Bliznowiec to łagodny nowotwór skóry wywodzący się z tkanki łącznej. Składa się z jej komórek (fibroblastów) oraz produkowanych przez nie włókien, głównie kolagenowych. Rozwija się u osób szczególnie predysponowanych (podłoże genetyczne), o ciemnej barwie skóry, częściej u dzieci.
Reklama
Czym jest bliznowiec?
Zwykle jest barwy sino-czerwonej, posiada gładką, lśniącą powierzchnię oraz wyraźne odgraniczenie od otaczającej, zdrowej skóry. Tym samym jest specyficzną formą twardego włókniaka, od którego odróżnia go głównie kształt. W przypadku włókniaka jest to zwykle wyniosły ponad powierzchnię guzek. Bliznowiec natomiast rozwija się w postaci płaskich lub wyniosłych, różnokształtnych tworów. Rozmiar pojedynczego keloidu nie jest ściśle określony, waha się od kilkunastu milimetrów, do nawet kilkunastu bądź kilkudziesięciu centymetrów.
Keloidy mogą być umiejscowione dosłownie wszędzie, jednak najbardziej charakterystyczną lokalizacją jest przednia powierzchnia:
- klatki piersiowej,
- stopy,
- dłonie,
- płatki uszne
- barki
- ramiona.
Wynika to z najczęstszych przyczyn rozwoju zmian. Stąd wyróżniamy następujące postacie bliznowca:
- bliznowiec samoistny – rozwija się zwykle bez uchwytnej przyczyny, nie jest poprzedzony miejscowym urazem skóry; lokalizuje się głównie w obrębie klatki piersiowej;
- bliznowiec wtórny – istnieje wyraźna przyczyna rozwoju zmian, zwykle w wyniku oparzenia, urazu mechanicznego lub, coraz częściej, na podłożu zmian trądzikowych; należy pamiętać i odróżniać bliznowiec wtórny od blizny przerosłej, która to różni się wyraźnie wyglądem (m. in. brak charakterystycznych wypustek na obwodzie zmiany) oraz ograniczeniem wyłącznie do miejsca urazu; bliznowiec wtórny jest spotykany najczęściej w obrębie kończyn górnych i dolnych oraz małżowin usznych.
Istotny jest fakt, iż obydwie postacie bliznowca nigdy nie ustępują samoistnie. Wręcz przeciwnie, wykazują skłonności do powolnego wzrostu, najsilniej zaznaczonego w przypadku bliznowców samoistnych. Zmiany zwykle nie wywołują dolegliwości bólowych.
Reklama
Przyczyny bliznowca
Do najważniejszych przyczyn rozwoju bliznowca zalicza się:
- skłonność osobniczą – wyrażoną wzmożoną częstością postawania keloidów samoistnych i w wyniku urazu oraz ich obecnością u członków rodziny;
- urazy mechaniczne – przerwanie ciągłości skóry, trądzik pospolity; wzrost częstości występowania, szczególnie jeśli uraz zlokalizowany jest w obrębie górnej połowy ciała;
- urazy termiczne – oparzenia (w tym wypadku keloid rozwija się zwykle najszybciej); podobnie jak urazy mechaniczne keloidy spotykane są częściej, jeśli oparzeniu uległa górna połowa ciała;
- wiek – zapadalność maleje wraz z wiekiem;
- kolor skóry – wzrost zapadalności u osób o bardzo ciemnym kolorze skóry.
Oto kilka spośród charakterystycznych objawów bliznowca:
- zmiana guzowata – o nieregularnym kształcie, lekko wypukła ponad powierzchnię otaczającej skóry; w innych, rzadszych przypadkach położona w poziomie skóry;
- wypustki – typowe dla keloidu, obecne na obwodzie zmian, dają obraz pełzania oraz szerzenia się bliznowca w obręb zdrowej skóry; cecha pozwalająca na różnicowanie bliznowca i blizny przerosłej;
- barwa sina lub żywoczerwona, w późniejszym stadium matowobiała;
- wzmożona spoistość – zmiana w dotyku jest twardsza od otaczającej skóry; wynika to z obecności znacznej liczby włókien kolagenowych;
- zwykle brak dolegliwości miejscowych (głównie bólowych); wyjątkiem jest lokalizacja bliznowca w obrębie stawów, skutkuje to bowiem rozwojem przykurczów (brak możliwości pełnego wyprostowania kończyny);
- skłonność do stopniowego, powolnego zwiększania rozmiarów – dotyczy zwykle bliznowca samoistnego;
- zmiany nigdy nie ustępują samoistnie;
- transformacja złośliwa – obecna w przypadku przewlekłego drażnienia zmian, w szczególności tych powstałych na podłożu oparzeń.
Podstawą rozwoju keloidu jest zaburzone funkcjonowanie tkanki łącznej. Jej komórki (fibroblasty), pod wpływem działania specyficznych czynników pobudzających wzrost, dzielą się oraz produkują nadmierne ilości substancji pozakomórkowej, zawierającej przede wszystkim włókna kolagenowe. W normalnych warunkach odpowiadają one za elastyczność skóry, odporność na drobne urazy mechaniczne i wraz z pozostałymi elementami budującymi skórę, pełnią funkcję ochronną względem leżących pod nią tkanek i narządów. Jednak nadmierne wytwarzanie kolagenu zwiększa spoistość skóry, staje się ona mniej podatna na rozciąganie, co w szczególnych sytuacjach upośledza funkcjonowanie narządu ruchu (keloidu w obrębie skóry zlokalizowanej nad stawem).
Do najważniejszych czynników ryzyka rozwoju bliznowca należą:
- predyspozycja osobnicza;
- występowanie bliznowców u członków rodziny;
- wiek;
- kolor skóry;
- urazy mechaniczne, termiczne, gojenie zmian trądzikowych;
- rozwój keloidu w obrębie klatki piersiowej, stóp, rąk, ramion, barków, małżowin usznych.
Bliznowiec - wizyta u lekarza
Zwykle do rozpoznania bliznowca wystarcza wizyta u specjalisty medycyny rodzinnej. Skrupulatnie zebrany wywiad oraz przeprowadzone badanie pozwala na postawienie prawidłowej diagnozy. Jednak zazwyczaj to sam pacjent udaje się w pierwszej kolejności do specjalisty dermatologa. W obydwu przypadkach warto się przygotować do wizyty poprzez przygotowanie pytań, jakie zadamy lekarzowi oraz odpowiedzi na pytania, które lekarz może zadać nam.
Pytania pacjenta:
- Czy w moim przypadku możliwa jest farmakoterapia? Czy może konieczne jest usunięcie chirurgiczne zmiany?
- Jaki jest w moim przypadku możliwy procent nawrotów bliznowca, jeśli zdecyduję się na usunięcie chirurgiczne?
- Jak długo może potrwać leczenie?
- Jaki jest przybliżony koszt terapii?
Pytania specjalisty:
- Czy pojawieniu się zmiany towarzyszył uraz?
- Czy zmiana pojawiła się po raz pierwszy?
- Czy u kogoś z rodziny występowały podobne zmiany?
- Czy zmiana zmieniła w ostatnim czasie swoje rozmiary?
- Czy zmianie towarzyszą jakieś dolegliwości?
Diagnostyka keloidu opiera się przede wszystkim na wywiadzie (rozmowie lekarza i pacjenta na temat jego dolegliwości) oraz szczegółowym badaniu fizykalnym, oglądaniu całego ciała pacjenta (nie tylko obszaru, gdzie występują zmiany) oraz palpacji keloidu (badaniu przez dotyk). Pozwala to w większości przypadków na postawienie trafnej diagnozy bez konieczności wykonywania dodatkowych badań (jak np.: badania histopatologicznego).
Należy pamiętać o konieczności różnicowania keloidu wtórnego z blizną przerosłą. W przeciwieństwie do bliznowca jest ona ściśle ograniczona do miejsca urazu i nie wykazuje tendencji do szerzenia się w obręb zdrowej skóry. W obrazie klinicznym blizny przerosłej brak również charakterystycznych dla keloidu wypustek.
Reklama
Leczenie bliznowca
Zarówno w przypadku bliznowca samoistnego, jak i wtórnego, najważniejszym sposobem profilaktyki jest ochrona skóry przed wszelkimi urazami. Dla osób szczególnie predysponowanych i jednocześnie uprawiających sporty zalecane jest stosowanie dostępnych na rynku ochraniaczy, głównie w obrębie stawów kolanowych i łokciowych. Ma to na celu uniknięcie trudnego do leczenia powikłania keloidu – przykurczów. Leczenie bliznowca ma charakter wyłącznie miejscowy. Dzielone jest na zachowawcze i chirurgiczne.
Do terapii zachowawczej (najbardziej skutecznej w przypadku nowo powstałych keloidów) zalicza się:
- wstrzyknięcia glikokortykosteroidów w obręb zmiany – obecnie stosowany jest triamcynolon, syntetyczna pochodna prednizolonu; procedurę powtarza się kilkakrotnie, co około 5 tygodni aż do uzyskania wyraźnej poprawy;
- opatrunki zawierające steroidy – zakładane zwykle na ok. 24 godziny; konieczna jest ochrona otaczającej koloid zdrowej skóry poprzez nałożenie pasty cynkowej; procedurę zwykle powtarza się co drugi dzień; jeżeli poprawa nie nastąpi po 8-10 cyklach należy przerwać leczenie;
- opatrunki uciskowe – na zasadzie blokady mechanicznej uniemożliwiają rozplem tkanki łącznej;
- wstrzykiwanie preparatów interferonu gamma – podobnie jak kortykosterydy ograniczają namnażanie fibroblastów oraz produkcję substancji pozakomórkowej.
Leczenie chirurgiczne spotykane jest wyjątkowo rzadko. Głównie dlatego, że jest ono zwykle nieskuteczne. Ponadto jest rodzajem dodatkowego urazu mechanicznego tkanek, tym samym stanowi podłoże do nawrotu bliznowca.
W przypadku nieestetycznych blizn pooparzeniowych, powypadkowych czy pooperacyjnych warto sięgnąć po lek w formie żelu dostępny w aptekach. Preparat, zawiera substancje czynne, takie jak heparyna, allantoina i wyciąg z cebuli. Współdziałanie tych składników w szczególności reguluje syntezę kolagenu, będącego głównym białkiem tkanki łącznej, co pozytywnie wpływa na wygląd i sposób gojenia uszkodzonej skóry. Jeśli chcesz pozbyć się blizny kliknij tutaj.
Reklama
Bliznowiec - najczęsciej zadawane pytania
Jak rozpoznać keloid?
Keloid jest tworem guzowatym, różnokształtnym. Wyglądem przypomina przerosłą bliznę rozwijającą się po urazach, jednak charakterystyczna jest obecność wypustek na obwodzie zmiany, która daje obraz szerzenia się tkanki włóknistej w obręb zdrowej skóry. W początkowych stadiach keloid ma barwę żywo- lub sino-czerwoną. Zmiany starsze są zwykle matowobiałe.
Czy powstanie jednego keloidu niesie za sobą ryzyko rozwoju następnych?
Jest to możliwe zwłaszcza u osób szczególnie predysponowanych, u których bliznowce występowały szczególnie często u członków najbliższej rodziny. Stąd istotna jest profilaktyka, głównie poprzez unikanie urazów mechanicznych i termicznych. Zabezpiecza zwykle przed pojawieniem się keloidów wtórnych. Uważa się, iż stanowi też istotną ochronę przed keloidem samoistnym.
Jaka jest główna forma terapii keloidu?
Jest to farmakoterapia miejscowa, poprzez wstrzyknięcia kortykosterydów oraz interferonu gamma w obręb zmiany, stosowanie opatrunków okluzyjnych oraz uciskowych.
Artykuł zawiera lokowanie produktu
Czytaj też:
