Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!

Otępienie naczyniowe - etapy, objawy, leczenie i rokowania

Otępienie naczyniowe najczęściej jest konsekwencją udaru mózgu lub innych tego typu gwałtownych zdarzeń. Demencja naczyniowa prowadzi do zaników pamięci i utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Jakie są jej objawy, etapy i sposoby leczenia? Jakie są rokowania dla osób dotkniętych otępieniem naczyniopochodnym?
Kobieta z objawami otępienia naczyniowego
źrodło:123RF
Spis treści

Czym jest otępienie naczyniowe?

Otępienie naczyniowe jest drugim co do częstotliwości występowania rodzajem demencji, stanowiącym wedle różnych szacunków od 13 do 35 proc. wszystkich przypadków otępień i ustępującym w tym względzie jedynie chorobie Alzheimera. Zmaga się z nim około 1-2,5 procent populacji w wieku 65+, a roczna zapadalność wynosi, wedle informacji z różnych krajów, od 2 do nawet 40 na 1000 osób (dane: G. Opala, Obraz kliniczny i różnicowanie otępienia naczyniowego). 

Otępienie naczyniowe jest nieodwracalne i postępujące, a także trudno poddające się leczeniu. W odróżnieniu jednak od schorzeń neurozwyrodnieniowych, takich jak choroba Alzheimera, wystąpieniu otępienia naczyniowego można aktywnie zapobiegać, wpływając na jego czynniki etiologiczne, m.in. poprzez kontrolę ciśnienia tętniczego krwi oraz gospodarki lipidowej.

Reklama

Skąd się bierze demencja naczyniowa?

W większości przypadków otępienie naczyniopochodne występuje na skutek gwałtownego, pojedynczego zdarzenia, takiego jak udar czy krwotok wewnątrzczaszkowy, powodującego uszkodzenie naczyń krwionośnych i niedotlenienie mózgu. 

Dane statystyczne wykazują, że demencja naczyniowa występuje w ciągu 3 miesięcy u 16-30 procent osób, które przebyły udar - jest to więc powikłanie, które można uznać za powszechnie występujące. Rzadziej otępienie naczyniowe jest wynikiem długotrwałych procesów zachodzących w ośrodkowym układzie nerwowym. W tym kontekście wymienia się przede wszystkim tzw. choroby małych naczyń mózgowych (SVD – small vessel disease), obejmujące tętniczki, żyły i naczynia włosowate, powodowane przed nadciśnienie, a także mutacje genów COL4A1 i COL4A2, NOTCH3, GLA, HTRA1 i TREX1. 

Kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o pogłębianie się zmian otępiennych, ma uszkodzenie tzw. szlaków cholinergicznych, którego konsekwencją są coraz poważniejsze zaniki pamięci. Czynnik ten stanowi wspólny mianownik dla demencji naczyniowej i choroby Alzheimera. 

Reklama

Objawy otępienia naczyniowego

Typowe objawy otępienia naczyniowego to:

  • pogorszenie pamięci,
  • osłabienie funkcji poznawczych i możliwości intelektualnych,
  • zaburzenie funkcji wykonawczych – utrudnione planowanie i działanie, 
  • zaburzenia chodu i równowagi, upadki,
  • zaburzenia pracy zwieraczy, nietrzymanie moczu i kału,
  • zaburzenia afektywne, stany depresyjne,
  • zaburzenia osobowości– agresja, apatia, stany lękowe,
  • wycofanie z życia społecznego, obniżone zainteresowanie otaczającą rzeczywistością. 

Reklama

Etapy rozwoju otępienia naczyniowego

Poszczególne etapy rozwoju otępienia naczyniowego zależne są od patogenezy choroby. Jeśli jest ona następstwem udaru lub innego jednostkowego zdarzenia, symptomy pojawiają się nagle i w dużej ilości. Od samego początku są bardzo wyraźne, a w dalszych etapach pogłębiają się skokowo, w odróżnieniu od choroby Alzheimera, która rozwija się stopniowo, początkowo wręcz niezauważalnie. 

W sytuacji natomiast gdy do otępienia dochodzi na skutek choroby małych naczyń, proces jest rozłożony w czasie. Zaczyna się zazwyczaj od zaburzeń pamięci, później stopniowo pojawiają się kolejne objawy.

Reklama

Leczenie otępienia naczyniowego

Leczenie otępienia naczyniowego opiera się przede wszystkim na zastosowaniu tak zwanych inhibitorów esterazy acetylocholinowej, na przykład donepezilu czy rywastygminy. Są to te same leki, które wykorzystuje się w terapii choroby Alzheimera. Środki te zwiększają możliwości poznawcze pacjenta, pozytywnie wpływają na pamięć, a także zachowanie społeczne. 

Należy jednak pamiętać, że ich działanie jest wyłącznie objawowe. Ani inhibitory esterazy acetylocholinowej, ani żadne inne leki w przypadku rozwiniętej demencji naczyniowej nie działają przyczynowo. Dużo większą skuteczność medycyna wykazuje natomiast na polu profilaktyki. 

Kluczowa jest w tym względzie regulacja takich parametrów, jak:

  • ciśnienie tętnicze, 
  • gospodarka lipidowa (poziom cholesterolu),
  • poziom cukru we krwi.

W tym celu stosuje się typowe leki na nadciśnienie, cukrzycę czy miażdżycę, w zależności od wskazań lekarza. Niezbędne jest także ustalenie właściwej diety (ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i cukrów prostych), rezygnacja z używek oraz zmiana trybu życia z siedzącego na bardziej aktywny.

Reklama

Rokowania w otępieniu naczyniopochodnym

Rokowania w otępieniu naczyniopochodnym nie są dobre, podobnie jak we wszystkich innych przypadkach demencji. Ze względu na nieodwracalny charakter zmian, możliwe jest jedynie łagodzenie objawów lub spowalnianie dalszych postępów choroby, nie ma jednak możliwości jej wyleczenia. Należy więc mieć świadomość, że podjęta terapia nie będzie przynosić spektakularnych efektów, co więcej, pierwsze jej doraźne rezultaty mogą być zauważalne dopiero po upływie wielu miesięcy. 

Dodatkowo trzeba pamiętać o tym, że stan pacjenta z reguły jest ogólnie zły ze względu na przebyty udar czy zaawansowaną postać chorób współwystępujących – nadciśnienia, cukrzycy, miażdżycy

Czytaj również

Bibliografia

  • Grzegorz Opala, Stanisław Ochudło, Obraz kliniczny i różnicowanie otępienia naczyniowego, Udar Mózgu 2004, tom 6, nr 1
  • Rachel J. Schindler, Otępienie naczyniopochodne i mieszane: znaczenie wczesnego leczenia farmakologicznego, Polski Przegląd Neurologiczny, 2008, tom 4, supl. B, za: European Journal of Neurology 2005; 12 (supl. 3)
  • Dominik Siutka, Waldemar Brola, Rzadkie choroby ośrodkowego układu nerwowego z zajęciem naczyń mózgu, Neurologia po Dyplomie, 2019 04
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Choroby układu krążenia
Zapaść serca – objawy i przyczyny. Jak wygląda leczenie?
Mężczyzna podczas zapaści serca
Blaszka miażdżycowa - jak powstaje i co powoduje?
Blaszka miażdżycowa w układzie krwionośnym
Tętniak aorty piersiowej – objawy. Na czym polega diagnostyka i leczenie?
Mężczyzna łapie się za serce
Podobne artykuły
Mężczyzna w czasie badania serca
Arytmia serca – przyczyny, objawy oraz leczenie
Badanie żylaków przed zabiegiem skleroterapii
Skleroterapia - na czym polega ta metoda zamykania żylaków?
Kobieta z objawami otępienia naczyniowego
Otępienie naczyniowe - etapy, objawy, leczenie i rokowania
Seks po zawale serca
Seks po zawale serca - czy można brać leki na potencję?
Nerwica lękowa
Nerwica serca - co ją wywołuje i jak się objawia? Sprawdź, jak leczyć to zaburzenie nerwicowe

Reklama


Zobacz, jak rozpoznać niedożywienie!
Kliknij tutaj