystywanych jest do wstępnej oceny narządów znajdujących się w jamie brzusznej, takich jak nerki, jelita czy wątroba.
W ostatnim z wymienionych przypadków zastosowanie znajduje objaw Chełmońskiego. Od objawu Goldflama odróżnia się on jedynie umiejscowieniem punktu przyłożenia dłoni przed uderzeniem pięścią drugiej ręki.
W tym przypadku poprawną lokalizacją jest prawy łuk żebrowy, a ewentualnym efektem - ból wątroby. Ze względu na asymetryczny charakter tego narządu, pacjent opukiwany jest tylko z jednej, prawej strony.
