Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Adenomioza – czym różni się od endometriozy? Jak ją leczyć?

Adenomioza to podtyp endometriozy. Zmiany chorobowe zlokalizowane są w błonie mięśniowej macicy. Wśród przyczyn występowania adenomiozy wymienia się urazy w obrębie macicy, np. spowodowane porodem lub zabiegiem. Dowiedz się, jak można leczyć tę chorobę.
Pacjentka cierpiąca z powodu adenomiozy
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Jednym z podtypów endometriozy jest adenomioza.
  • Szacuje się, że u około 30 proc. pacjentek choroba nie daje żadnych objawów.
  • Sposobem na rozpoznanie adenomiozy jest m.in. przezpochwowe badanie USG, a także tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.
SPRAWDŹ TEŻ: Jaka powinna być prawidłowa grubość endometrium?
Spis treści

Co to jest adenomioza?

Specyficzną formą endometriozy jest adenomioza. To łagodny rozrost endometrium w błonie mięśniowej macicy, określanej nazwą „myometrium”. Współcześnie nie stawia się znaku równości pomiędzy endometriozą a adenomiozą, ponieważ są one odrębnymi chorobami. Wskazuje się na pacjentki, u których występuje zarówno endometrioza, jak i adenomioza oraz osoby tylko z jednym schorzeniem.

Adenomioza może mieć charakter rozlany lub występować ogniskowo. Wyróżnia się jej następujące rodzaje:

  • polipowata,
  • wewnątrzszyjkowa,
  • zaotrzewnowa.

Po raz pierwszy określenia „adenomioza” użył Oskar Frankl na łamach czasopisma medycznego „American Journal of Obstetrics and Gyncecology”. Pionierskiego wyodrębnienia w materiale histopatologicznym rozlanej i ogniskowej postaci adenomiozy dokonał natomiast Thomas Stephen Cullen.

Wskazuje się na związek pomiędzy liczbą zabiegów w obrębie macicy a adenomiozą. Dlatego do najpopularniejszych czynników ryzyka wystąpienia adenomiozy zaliczyć należy:

  • poronienie,
  • terminację ciąży,
  • wcześniejsze porody,
  • łyżeczkowanie po poronieniu,
  • niepłodność.

Jedna z teorii, na którą wskazuje prof. dr hab. n. med. Marian Gabryś w pracy „Adenomioza – diagnostyka i aktualne sposoby leczenia”, mówi o tym, że wpływ na rozwój choroby mają poporodowe zmiany zapalne w błonie śluzowej macicy, co ułatwia wnikanie endometrialnych elementów pomiędzy włókna błony mięśniowej macicy.

Reklama

Objawy adenomiozy

Według statystyk przytoczonych przez prof. dr hab. n. med. Mariana Gabrysia u 1 na 3 kobiety adenomioza nie daje żadnych objawów, a chorobę w 70 proc. przypadków rozpoznaje się dopiero w pooperacyjnych preparatach pobranych z macicy.

Najczęstsze symptomy, które mogą jednak wskazywać na adenomiozę to wtórne bolesne miesiączkowanie oraz nieprawidłowe krwawienia z macicy. Znacznie rzadziej pojawia się zespół bólowy miednicy mniejszej. Objawem adenomiozy w macicy może być również dyspareunia, która objawia się bólem w trakcie współżycia. Charakter dolegliwości bólowych jest związany z rozległością ognisk adenomiozy lub zmian rozlanych.

Jak wskazują badacze Anthony N. Imudia oraz Rachel G. Sprague, w 20 proc. przypadków adenomiozę rozpoznaje się u pacjentek poniżej 40 roku życia, pozostałe 80 proc. to kobiety w wieku 40-50 lat.

Reklama

Adenomioza a rak

Należy podkreślić, że adenomioza jest zmianą łagodną. Jednakże trzeba pamiętać, że niektóre objawy, np. nieregularne krwawienia, które są charakterystyczne dla tej choroby, mogą wskazywać nie na adenomiozę, a na raka trzonu macicy.

Jak można przeczytać w pracy „Hormonalna terapia zastępcza w ginekologii onkologicznej” autorstwa badaczy Kamili Witczak, Stefana Sajdaka i Zbigniewa Kojsa, rakowi endometrium bardzo często towarzyszą endometrioza i adenomioza. Nie oznacza to jednak, że istnieje bezpośrednia korelacja pomiędzy adenomiozą a wystąpieniem raka. Nie jest on też bezpośrednim skutkiem adenomiozy.

Reklama

Adenomioza a ciąża

Choroba ta może powodować trudności z prokreacją. Potwierdzeniem tego faktu ma być zdaniem prof. dr hab. n. med. Mariana Gabrysia, większy odsetek poronień wśród kobiet z tych schorzeniem.

Okazuje się jednak, że badania wciąż nie dostarczają jednoznacznej odpowiedzi, czy leczenie adenomiozy w przypadku trudności z zajściem w ciążę, prowadzi do zwiększenia szans na poczęcie i urodzenie dziecka.

W kontekście adenomioza a ciąża czy adenomioza a szansę na ciążę warto zwrócić uwagę na to, że choroba może utrudniać transport nasienia, co kończy się niepowodzeniami w zajściu w ciążę.

Dokument „Annual report of Reproductive Endocrinology Comitte, Japan Society of Obstetrics and Gynecology” podaje, że nawet u co 2. pacjentki z adenomiozą dochodzi do poronienia. Według przedstawionych danych u osób z tym schorzeniem częściej zdarzają się porody przedwczesne, krwawienia w ciąży.

W przypadku adenomiozy możliwe jest zapłodnienie in vitro. Należy jednak pamiętać, że szanse na utrzymanie ciąży mogą być niższe niż u kobiet bez tej diagnozy.

Reklama

Leczenie adenomiozy

Istnieje kilka dróg leczenia adenomiozy. Każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia i to lekarz decyduje o tym, który sposób walki z chorobą zostanie zastosowany u konkretnej pacjentki.

Adenomiozę leczy się zachowawczo poprzez przyjmowanie leków. Zadaniem takiej formy terapii jest zahamowanie procesu progresji ektopowych ognisk endometrialnych.

Wyróżnia się różne sposoby leczenia farmakologicznego:

  • hormonalne – celem jest zatrzymanie owulacji oraz miesiączek,
  • niehormonalne – podaje się pacjentce leki zawierające kwas traneksamowy i mefenamowy, które mogą łagodzić zbyt obfite krwawienia.

Niekiedy należy przeprowadzić zabieg usunięcia ognisk chorobowych. Adenomiozę można leczyć niechirurgicznie. Stosuje się wówczas metody HIFU lub MRI-HIFU. Ta pierwsza polega na niszczeniu tkanki z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych. Druga ze wskazanych polega na ustaleniu obszaru działania ultradźwięków za pomocą MRI.

Można też przeprowadzić laparoskopię zmian wywołanych przez adenomiozę. W myometrium, w którym rozpoznano zmiany umieszcza się jedno- lub dwubiegunowe elektrody igłowe co 1-2 cm i w ten sposób miejscowo dochodzi do martwicy zmian.

Formy leczenia chirurgicznego to:

  • histeroskopia, np. resekcja endometrium,
  • histerektomia, która jest jednak ostatecznym rozwiązaniem, przeznaczonym dla kobiet nieplanujących już powiększenia rodziny.

W leczeniu adenomiozy u pacjentek, którym zależy na zachowaniu płodności stosuje się zogniskowaną ablację z użyciem ultradźwięków o dużym natężeniu, a także analog gonadoliberyny z resekcją chirurgiczną lub bez niej. Nie ma uzasadnienia medycznego w leczeniu adenomiozy sposobami naturalnymi czy ziołami.

Reklama

Dieta na adenomiozę

W przypadku adenomiozy warto stosować żywienie podobne jak w diecie na endometriozę. Diety w żadnym przypadku nie należy uznawać jako głównej formy leczenia adenomiozy. Można jednak stosować się do kilku rad.

Chorując na adenomiozę warto sięgać po nieprzetworzoną żywność, owoce i warzywa, produkty bogate w żelazo, a także unikać natomiast kofeiny, transtłuszczów i alkoholu. Oczywiście, zawsze należy sposób żywienia skonsultować ze swoim lekarzem.

Reklama

Adenomioza na USG

W przypadku adenomiozy rozsianej macica staje się kulista. Zmiany w wyniku tej choroby mogą przypominać mięśniaka gładkokomórkowego.

W USG adenomioza objawia się m.in.:

  • powiększoną macicą o kulistym kształcie;
  • zatarciem granicy między endometrium a myometrium – u zdrowej osoby jest ona wyraźna;
  • obecnością torbielowatych przestrzeni bezechowych różnych rozmiarów;
  • pogrubieniem strefy przejściowej do minimum 12 mm;
  • widocznością hiperplazji – echogenicznych prążków rozchodzących się z warstwy endometrium.

Jak podaje Mirosław Wielgoś, Katarzyna Kosińska−Kaczyńska, Piotr Węgrzyn w publikacji „Diagnostyka endometriozy” na łamach „Biblioteka ginekologa praktyka”, USG przezpochwowe cechuje się 80% czułością i 61% swoistością w wykrywaniu adenomiozy.

USG adenomiozy to nie jedyne badanie, które pozwala rozpoznać lub wykluczyć chorobę. Do innych form diagnostyki można zaliczyć także:

  • tomografię komputerową,
  • histeroskopową
  • biopsję myometrium,
  • laparoskopową biopsję myometrium,
  • MR,
  • histerosalpingografię.

Zdaniem grupy badawczej na czele z Chapronem, aby diagnoza została postawiona w sposób rzetelny, istotne jest łączenie różnych technik diagnostycznych, uwzględniając przy tym czynniki ryzyka oraz objawy kliniczne.

Czytaj również

Bibliografia

  • prof. dr hab. n. med. Marian Gabryś, Adenomioza – diagnostyka i aktualne sposoby leczenia, Monografie po dyplomie nr 01 (lipiec) 2020, https://podyplomie.pl/monografie-po-dyplomie/34798,adenomioza-diagnostyka-i-aktualne-sposoby-leczenia, [dostęp: 03.01.2022]
  • A. N. Imudia, R. G. Sprague, Adenomioza i jej wpływ na płodność, Ginekologia po dyplomie 03 (maj) 2019, https://podyplomie.pl/ginekologia/32645,adenomioza-i-jej-wplyw-na-plodnosc, [dostęp: 03.01.2022]
  • K. Witczak, S. Sajdak, Z. Kojs, Hormonalna terapia zastępcza w ginekologii onkologicznej, Current Gynecologic Oncology 2013, 11 (1), s. 62–73, https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.848.4457&rep=rep1&type=pdf, [dostęp: 03.01.2022]
  • T. Bergholt, L. Eriksen, N. Berendt, M. Jacobsen, J. B. Hertz, Prevalence and risk factors of adenomyosis at hysterectomy, Human Reprod 2001, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11679531/, [dostęp: 03.01.2022]
  • L. Pepas, C. Deguara, C. Davis, Update on the surgical management of adenomyosis. Curr Opin Obstet Gynecol 2012;24(4):259-264, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22614675/, [dostęp: 03.01.2022]
  • P. Kamiński, N. Mazanowska, Operacyjne leczenie endometriozy, [w”] Biblioteka ginekologa praktyka, Endometrioza, pod red. prof. dr. hab. n. med. Mirosława Wielgosia, s. 45, https://www.ikamed.pl/sample_pdf.phtml?id=39422
  • T. Minegishi, N. Sugino, O. Ishihara, J. Kitawaki, T. Harada, T. Murakami, Annual report of Reproductive Endocrinology Comitte, Japan Society of Obstetrics and Gynecology, 2013, J Obstet Gynaecol Res. 2014: 40; 349-352, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24472053/, [dostęp: 03.01.2022]
Katarzyna Augustyniak-Woźnica - dziennikarka wyróżniona w konkursie Kryształowe Pióra 2024
Artykuł napisany przez
Katarzyna Augustyniak-Woźnica - dziennikarka wyróżniona w konkursie Kryształowe Pióra 2024
Dziennikarka, przyszła prawniczka. Autorka wielu publikacji o tematyce społeczno-kulturalnej, marketingowej, prawniczej, kulinarnej, medycznej i dziecięcej. Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim i studentka prawa na Uniwersytecie Opolskim. Prywatnie opiekunka kotki Kici.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!