Reklama
Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej?
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej w klasyfikacji ICD-10 funkcjonuje jako opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej oraz gardła i migdałków i oznaczone jest kodem B00.2. Już ta nazwa wskazuje, że opryszczkowe zapalenie jamy ustnej może dotykać dziąseł, migdałków i błony śluzowej. W klasyfikacji ICD-11 choroba występuje pod kodem 1F00.
Opryszczka wewnątrz ust to rodzaj wirusowego zapalenia jamy ustnej, ponieważ wywołuje je wirus opryszczki zwykłej typu 1. Nie należy utożsamiać tego typu wirusa z wirusem opryszczki typu 2, który odpowiada za chorobę przenoszoną drogą płciową, czyli opryszczkę narządów płciowych. Warto tu jednak wspomnieć, że znane są przykłady, gdy wirus opryszczki typu 1 wywołujący opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł doprowadził do opryszczki narządów płciowych w wyniku kontaktu ust z tymi organami.
Choroba może mieć charakter pierwotny, a więc być pierwszą manifestacją zakażenia wirusem w życiu. Może to być również kolejne uaktywnienie wirusa. Niestety, czasem zdarza się również nawracające opryszczkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.
Reklama
Jakie są przyczyny opryszczkowego zapalenia jamy ustnej?
Za rozwój opryszczkowego zapalenia jamy ustnej odpowiada wirus opryszczki typu 1. Według danych WHO, tą infekcją zostało dotkniętych 67% całej populacji, w tym głównie dzieci w wieku 6 miesięcy - 5 lat.
Czy opryszczkowe zapalenie jamy ustnej jest zaraźliwe? Wirusa można przenieść przez ślinę w postaci:
- pocałunku nosiciela - może to być również osoba, która nie ma żadnych objawów zakażenia,
- kontaktu z przedmiotami, na których znajduje się wirus. Przykładowo, małe dzieci wkładają zabawki do buzi, co sprzyja opryszczkowym zakażeniu jamy ustnej.
Gdy wirus wniknie do organizmu pozostaje tam już w postaci uśpionej na zawsze. Aktywuje się natomiast w momentach obniżenia odporności, a także w przypadku:
- innych infekcji, np. górnych dróg oddechowych,
- gorączki,
- urazu fizycznego,
- światła słonecznego,
- miesiączki.
To wszystko pośrednie przyczyny opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, gdy wirus już od dawna znajduje się w organizmie.
Reklama
Objawy opryszczkowego zapalenia jamy ustnej
Czas, jaki mija od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów opryszczkowego zapalenia jamy ustnej to 3-6 dni. Zazwyczaj początkowe dolegliwości mogą zostać pomylone z grypą, ponieważ wirus wywołuje:
- pogorszenie samopoczucia,
- wysoką gorączkę, sięgającą nawet 40 st. Celsjusza,
- bóle mięśni,
- utratę apetytu.
Dopiero z czasem ujawniają się objawy wirusowego zapalenia jamy ustnej w obrębie gardła. To zazwyczaj:
- bolesne pęcherzyki na dziąsłach, języku i błonie śluzowej policzków,
- obrzmienie całej błony śluzowej,
- ślinienie się,
- gnilny zapach z ust.
Niestety, pęcherzyki w ustach zaczynają pękać i tworzyć owrzodzenia. Z czasem wykwity mogą zająć również okolicę ust i nosa.
Ile trwa opryszczkowe zapalenie jamy ustnej? Proces chorobowy trwa kilkanaście dni, ale powikłania mogą występować znacznie dłużej. Ponadto, pomimo wdrożenia leczenia trzeba liczyć się z możliwością nawrotów opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, ponieważ wirus zostaje w organizmie człowieka już na zawsze i aktywuje się w momencie np. osłabienia odporności czy przemęczenia.
Reklama
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dziecka
Do wystąpienia opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dziecka dochodzi zazwyczaj między 6 miesiącem a 5 rokiem życia. Taka choroba ma zwykle charakter pierwotny, czyli pojawia się po raz pierwszy po wniknięciu wirusa do organizmu. Im dziecko jest mniejsze, tym problem poważniejszy, ponieważ maluch może z powodu bólu odmawiać przyjmowania napojów i pokarmów, co może skończyć się odwodnieniem i związanymi z tym powikłaniami.
Opryszczka pojawia się na języku u dziecka, ale również na podniebieniu, na dziąsłach, na migdałkach i w gardle. Choroba ma wyjątkowo ostry przebieg i towarzyszy jej wysoka gorączka.
Poza tym, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci może doprowadzić do infekcji oczu i w skrajnych przypadkach do utraty wzroku. Dzieje się tak, ponieważ maluch ssając paluszek, może następnie potrzeć nim oko i w ten sposób przenieść zakażenie.
W przypadku tej choroby u niemowlaka lub mniejszego dziecka lekarz prawdopodobnie zaleci leczenie polegające na podawaniu acyklowiru w postaci zawiesiny. Ile trwa opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci? Czas trwania choroby może u maluchów może wynieść nawet 2 tygodnie.
Reklama
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dorosłych
Zakażenie się wirusem opryszczki w dzieciństwie może skutkować wciąż nawracającymi problemami opryszczkowymi w dorosłym wieku, w tym nawet pojawianiem się omawianej tu dolegliwości.
Pocieszającym jest natomiast fakt, że opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dorosłych ma łagodniejszy przebieg niż u dzieci. Ich układ odpornościowy radzi sobie lepiej niż w przypadku maluchów, dlatego objawy nie muszą być aż tak nasilone. Warto wspomnieć, że znacznie gorzej mogą odczuwać te przykre dolegliwości osoby z chorobami współistniejącymi.
Co ciekawe, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dorosłego może rozwijać się bezobjawowo i ujawnić się dopiero w stanie większego osłabienia organizmu.
Reklama
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej w ciąży
Stanem, na który warto zwrócić uwagę jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej w ciąży. Szczególne niebezpieczeństwo stanowi sytuacja, gdy to pierwszy atak opryszczki w życiu kobiety. Wówczas objawy są bardzo nasilone i mogą doprowadzić nawet do poronienia albo zaburzeń rozwojowych płodu czy też przedwczesnego porodu.
Jeżeli jednak nie jest to pierwsza w życiu opryszczka u przyszłej mamy, kobieta nie powinna martwić się chorobą, choć oczywiście zaleca się, by zgłosiła się do lekarza. Gdy to kolejna opryszczka to objawy nie będą na tyle nasilone, by stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia płodu oraz matki.
Dlatego najrozsądniejszym rozwiązaniem jest szybkie skorzystanie z porady lekarskiej, zamiast zamartwiania się na zapas. Taki stres nie służy dziecku, w wielu przypadkach nawet bardziej niż wskazana choroba.
Reklama
Leczenie opryszczkowego zapalenia jamy ustnej
Niestety, wirusa, który raz wniknął do organizmu, nigdy już nie uda się z niego usunąć. Można natomiast podjąć się skutecznego leczenia opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, które polega na wyciszaniu aktywnych zmian.
Wcześniej jednak istotna jest diagnostyka różnicowa, ponieważ choroba może zostać pomylona np.:
- z pleśniawkami,
- z ospą wietrzną,
- innymi dermatozami.
Chorobę rozpoznaje się na podstawie posiewu HSV, a także badań serologicznych krwi pod kątem przeciwciał.
W trakcie terapii stosuje się doustne leki przeciwwirusowe, przede wszystkim acyklowir, które skracają czas choroby i łagodzą jej objawy. W przypadku leczenia opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dzieci lekarz może zalecić podawanie płynów z substancjami przeciwwirusowymi.
Domowe sposoby na opryszczkowe zapalenie jamy ustnej
W przebiegu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej domowe sposoby powinny ograniczać się do dbania (w miarę możliwości) o higienę jamy ustnej. Oczywiście, należy uważać na wszelkiego rodzaju pasty do zębów czy płyny do płukania, które mogą dodatkowo podrażnić błony śluzowe.
Leczenie domowe warto oprzeć o właściwą dietę. Wskazaniem w przebiegu choroby jest także wdrożenie płynnej diety, np. przecierane warzywa, owoce czy zupy. Trzeba również zwracać uwagę na to, by się nie odwodnić. Ból w jamie ustnej może skutecznie zniechęcać do przyjmowania jakichkolwiek płynów, co wiąże się z ryzykiem odwodnienia. Wówczas trzeba uzupełnić płyny dożylnie w warunkach szpitalnych.
Gojenie uszkodzonej śluzówki może wesprzeć przyjmowaniem witaminy C i witaminy B.
Powikłania opryszczkowego zapalenia jamy ustnej
Najbardziej niebezpieczną formę omawiana choroba przybiera u najmłodszych, ponieważ jest to zwykle pierwsza manifestacja obecności wirusa w organizmie. Natomiast dorośli przechodzą ją znacznie łagodniej.
Powikłania opryszczkowego zapalenia jamy ustnej u dzieci dotyczą zazwyczaj odwodnienia, a także kwestii związanych z przeniesieniem wirusa na inne tkanki, np. na oczy. Wiąże się to nawet z ryzykiem utraty wzroku.
Poza tym, w jamie ustnej mogą pozostać rany i blizny świadczące o przejściu zakażenia. Ból może towarzyszyć choremu przez naprawdę długi czas, dopóki wszystkie ranki się nie zagoją.
Jak uniknąć opryszczkowego zapalenia jamy ustnej? Profilaktyka
Pytanie o kwestie profilaktyki odnosi się przede wszystkim do uniknięcia zakażenia wirusem opryszczki, winowajcą tej choroby. Większość osób na świecie jest nosicielami wirusa HSV. Zatem uniknięcie zakażenia jest praktycznie niemożliwe.
Profilaktyka opiera się głównie na stosowaniu zasad higieny. Należy też m.in. unikać pocałunków z osobami w przebiegu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej.
Gdy już jesteś nosicielem wirusa możesz zadbać o swoją odporność, unikać nadmiernego przemęczania się, stresu czy przeziębień. To z pewnością w jakimś stopniu zminimalizuje ryzyko choroby, jednak go nie wykluczy.
