Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊
Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊
Ten owoc to skarbnica witamin! Zmniejsza ryzyko chorób w obrębie plamki żółtej i nie tylko. Kliknij i dowiedz się więcej!🍊

Kreatynina podwyższona - czy to powód do niepokoju? O czym świadczy zbyt wysoki poziom kreatyniny?

Podwyższona kreatynina może wskazywać na zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu nerek, takich jak np. ostra niewydolność nerek, przewlekła niewydolność nerek, zapalenie nerek i nadciśnienie tętnicze. Osoby z podwyższoną kreatyniną powinny zwrócić szczególną uwagę na dietę, ponieważ jej poziom wzrasta m.in. u osób spożywających duże ilości potraw mięsnych.
Badanie kreatyniny
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Kreatynina (pochodna kreatyny) jest związkiem azotowym, który jest wydalany przez nerki jako uboczny efekt metabolizmu mięśni, głównie szkieletowych. Można ją znaleźć w surowicy krwi i w moczu.
  • Kreatynina sama w sobie nie pełni żadnej konkretnej funkcji, jednak jej niedobór lub nadmiar mogą wskazywać na zaburzenia pracy organizmu, a zwłaszcza nerek.
  • Kluczowym działaniem w przypadku wysokiego poziomu kreatyniny jest wdrożenie odpowiedniej diety, która odciąży nerki.
SPRAWDŹ TEŻ: Kreatynina - badanie w surowicy - norma, niski i wysoki poziom
Spis treści

Za co odpowiada kreatynina?

Kreatynina (pochodna kreatyny) jest związkiem azotowym, który jest wydalany przez nerki  jako uboczny efekt metabolizmu mięśni, głównie szkieletowych. Można ją znaleźć w surowicy krwi i w moczu, dlatego też jest monitorowana jako marker funkcji nerek. Jest on często używany jako wskaźnik uszkodzenia nerek, które może być spowodowane zarówno długotrwałymi, jak i krótkotrwałymi przyczynami. Kreatynina jest produktem końcowym kreatyny, substancji produkowanej w organizmie z aminokwasów. Ciało produkuje około 1 do 2 gramów kreatyniny dziennie. Nie pełni ona żadnych znanych funkcji życiowych. Zarówno podwyższony, jak i obniżony poziom kreatyniny może świadczyć o zaburzeniach pracy tych narządów.

Reklama

Podwyższona kreatynina – jakie zrobić badania?

Badanie stężenia kreatyniny można przeprowadzić w różny sposób. Służy do tego tradycyjne badanie krwi, wtedy poziom kreatyniny oznacza się w surowicy, a także tzw. klirens kreatyniny, który pozwala określić całkowitą ilość moczu pierwotnego, jaka zostaje przefiltrowana przez kłębuszki obu nerek w trakcie np. doby.

Klirens pokazuje także zdolność nerek do oczyszczenia krwi z kreatyniny w ciągu doby. Dodatkowo można zlecić tzw. badanie GFR, czyli wskaźnik przesączania kłębuszkowego, który oblicza się na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy, wieku i płci badanego.

Reklama

Badania kreatyniny - kiedy należy sprawdzić poziom kreatyniny w organizmie?

Poziom kreatyniny określa się w trakcie ogólnych profilaktycznych badań lub wtedy, gdy pacjent zgłasza lekarzowi niepokojące objawy, takie, jak:

  • białkomocz
  • pienienie się moczu
  • zmiana barwy moczu na ciemny
  • krew w moczu
  • skąpomocz
  • obrzęki na twarzy, kostkach, kolanach i nadgarstkach
  • bóle w dolnej części pleców
  • nadciśnienie tętnicze krwi

Badanie poziomu kreatyniny wykonuje się również u chorych z niewydolnością nerek, osób dializowanych lub po przeszczepie nerek. Wskazaniem są również badania i zabiegi z wykorzystaniem kontrastu:

  • tomografia komputerowa
  • rezonans magnetyczny
  • koronarografia
  • arteriografia.

Reklama

Podwyższona kreatynina w moczu - jak wygląda badanie?

Badając kreatyninę do oceny filtracji nerkowej, trzeba wykonać dobową zbiórkę moczu, która pozwoli zaobserwować wahania kreatyniny w moczu. Dopiero na tej podstawie wylicza się jej średnie stężenie. Jak to zrobić? Potrzebny do tego celu jest duży i jałowy pojemnik na mocz sprzedawany w aptece. Rano po przespanej nocy rozpoczyna się zbiórkę moczu, ale trzeba pamiętać, że pierwszą porcję oddaje się do toalety.

Każda następną porcję oddaje się do pojemnika zbiorczego. Po kolejnej nocy należy oddać ostatnią porcję moczu, zakończyć dobową zbiórkę i oddalać pojemnik z moczem do analizy.  Trzeba jednak pamiętać, że pacjent przed wykonaniem oznaczenia kreatyniny w moczu musi unikać intensywnego wysiłku fizycznego i odstawić leki moczopędne.

Wynik poziomu stężenia kreatyniny w moczu w przypadkowej pojedynczej próbce moczu można wykorzystać tylko jako wstępną ocenę funkcjonowania nerek, a w razie nieprawidłowości, trzeba rozszerzyć diagnostykę.

Reklama

Podwyższona kreatynina we krwi – przygotowanie do badania

Najlepiej, jeśli badanie zostanie wykonane na czczo (ostatni posiłek zjadamy 12 godzin wcześniej). Przed badaniem należy odstawić niektóre leki, które mogą wpłynąć na wynik badania. Są to między innymi:

●      aminoglikozydy

●      cymetydyna

●      niektóre leki stosowane przy chemioterapii

●      leki uszkadzające nerki (tj. cefalosporyny)

●      niesteroidowe leki przeciwzapalne

●      trimetoprim

Reklama

Podwyższona kreatynina – jakie są normy?

Prawidłowe stężenie kreatyniny we krwi określa się w przedziale 53-115 µmol/l (0,6-1,3 mg/dl). Tymczasem norma dla kreatyniny w moczu wynosi dla:

●      mężczyzn – 1100-2000 mg/dobę lub 10-8 mmol/dobę,

●      kobiet – 800-1350 mg/dobę lub 7-12 mmol/dobę.

Reklama

Podwyższony poziom kreatyniny - przyczyny

Wysoka kreatynina, przy jednoczesnej prawidłowej pracy nerek, może wskazywać na zwykłe odwodnienie albo na rzadką chorobę spowodowaną nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu, zwaną akromegalią. Tymczasem, jeżeli podwyższonej kreatyninie towarzyszy ostra niewydolność nerek może być sygnał:

  • wstrząsu hipowolemicznego/ septycznego/ anafilaktycznego/ kardiogennego
  • zablokowania dróg moczowych
  • zatrucia lekami
  • alergii na leki i środki cieniujące
  • uszkodzenia tkanki mięśniowej
  • miolizy
  • szpiczaka
  • hemolizy
  • rzucawki ciężarnych
  • posocznicy
  • choroby układowej
  • zatrzymania moczu
  • przewlekłej niewydolności nerek związanej z kłębuszkowym zapaleniem nerek, śródmiąższowym zapaleniem nerek, nadciśnieniem tętniczym, nefropatią cukrzycową, chorobami tkanki łącznej.

Wysoki poziom kreatyniny we krwi (jeśli w ciągu 8 miesięcy stężenie kreatyniny kilkanaście razy wyniosło 1,3-1,4 mg/dl) może wskazywać na przewlekłą chorobę nerek i towarzyszące jej nadciśnienie tętnicze.

Wysoka kreatynina - jak ją obniżyć? Przede wszystkim dietą!

Stężenie kreatyniny w surowicy może ulec zwiększeniu między innymi pod wpływem diety bogatej w białko i intensywnego wysiłku fizycznego. Dlatego tak ważne jest, żeby pacjent z za wysoką kreatyniną miał dobrze zbilansowaną dietę, która nie obciąża nerek.

Dieta przy podwyższonej kreatyninie powinna:

  • być wysokokaloryczna, wysokowęglowodanowa i wysokotłuszczowa,
  • mało białkowa,
  • obfitować w warzywa oraz owoce, tak świeże, jak i mrożone,
  • zawierać małe porcje wysokogatunkowych mięs zwierzęcych, ryb chudych lub tłustych,
  • powinna zawierać nie więcej niż 2 porcje mleka, twarogu czy jaj,
  • zawierać węglowodany złożone w postaci kasz, płatków zbożowych, makaronu i ryżu,
  • powinna zawierać tłuszcze pochodzenia roślinnego: oleje roślinne, rzadziej orzechy, awokado, oliwki, oliwa z oliwek,
  • zawierać produkty bogate w żelazo (surową natkę z pietruszki, szpinak, zielone warzywa, burak, czerwone mięsa wołowe, cielęce, drób),
  • zawierać produkty bogate w potas (świeże i suszone morele, figi, pomidory oraz ich przetwory, brukselkę, banany).

Czytaj również

Bibliografia

  • Muhm Miryam, Twoje badania krwi. Dlaczego wyniki badań laboratoryjnych są często błędne i nie odzwierciedlają faktycznego stanu zdrowia, Wydawnictwo Vital, 2019
  • Franciszek Kokot, Lidia Hyla-Klekot, Stefan Kokot, Badania laboratoryjne Zakres norm i interpretacja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015
  • Diagnostyka laboratoryjna pod red. Andrzeja Szutowicza i Anny Raszei-Specht, Wydawnictwo Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009
  • Hanryk Rebandel, Irena Węgrowicz-Rebandel, Atlas osadu moczu, Wydawnictwo PZWL, 2006
  • Brunzel Nancy A., Diagnostyka laboratoryjna moczu i innych płynów ustrojowych, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, wyd. 3, 2016
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Nerki
Niewydolność nerek – typy i objawy. Na czym polega leczenie?
Sprzęt do dializy niewydolnych nerek
Ból nerek - gdzie bolą i co przynosi ulgę?
Bolące nerki
Nefrostomia – na jak długo? Worki, pielęgnacja i wymiana
Badanie nerek
Podobne artykuły
Nerka z torbielem
Torbiele nerki: prosta i korowa - przyczyny, objawy, leczenie
Badanie kreatyniny
Kreatynina podwyższona - czy to powód do niepokoju? O czym świadczy zbyt wysoki poziom kreatyniny?
Kamień z nerki
Kamienie w nerkach - jak się pozbyć, jak długo schodzi?
Syndrom zespołu Cushinga
Zespół Cushinga - objawy, dieta, leczenie
Osoba w czasie filtrowania krwi z toksyn
Co to jest dializa nerek i na czym polega?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!