Radioterapia to jedna z najczęściej stosowanych metod leczenia raka. Jest głównie zalecana przy nowotworach złośliwych. Wykorzystuje promieniowanie jonizujące, które skutecznie niszczy komórki nowotworowe i jednocześnie maksymalnie chroni te zdrowe.
Jedną z metod radioterapii jest brachyterapia. Charakteryzuje ją nowatorski sposób wprowadzania promieni do wewnątrz guza. Metoda ta jest szeroko rozpowszechniona nie tylko w Europie, ale i na całym świecie.
Reklama
Co to jest brachyterapia?
Na czym polega brachyterapia? Bardzo często nazywana jest także terapią kontaktową. Jej nazwa pochodzi od greckiego słowa „brachy”, czyli „z bliska”. Jest to jedna z metod radioterapii, stosowanych w przypadkach leczenia nowotworów złośliwych. Wykorzystuje formę miejscowego leczenia i na tym polega jej duża skuteczność.
Brachyterapia pozwala bardzo precyzyjnie skierować promieniowanie na chore komórki. Daje to także ogromne możliwości ochrony tych zdrowych. W jaki sposób musi być wykonana, aby spełnić te wszystkie warunki? Pacjent jest poddawany znieczuleniu ogólnemu lub miejscowemu, w zależności od rodzaju schorzenia. Lekarz czasowo umieszcza izotopy promieniotwórcze za pomocą specjalistycznego aplikatora, bezpośrednio w samym guzie. Stwarza to naprawdę optymalne warunki do niszczenia komórek nowotworowych, nie niszcząc zdrowych tkanek, znajdujących się w pobliżu.
Jakie warunki muszą być spełnione, aby bezpiecznie korzystać z tej metody radioterapii? Oto najważniejsze z nich:
- Dość długi etap planowania leczenia.
- Wizualizacja położenia aplikatorów.
- Wcześniejsze wykorzystanie technik diagnostyki komputerowej.
- Przygotowanie przed zabiegiem zaplecza diagnostyczno-terapeutycznego (jak sala zabiegowa, endoskopowa czy „bunkier”, w którym chory otrzymuje zalecaną dawkę promieniowania).
- Zastosowanie brachyterapii tylko w przypadku określonych nowotworów:
- piersi,
- szyjki macicy,
- prostaty,
- gruczołu krokowego,
- języka,
- przewodu pokarmowego,
- Wykorzystywanie promieniowania w wysokich dawkach.
Ogromną zaletą tej metody leczenia jest dość krótki pobyt pacjenta w szpitalu, który gwarantuje szybki powrót do codziennej aktywności.
Reklama
Samopoczucie po brachyterapii
Brachyterapia nie powoduje poważnych skutków ubocznych. Z reguły chory czuje się dobrze i nie ma problemów w normalnym funkcjonowaniu po tego rodzaju zabiegu. Ta forma radioterapii gwarantuje pacjentowi dość duży komfort w trakcie zabiegu i bezpośrednio po nim.
Skutki uboczne po brachyterapii to głównie:
- odczucie swędzenia skóry,
- złuszczanie naruszonego naskórka,
- lekkie podrażnienie skóry,
- niegroźne krwawienia w miejscu nakłuć,
- sączenie treści surowiczej,
- ból,
- obrzęk,
- stan zapalny.
Wszystkie te dolegliwości mają łagodny przebieg. Pacjent dość szybko opuszcza szpital po zabiegu. Z reguły jest to jedna doba pobytu. Dobre samopoczucie osoby, poddanej brachyterapii wynika z jej specyficznych cech. Ta forma jest zdecydowanie mniej obciążająca dla samego chorego niż inne formy walki z nowotworami. Charakter leczenia miejscowego istotnie zmniejsza ryzyko powikłań w obrębie zdrowych tkanek, sąsiadujących z guzem.
Pacjent, po zakończeniu leczenia, musi zgłaszać się na wizyty kontrolne do lekarza prowadzącego. W pierwszym roku po brachyterapii te wizyty odbywają się z reguły co 3 miesiące.
Reklama
Brachyterapia prostaty
Brachyterapia prostaty to jedna z najczęściej stosowanych metod w leczeniu tego typu nowotworu. Stwarza ona takie same możliwości wyleczenia, co zabieg chirurgiczny lub zewnętrzne naświetlanie. Jest jednocześnie mniej dokuczliwa dla pacjenta i pozwala na szybkie opuszczenie szpitala. Brachyterapia wykorzystuje w leczeniu prostaty promieniowanie jonizujące, którego zadaniem jest zniszczenie komórek nowotworowych. Źródło promieniotwórcze jest wprowadzane bezpośrednio do guza nowotworowego, jakim jest prostata.
W jaki sposób przeprowadzany jest ten zabieg? Oto jego etapy:
- znieczulenie ogólne lub podpajęczynówkowe pacjenta,
- przeprowadzenie kontroli ultrasonograficznej przezodbytniczej
- nakłuwanie prostaty specjalnymi igłami,
- wprowadzenie źródła promieniotwórczego do prostaty.
Medycyna wyróżnia 2 techniki brachyterapii w leczeniu raka gruczołu krokowego:
- brachyterapia HDR (high dose rate)- ta forma wykorzystuje izotopy promieniotwórcze o dość wysokiej dawce promieniowania. Aplikacja promieniowania do wewnątrz guza trwa tutaj kilka minut,
- brachyterapia ultra LDR (ultra low dose rate)- zastosowanie tej formy polega na wszczepieniu na stałe ziaren radioaktywnych w obrębie guza. Ziarna te określane są jako stałe implanty. Ten rodzaj zabiegu charakteryzuje dość niska moc dawki.
Indywidualne dopasowanie dawki promieniotwórczej do konkretnego pacjenta pozwala zmniejszyć ryzyko ewentualnych powikłań ze strony układu moczowego i pokarmowego, a także utrzymać możliwość erekcji u większości mężczyzn.
Pacjent bardzo szybko dochodzi do zdrowia po brachyterapii prostaty. Normalną aktywność można już osiągnąć po 2-3 dniach. Przy zastosowaniu metody HDR pobyt w szpitalu wynosi maksymalnie do 3 dni. W przypadku metody ultra LDR mężczyzna może już opuścić szpital nawet po jednodniowym pobycie. Ale bardzo duże znaczenie ma jeden istotny fakt – prawdopodobieństwo impotencji po zabiegu brachyterapii jest zdecydowanie mniejsze niż po klasycznym zabiegu operacyjnym.
Reklama
Brachyterapia – pierś
Brachyterapia jako metoda radioterapii daje bardzo dobre rezultaty w leczeniu raka piersi. Ta forma walki z nowotworem jest stosowana w 3 postaciach, a mianowicie jako:
- samodzielna metoda leczenia raka piersi- wtym przypadku wykorzystywana jest we wczesnym stadium choroby i stwarza o wiele większe możliwości wyzdrowienia. Zapewnia także ochronę zdrowych tkanek i co bardzo ważne, przynosi dobre efekty kosmetyczne,
- forma leczenia skojarzonego- najczęściej ta forma łączy się z teleradioterapią i polega na podwyższeniu dawki promieniowania w tak zwanej loży po guzie, czyli miejscu, gdzie występuje największe ryzyko wznowy,
- uzupełnienie leczenia chirurgicznego- bardzo często jest ona tylko zabiegiem stosowanym po operacji, ale często także przy wznowie nowotworu. Promieniowanie jest wtedy skierowane na obszar w obrębie leczonej piersi lub blizny po mastektomii.
Brachyterapia piersi może być przeprowadzona na kilka sposobów:
- metoda HDR- wtym przypadku używane są izotopy promieniotwórcze o wysokiej dawce promieniowania, aplikowane wewnątrz piersi przez kilka minut,
- metoda PDR, czyli pulsacyjna- promieniowanie jest wprowadzane do wnętrza piersi za pomocą impulsów. Cały proces trwa kilka godzin
- metoda śródoperacyjna - polega ona na założeniu w trakcie zabiegu operacyjnego aplikatorów do wnętrza piersi. Ale są one wprowadzane tylko do tej części, w której znajdował się guz. Lekarze stosują 7 lub 8 frakcji napromienianiaHDR przez okres 4-5 dni,
- metoda używająca implantów stałych- wtym przypadku wszczepiane są jednorazowo na stałe ziarna radioaktywne w obszarze guza.
Reklama
Brachyterapia dopochwowa
Brachyterapia dopochwowa to bardzo skuteczna uzupełniająca metoda leczenia raka szyjki macicy i pochwy. Jej zadaniem jest przede wszystkim zabezpieczenie przed nawrotami choroby. Metoda ta jest stosowana samodzielnie albo jako wsparcie dla teleradioterapii. Jakie efekty przynosi ten zabieg? Otóż większość pacjentek po leczeniu operacyjnym, dzięki zastosowaniu brachyterapii uniknęło wznowy choroby. Ta forma radioterapii daje duże szanse na całkowite wyleczenie.
Oto główne etapy brachyterapii dopochwowej:
- zakwalifikowanie pacjentki do tego typu leczenia i skierowanie do oddziału szpitalnego,
- założenie kobiecie cewnika do pęcherza moczowego i wprowadzenie odpowiedniej ilości płynu,
- włożeniedo pochwy pacjentki gładkiego i owalnego aplikatora, który jest indywidualnie dostosowany do wielkości pochwy,
- unieruchomienie aplikatora za pomocą specjalnej konstrukcji,
- wskazanie pacjentce na konieczność leżenia bez ruchu,
- podłączenie wejścia źródła promieniowania do aplikatora,
- po zaaplikowaniu wymaganej dawki promieniowania, usunięcie cewnika z pęcherza i aplikatora z pochwy.
Lekarz zawsze podejmuje decyzje, ile zabiegów brachyterapii dopochwowej będzie wskazane u konkretnej pacjentki. Najczęściej wykonywane są 2 lub 3 zabiegi w systemie cotygodniowym. W czasie leczenia i bezpośrednio po nim pacjentka musi powstrzymać się od współżycia seksualnego. Lekarze z reguły zalecają także stosowanie specjalnych globulek dopochwowych. Zawsze należy pamiętać o wizytach kontrolnych.
