Reklama
Czym jest biopsja cienkoigłowa?
Biopsja cienkoigłowa (BAC) to badanie polegające na aspiracji (zasysaniu) komórek lub płynów z guzków czy torbieli, służące diagnozie w kierunku nowotworów i innych schorzeń. Pacjenci często obawiają się tej procedury.
Podczas biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej materiał do analizy mikroskopowej pobiera się za pomocą bardzo cienkiej igły, bez konieczności cięcia chirurgicznego. Jest to szybka, mało inwazyjna metoda diagnostyczna, najczęściej stosowana do badania zmian w tarczycy, węzłach chłonnych czy piersi.
Biopsja cienkoigłowa a gruboigłowa - różnice
Biopsja cienkoigłowa a biopsja gruboigłowa to dwie różne metody diagnostyczne, które różni przede wszystkim poziom inwazyjności.
W biopsji cienkoigłowej (BAC) używa się cienkiej igły (o średnicy 0,6-0,8 mm), za pomocą której pobiera się niewielką objętość preparatu do badań. Jest to metoda szybka, mało inwazyjna dla organizmu i prawie bezbolesna, jednak objęta pewnym ryzykiem błędu.
Z kolei podczas biopsji gruboigłowej pobiera się większą objętość materiału do badań, wykorzystując do tego grubszą igłę (około 1,2-2,1 mm). Jest to dość inwazyjna metoda, obarczona ryzykiem miejscowych powikłań: obrzęku, zasinienia czy krwiaków. Lekarz skieruje na nią, kiedy potrzebuje bardzo szczegółowych informacji, zwłaszcza o strukturze tkanki.
Reklama
Rodzaje biopsji cienkoigłowej
Biopsja cienkoigłowa (BAC) umożliwia ocenę charakteru zmian w różnych narządach - przede wszystkim:
- tarczycy - w celu oceny guzków tarczycowych,
- piersi - w przypadku podejrzenia raka piersi,
- węzłach chłonnych - aby określić przyczynę ich powiększenia (infekcję, stan zapalny lub nowotwór).
Każdy rodzaj biopsji pozwala na szybką i precyzyjną diagnozę, która stanowi podstawę dalszego leczenia.
Biopsja cienkoigłowa tarczycy
Biopsja cienkoigłowa tarczycy to kluczowe narzędzie diagnostyczne pozwalające określić, czy guzki na tarczycy mają charakter łagodny, czy złośliwy. Procedura polega na wprowadzeniu cienkiej igły w zmianę tarczycową, w celu pobrania komórek do analizy cytologicznej.
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest niezastąpiona w diagnostyce raka tarczycy, eliminując ryzyko lub przesądzając o konieczności dalszego leczenia, np. chirurgicznego usunięcia guza. BAC pozwala również na rozpoznanie torbieli czy zmian zapalnych, które nie stanowią zagrożenia, ale należy je systematycznie kontrolować.
Biopsja cienkoigłowa piersi
Biopsja cienkoigłowa piersi polega na pobraniu materiału z sutka lub guzków w celu oceny pod mikroskopem, czy zmiana jest złośliwa, czy łagodna.
Biopsja cienkoigłowa jest jednym z pierwszych kroków diagnostycznych w kierunku raka piersi, kiedy podczas badania palpacyjnego, mammografii lub USG wykryto zgrubienia lub guzki w piersiach.
Pobranie próbki pozwala na szybkie rozpoznanie komórek rakowych i podjęcie decyzji o dalszym leczeniu, takim jak zabieg chirurgiczny, chemioterapia czy radioterapia. Warto mieć świadomość, że oprócz raka piersi, biopsja cienkoigłowa wykrywa również zmiany torbielowate, łagodne guzki czy infekcje w tkance piersi.
Reklama
Jak przebiega badanie?
Wielu pacjentów stresuje się badaniem i dopytuje, jak dokładnie wygląda biopsja cienkoigłowa.
Procedura jest szybka i prawie bezbolesna, a co najważniejsze - do zabiegu nie trzeba się specjalnie przygotowywać.
Na początku pacjent kładzie się na stole zabiegowym, a lekarz informuje o technice wykonania procedury i możliwych powikłaniach.
W sporadycznych przypadkach stosuje się miejscowe znieczulenie, jednak zazwyczaj nie ma takiej potrzeby - igła jest bardzo cienka, więc zabieg nie boli, a do tego trwa zaledwie kilka minut.
Pod kontrolą USG lekarz wprowadza cienką igłę do zmiany, a za pomocą strzykawki zasysa próbkę komórek. Na miejsce wkłucia nakleja plaster - i to wszystko! Po zabiegu pacjent może wrócić do normalnej rutyny dnia codziennego, bez potrzeby rekonwalescencji.
Pobrane komórki trafiają do laboratorium, gdzie są analizowane pod mikroskopem przez patomorfologa.
Reklama
Czy biopsja cienkoigłowa jest bolesna?
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy biopsja cienkoigłowa jest bolesna, trzeba uwzględnić indywidualne odczucia pacjentów.
Z wywiadów medycznych wynika, że dla większości z nich zabieg wiąże się z niewielkim dyskomfortem, który porównują do uczucia towarzyszącego pobraniu krwi.
W większości przypadków znieczulenie miejscowe nie jest konieczne, jednak trzeba mieć świadomość, że kluczowe jest unerwienie miejsca poddawanego biopsji.
Lekarze podkreślają, że biopsja cienkoigłowa jest mało inwazyjna, a pacjenci nie powinni się stresować, ponieważ ewentualny ból ustępuje szybko po zabiegu.
Reklama
Powikłania po biopsji cienkoigłowej
Biopsja cienkoigłowa jest uważana za zabieg bezpieczny, a powikłania są bardzo rzadkie. Tym niemniej każdy pacjent powinien być świadomy, że istnieje ryzyko ich wystąpienia.
Najczęstsze to:
- krwawienie lub krwiak w miejscu wkłucia, które zazwyczaj ustępują samoistnie;
- zakażenie w miejscu biopsji - choć ryzyko jest bardzo rzadkie;
- ból lub dyskomfort w miejscu zabiegu, który może utrzymywać się najdłużej przez kilka dni;
- uszkodzenie okolicznych struktur - którego bardzo obawiają się pacjenci ze zmianami na tarczycy, jest wyjątkowo rzadkie.
Reklama
Interpretacja wyników biopsji cienkoigłowej
Wyniki biopsji cienkoigłowej są interpretowane przez patomorfologa, który pod mikroskopem ocenia komórki pobrane podczas zabiegu. Na podstawie analizy stwierdza, czy zmiana jest łagodna, podejrzana, czy złośliwa.
Na wyniki czeka się od kilku dni do dwóch tygodni, w zależności od laboratorium.
Biopsja cienkoigłowa jest uznawana za wiarygodne narzędzie diagnostyczne, szczególnie w ocenie zmian w tarczycy, piersi czy węźle chłonnym.
Dokładność badania zależy jednak od wielu czynników, takich jak doświadczenie lekarza oraz jakość próbki.
W przypadku niejednoznacznych interpretacji, konieczne mogą być dodatkowe testy - jak biopsja gruboigłowa lub chirurgiczne pobranie materiału do badania.
Reklama
Koszty i dostępność biopsji cienkoigłowej
W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) biopsja cienkoigłowa jest dostępna bezpłatnie, jednak wymaga skierowania od lekarza specjalisty i zazwyczaj wiąże się z koniecznością oczekiwania w kolejce.
Jeśli czas stanowi priorytet, prywatnie biopsja cienkoigłowa kosztuje od 150 do 500 złotych, w zależności od lokalizacji, rodzaju biopsji (np. tarczycy, piersi) oraz placówki. W niektórych klinikach cena może być wyższa - bowiem dodatkowo liczy się koszt USG, zwiększający precyzję zabiegu.