Domowe żywienie dojelitowe - sprawdź, co radzi specjalista👈
Domowe żywienie dojelitowe - sprawdź, co radzi specjalista👈
Domowe żywienie dojelitowe - sprawdź, co radzi specjalista👈
Partnerem publikacji jest: Fundacja Nutricia

Dieta przy radioterapii - jak się odżywiać podczas leczenia?

Dieta przy radioterapii odgrywa ważną rolę we wspieraniu organizmu podczas leczenia. Odpowiedni dobór produktów może pomóc w łagodzeniu skutków ubocznych terapii, a także wesprzeć układ odpornościowy i regenerację. Ważne jest, aby dostarczać organizmowi niezbędnych składników odżywczych, jednocześnie unikać pokarmów, które mogą obciążać układ trawienny.
Jedzenie w czasie leczenia choroby nowotworowej
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Dieta przy radioterapii odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia i regeneracji organizmu. Właściwe żywienie pomaga w odbudowie uszkodzonych tkanek, zmniejsza ryzyko powikłań oraz wspiera ogólne zdrowie pacjenta. Dzięki temu pacjenci mogą łagodniej przechodzić terapię, minimalizować jej skutki uboczne oraz poprawiać jakość życia.
  • Radioterapia często prowadzi do skutków ubocznych, takich jak utrata apetytu, nudności czy problemy trawienne. Odpowiednio dobrana dieta, bogata w białko, witaminy i minerały, może pomóc w ich łagodzeniu. Ważne jest także unikanie produktów drażniących przewód pokarmowy, takich jak tłuste potrawy, ostre przyprawy czy napoje gazowane.
  • Dieta podczas radioterapii powinna być lekkostrawna i dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Zaleca się regularne spożywanie małych porcji, wybieranie łatwo przyswajalnych produktów oraz włączanie składników (tj. białko) wspierających regenerację, takich jak chude mięso, ryby, jaja czy produkty mleczne. W artykule znajdziesz szczegółowe zalecenia, rekomendacje kiedy warto włączyć żywienie medyczne oraz przykładowy jadłospis.
Spis treści

Reklama

Znaczenie właściwego odżywiania podczas radioterapii

Właściwie zbilansowana dieta, w tym dieta wysokobiałkowa przy radioterapii, może wspierać regenerację uszkodzonych tkanek, a także działać korzystnie na układ odpornościowy.

Odpowiednie żywienie, które zawiera rekomendowaną ilość białka, węglowodanów i tłuszczów, a także witaminy i składniki mineralne jest niezbędne do utrzymania prawidłowego stanu odżywienia i zapobiega utracie masy ciała lub zmniejsza jej ubytek zarówno przed leczeniem jak i w trakcie terapii.

Pawidłowo odżywiony organizm lepiej sobie radzi w trakcie leczenia, a także w okresie rekonwalescencji. Wsparcie żywieniowe to ważny element procesu leczenia - w tym także terapii onkologicznej, który może poprawić jakość życia pacjenta i skuteczność leczenia.

Reklama

Jaka dieta przy radioterapii? Ogólne zasady żywienia

Podczas radioterapii organizm jest poddawany dużemu obciążeniu, co może prowadzić do wystąpienia skutków ubocznych, takich jak zmęczenie, utrata apetytu czy problemy trawienne. Właściwie dobrana dieta może nie tylko łagodzić te objawy, ale również wspierać proces regeneracji i utrzymania sił witalnych pacjenta.

Nie wszyscy pacjenci, którzy są poddawani radioterapii powinni zmieniać diametralnie swoje żywienie, jednak warto o to zapytać lekarza prowadzącego.

Jeśli napromieniowaniu poddany jest obszar, który obejmuje układ pokarmowy to warto, by dieta w radioterapii była lekkostrawna, bogata w składniki odżywcze i dostosowana do indywidualnych potrzeb chorego np. z wykorzystaniem większej ilości warzyw duszonych zamiast surowych.

Zaleca się spożywanie niewielkich posiłków co 2-3 godziny (5-6 razy dziennie) oraz unikanie potraw pikantnych, kwaśnych i bardzo gorących. W przypadku suchości w ustach lub zaburzeń połykania warto wybierać dania miękkie, zmiksowane i wilgotne, takie jak puree, zupy krem czy twarożki, a dziennie przyjmować 6-8 szklanek płynów (np. wodę mineralną, delikatne herbaty ziołowe).

Przy dysfagii wskazane jest przygotowywanie potraw w formie musu, puree lub galaretek, serwowanie suchych posiłków z sosem bądź bulionem oraz unikanie produktów twardych, chrupkich i kleistych. Nie należy łączyć różnych konsystencji w jednym posiłku (np. makaronu z zupą) i popijać wodę małymi łykami w trakcie jedzenia.

W przypadku braku apetytu i zmian smaku zaleca się spożywanie mniejszych porcji częściej (nawet 6-8 razy dziennie), doprawianie dań świeżymi ziołami oraz unikanie intensywnie pachnących i bardzo gorących potraw.

Zalecane produkty:

  • białko: chude mięso (kurczak, indyk), ryby, tofu, chudy i półtłusty twaróg, jogurt naturalny, jaja;
  • warzywa: gotowane na parze, pieczone lub duszone (np. marchew, cukinia, dynia, buraki, brokuły, korzeń pietruszki, seler) lub delikatne warzywa na surowo (np. sałata masłowa, cykoria, pomidor);
  • owoce: banany, pieczone jabłka, owoce jagodowe (np. truskawki, borówki, maliny), dojrzałe brzoskwinie;
  • węglowodany: drobne kasze o niskiej zawartości błonnika (jaglana, kuskus, manna), ryż biały, pszenny makaron, gotowane ziemniaki;
  • tłuszcze: niewielkie ilości oleju roślinnego (np. oliwa z oliwek, olej lniany, olej rzepakowy), masło;
  • napoje: woda niegazowana, delikatne herbaty ziołowe (np. rumianek, mięta), herbaty owocowe, kompoty bez cukru.

Ważne jest także unikanie produktów, które mogą podrażniać układ pokarmowy lub powodować dyskomfort trawienny.

Należą do nich:

  • tłuste i smażone potrawy: panierowane mięso i ryby, wędliny tłuste i kiełbasy, tłuste mięsa np. karkówka;
  • ostre przyprawy: papryczka chili, ocet, pikantne sosy;
  • produkty wzdymające: kapusta, groch, soczewica, fasola, cebula;
  • słodycze i żywność wysokoprzetworzona: ciastka, chipsy, fast food, słone paluszki, ciasta z kremem, lody na śmietanie, produkty typu instant;
  • napoje gazowane i alkohol.

Zalecane jest spożywanie lekkiego posiłku na około 1-2 godziny przed radioterapią, tak aby uniknąć uczucia osłabienia i dyskomfortu.

Reklama

Dieta w zależności od obszaru napromieniania

Dieta przy radioterapii powinna być dostosowana do rodzaju leczenia oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.

W zależności od obszaru ciała poddanego naświetlaniu, mogą pojawić się różne skutki uboczne,

Dieta przy radioterapii obszaru głowy i szyi

Radioterapia obszaru głowy, szyi, gardła i krtani często prowadzi do wystąpienia dolegliwości, które utrudniają codzienne spożywanie posiłków. Do najczęstszych problemów należą zaburzenia smaku, ból i trudności w przełykaniu (dysfagia), suchość w jamie ustnej (kserostomia), zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i przełyku oraz brak apetytu.

Odpowiednio zbilansowana dieta przy radioterapii głowy, szyi, gardła i krtani może poprawić jakość życia pacjenta oraz wspomagać proces leczenia.

Podczas radioterapii szyi zaleca się spożywanie miękkich, łatwych do przełknięcia posiłków, takich jak puree, kremowe zupy czy jogurty. Unikać należy gorących, kwaśnych i pikantnych potraw, które mogą dodatkowo podrażniać błonę śluzową. Ważne jest również dbanie o odpowiednie nawodnienie, najlepiej w postaci wody, delikatnych herbat lub domowych napojów izotonicznych.

Radioterapia głowy często powoduje zmiany smaku i osłabienie apetytu dlatego posiłki powinny być atrakcyjne wizualnie i dobrze przyprawione ziołami, które nie drażnią błon śluzowych (np. bazylia, koperek).

Gdy występuje suchość w ustach, warto sięgać po pokarmy nawilżające jamę ustną, takie jak kisiel, musy owocowe, budynie czy przeciery warzywne.

Po zakończeniu radioterapii gardła warto stopniowo wprowadzać różnorodne pokarmy, obserwując reakcję organizmu.

Kluczowym aspektem przy doborze odpowiedniej diety dla pacjenta w trakcie radioterapii głowy i szyi są szczegółowe zalecenia żywieniowe od specjalisty. Z uwagi na to, że wśród tych pacjentów występuje ryzyko utraty masy ciała z powodu ograniczenia spożywania pokarmów i tym samym zwiększa ryzyko niedożywienia, warto po konsultacji z lekarzem rozważyć włączenie żywienia medycznego.

Dieta przy radioterapii klatki piersiowej i jamy brzusznej

Radioterapia klatki piersiowej i jamy brzusznej jest stosowana w leczeniu nowotworów, takich jak rak piersi, płuc czy narządów jamy brzusznej. Właściwie dobrana dieta wspiera regenerację organizmu, łagodzi skutki uboczne leczenia i pomaga utrzymać odpowiedni poziom energii.

Dieta powinna być bogata w białko, składniki odżywcze. Warto pamiętać, aby nie obciążać układu trawiennego ciężkimi oraz tłustymi potrawami.

W trakcie radioterapii klatki piersiowej ważne jest unikanie ciężkostrawnych i drażniących potraw. Zaleca się włączenie do diety lekkich zup, chudego mięsa, ryb i warzyw gotowanych na parze lub pieczonych. Ważne jest, aby posiłki były małe objętościowo i spożywane regularnie, co 2-3 godziny.

Radioterapia piersi może powodować osłabienie i zmniejszenie apetytu. Warto skupić się na diecie bogatej w białko, która wspiera regenerację tkanek. Do jadłospisu warto dodać jogurty naturalne, chude sery, mięso drobiowe oraz gotowane warzywa, np. marchew czy dynię. Należy unikać tłustych i smażonych potraw, które mogą obciążać układ trawienny.

Podczas radioterapii jamy brzusznej mogą wystąpić dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak biegunki, zaparcia czy wzdęcia. Dieta powinna być lekkostrawna, oparta na gotowanych warzywach, białym ryżu, kaszach drobnoziarnistych i chudych mięsach. Unikać należy produktów wzdymających, takich jak kapusta, fasola czy cebula.

Radioterapia płuc może prowadzić do zmęczenia i problemów z oddychaniem, dlatego dieta powinna dostarczać odpowiednią ilość energii i powinna być łatwo przyswajalna. Zaleca się spożywanie lekkich potraw bogatych w białko, którego najlepszym źródłem są ryby, drób i jaja oraz zdrowych tłuszczów, np. oliwy z oliwek. Należy unikać gazowanych napojów i ciężkostrawnych potraw, które mogą wywoływać dyskomfort.

Dieta przy radioterapii obszaru miednicy

Radioterapia obszaru miednicy jest najczęściej stosowana u pacjentów z nowotworami narządów takich jak jelita, prostata, jajniki czy trzon macicy.

Leczenie to, mimo swojej skuteczności, może powodować pewne skutki uboczne, takie jak:

  • uszkodzenie błony śluzowej jelit,
  • zanik kosmków jelitowych,
  • zaburzenia równowagi mikrobioty jelitowej.

W rezultacie pacjenci często doświadczają uporczywych dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takich jak biegunki, zaparcia, wzdęcia czy bóle brzucha. Te objawy mogą prowadzić do zmniejszenia spożycia pokarmów, eliminacji ważnych składników diety, a w konsekwencji do utraty masy ciała i rozwoju niedożywienia.

Niedostateczne odżywienie organizmu stanowi poważny czynnik ryzyka powikłań w trakcie leczenia onkologicznego, a nawet może prowadzić do przerwania prowadzonego leczenia. W zależności od wystąpienia objawów u pacjenta należy wprowadzić modyfikacje żywieniowe do codziennej diety.

Wiele zaleceń żywieniowych jest spójnych dla wszystkich typów nowotworów tj. zwiększone zapotrzebowanie na białko czy stosowanie łatwostrawnej diety.

Oto przykładowe zalecenia żywieniowe po radioterapii obszarów objętych chorobą nowotworową:

  • W trakcie radioterapii miednicy zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej, bogatej w pełnowartościowe białko i łatwo przyswajalne składniki odżywcze. Należy unikać produktów ciężkostrawnych oraz drażniących błonę śluzową jelit. W zależności od tego czy u pacjenta występują biegunka czy zaparcia warto wprowadzić modyfikację codziennej podaży błonnika w diecie.
  • W przypadku radioterapii prostaty ważne jest, aby posiłki były lekkostrawne i podawane w małych porcjach, ale często (5-6 razy dziennie). Zaleca się unikanie potraw smażonych i tłustych, a także wprowadzenie większej ilości gotowanych warzyw, np. marchwi, cukinii czy ziemniaków. Dieta lekkostrawna w przypadku radioterapii prostaty opiera się na posiłkach gotowanych na parze lub pieczonych w rękawie. Źródłem białka powinny być chude mięsa, ryby oraz jaja. Dodatkowo warto wprowadzić lekkie zupy jarzynowe oraz kasze drobnoziarniste, takie jak manna czy kuskus.
  • Radioterapia szyjki macicy wymaga wprowadzenia diety, która nie będzie dodatkowo obciążała układu pokarmowego. Należy spożywać gotowane warzywa i owoce oraz unikać produktów zawierających drobne pestki, które mogą drażnić śluzówkę jelit. Ważne jest również odpowiednie nawodnienie, minimum 1,5-2 litry płynów dziennie.
  • Radioterapia jelita grubego może powodować biegunki i inne dolegliwości jelitowe. W takich przypadkach pomocna jest dieta działająca zapierająco zwana BRAT: B - banany, mało dojrzałe, zielonkawe, R - biały ryż: kleiki, wafle, płatki ryżowe, pieczywo, A - (apple): pieczone jabłko, mus z gotowanego jabłka, T - tosty pszenne, lekko czerstwe, białe pieczywo, drobny, dobrze ugotowany makaron, lekko odstane. Tego rodzaju dieta powinna być stosowana wyłącznie pod kontrolą dietetyka, ponieważ jest to plan żywieniowy o bardzo restrykcyjnym charakterze. Należy ją wdrażać jedynie w przypadku wystąpienia specyficznych objawów, a po ustąpieniu dolegliwości, kluczowe jest stopniowe rozszerzanie jadłospisu. Taki proces pozwala uniknąć ryzyka niedożywienia lub pogłębienia niedoborów pokarmowych, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo i optymalny stan zdrowia. Należy również ograniczyć spożycie produktów mlecznych i świeżych owoców o wysokiej zawartości błonnika.

Reklama

Przykładowy jadłospis podczas radioterapii

Prawidłowo zbilansowany jadłospis podczas radioterapii jest kluczowy dla zachowania sił i regeneracji organizmu.

Poniżej znajduje się przykładowy jadłospis przy radioterapii, który uwzględnia zalecenia dietetyczne dla pacjentów onkologicznych.

Śniadanie

Delikatna owsianka z musem jabłkowym i cynamonem i jogurtem naturalnym

  • Płatki owsiane błyskawiczne (40 g) ugotowane do miękkości w wodzie
  • Mus z pieczonego jabłka (100 g)
  • Miód (10 g)
  • Jogurt naturalny 2% (200 ml)

Drugie śniadanie

Kanapka z chleba pszennego z gotowanym indykiem i warzywami.

  • Dwie kromki chleba pszennego typu mazowiecki, bułka paryska (90 g)
  • Masło (10 g)
  • Dwa plasterki gotowanej piersi z indyka (60 g)
  • Sałata masłowa (30 g)
  • Pół pomidora dojrzałego (80 g)

Obiad

Zupa krem z marchewki i delikatny indyk z puree ziemniaczanym

  • Zupa krem z marchewki (200 ml)
    • Marchew (150 g), bulion warzywny, odrobina oliwy z oliwek, zioła do wyboru
  • Pierś z indyka pieczona w rękawie (120 g) z ziołami
  • Puree ziemniaczane z masłem (150 g ziemniaków i 10 g masła)
  • Gotowane brokuły (200 g)

Podwieczorek

Koktajl z owoców i jogurtu naturalnego

  • Jogurt naturalny (100 g) lub ok. pół butelki produktu z kategorii żywienia medycznego (najlepiej wysokobiałkowego z kwasami omega-3) jeśli lekarz zalecił stosowanie
  • Dowolny owoc np.: mango, brzoskwinia, banan (100 g)
  • Płatki owsiane błyskawiczne (20 g)

Kolacja

Delikatna jajecznica na parze z pastą z awokado i pieczywem

  • Jajka (2 szt., 100 g)
  • Awokado (30 g)
  • Pieczywo pszenne (50 g)

Przekąski w ciągu dnia

  • Kisiel owocowy
  • Biszkopty (2 szt.),
  • 1 butelka doustnego preparatu do żywienia medycznego (najlepiej wysokobiałkowego z kwasami omega-3) wg. zaleceń lekarza

Zalecane zupy i potrawy lekkostrawne

Pacjenci onkologiczni poddawani terapii często zastanawiają się, czy tradycyjne polskie dania, są odpowiednie w ich diecie. Proces leczenia onkologicznego często wiąże się z koniecznością wprowadzenia lekkostrawnych posiłków, które nie obciążają układu pokarmowego, a jednocześnie wspierają regenerację i dostarczają odpowiednich składników odżywczych.

Wbrew obawom, wiele tradycyjnych potraw, po niewielkich modyfikacjach związanych z przygotowaniem, jest nadal odpowiednia w trakcie leczenia.

Barszcz czerwony, jeden z najpopularniejszych polskich specjałów, może być lekkostrawny, o ile zostanie przygotowany w sposób delikatny dla układu pokarmowego. Wersja na bazie gotowanych buraków, bez smażonych dodatków, tłuszczu i ostrych przypraw, nie tylko nie obciąża żołądka, ale także dostarcza witamin i składników mineralnych, takich jak żelazo czy witamina C.

Gołąbki, choć tradycyjnie kojarzone z kapustą i ciężkimi sosami, również mogą być dostosowane do wymagań lekkostrawnej diety. By dostosować gołąbki do diety łatwo strawnej warto zrezygnować z kapusty i użyć mięsa z, np. indyka lub kurczaka, oraz białego ryżu zamiast kaszy. Mięso z ryżem można uformować w pulpety i gotować w lekkim sosie pomidorowym lub piec w piekarniku.

Kolejną potrawą, która gości często na polskim stole jest gulasz - jeśli postawimy na mięso drobiowe, warzywa korzeniowe bez obsmażania - także takie danie może być spożywane przez osoby na diecie łatwo strawnej.

Jakie zupy przy chemioterapii? Są one doskonałym elementem posiłków, jednak warto traktować je jako dodatek, a nie danie główne. Na przykład rosół, choć smaczny i pełen wartości odżywczych, nie dostarcza wystarczającej ilości białka, aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie organizmu. Dlatego zupa, choć może stanowić zdrowy i pożywny element diety, powinna być uzupełniana innymi składnikami, aby stworzyć pełnowartościowy posiłek.

Przykładowe propozycje:

  • zupa krem z dyni: łagodna dla żołądka, bogata w witaminy A i E, które wspierają regenerację błon śluzowych. By zwiększyć jej wartość odżywczą warto zaciągnąć ją żółtkiem i podać ją z grzankami pszennymi i jogurtem naturalnym;
  • zupa marchewkowa: naturalnie słodka i łatwo przyswajalna. Można jej standardową wersję wzbogacić o ryż lub drobny makaron a także gotowanego indyka;
  • krupnik na kaszy jaglanej: alternatywa dla tradycyjnego krupniku, która jest delikatniejsza dla żołądka.

Poza zupami warto wprowadzić do diety lekkie dania bazujące na gotowanych warzywach, chudym mięsie i zdrowych tłuszczach. Puree ziemniaczane z dodatkiem oliwy z oliwek, pieczona pietruszka, dynia czy cukinia to świetne dodatki do posiłków. Chude ryby, takie jak dorsz czy pstrąg, przygotowane bez panierki stanowią źródło wysokiej jakości białka.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta
Karolina Łukaszewicz-Marszał
Karolina Łukaszewicz-Marszał
dietetyk kliniczny Fundacji Nutricia
01
Jak długo należy stosować specjalną dietę po radioterapii?
Długość stosowania diety po radioterapii zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Warto obserwować reakcje organizmu i w razie potrzeby skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem. Jeżeli w trakcie terapii stan odżywienia pacjenta uległ pogorszeniu, warto rozważyć dietę, która będzie bogata w składniki odżywcze jak białko, kwasy omega 3 czy zwiększoną ilość energii. W takiej sytuacji warto zapytać lekarza o wprowadzenie żywienia medycznego do diety pacjenta.
02
Czy przy radioterapii można jeść pomidory?
Pomidory mogą być spożywane, jeśli są dobrze tolerowane i nie podrażniają układu pokarmowego. Zaleca się jednak wybieranie pomidorów obranych ze skórki lub w formie przecierów, aby zminimalizować ryzyko podrażnień. Jedynie w przypadku pojawienia się refluksu można rozważyć czasowe wyłączenie pomidorów i ich przetworów z diety, gdyż mogą nasilać dolegliwości.
03
Jak radzić sobie z utratą apetytu podczas radioterapii?
Przy utracie apetytu warto spożywać małe, ale częste posiłki, które są wysokokaloryczne i bogate w składniki odżywcze p, przede wszystkim w białko i kwasy omega-3. Jako dodatek dobrze sprawdzają się lekkie zupy, koktajle na bazie jogurtu, puree z warzyw oraz przekąski w postaci sucharków czy bananów. Ważne jest również picie odpowiedniej ilości płynów i unikanie potraw ciężkostrawnych, które mogą zniechęcać do jedzenia.
04
Jakie produkty wspierają regenerację podczas radioterapii?
Podczas radioterapii warto spożywać produkty bogate w białko, takie jak chude mięsa, ryby, jajka, oraz fermentowane produkty mleczne, jeśli są tolerowane. Pomocne są również gotowane warzywa i owoce o niskiej zawartości błonnika, np. marchew, dynia czy banany. Dodatkowo zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek czy awokado, wspierają regenerację komórek. Dobrym uzupełnieniem diety są doustne preparaty odżywcze , które mogą być rekomendowane przez specjalistę. To duże ułatwienie, zwłaszcza dla osób, które muszą dostarczyć w niewielkiej objętości dużo białka i innych cennych składników odżywczych.
05
Jakie produkty wykluczyć przy radioterapii?
Podczas radioterapii należy unikać produktów ciężkostrawnych, wzdymających oraz drażniących błonę śluzową jelit. Do takich produktów należą smażone potrawy, kapusta, rośliny strączkowe, cebula, pikantne przyprawy, napoje gazowane i alkohol. Warto również ograniczyć spożycie pełnoziarnistych produktów zbożowych na rzecz ich lekkostrawnych odpowiedników, takich jak biały ryż czy kasza manna.

Reklama

Dieta przy równoczesnej chemio- i radioterapii

Dieta przy chemioterapii i radioterapii powinna uwzględniać wsparcie organizmu w regeneracji tkanek, łagodzenie skutków ubocznych terapii, takich jak nudności, biegunki czy zaparcia, oraz zapobieganie niedożywieniu, które może osłabić efektywność leczenia.

Specyfika żywienia przy terapii skojarzonej

  1. Zwiększone zapotrzebowanie na białko: zaleca się spożywanie chudego mięsa (np. indyka, kurczaka), ryb, jajek, tofu czy jogurtów naturalnych. Dzienne zapotrzebowanie na białko wynosi ok. 1,5 g na kilogram masy ciała.
  2. Lekkostrawność i regularność: dieta przy radioterapii i chemioterapii powinna składać się z posiłków łatwych do strawienia, podawanych w małych porcjach co 2-3 godziny. Produkty wzdymające (np. kapusta, rośliny strączkowe) i ciężkostrawne potrawy (smażone, tłuste, pikantne) należy zastąpić gotowanymi lub pieczonymi warzywami, kaszami drobnoziarnistymi oraz delikatnymi zupami przy występowaniu dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.
  3. Zwiększona podaż energii: terapia skojarzona może zwiększać zapotrzebowanie kaloryczne, dlatego warto włączyć do diety zdrowe źródła energii, takie jak kasze (np. jaglaną, kuskus), oliwę z oliwek, awokado oraz gotowane ziemniaki. Przy problemach z apetytem poleca się wysokokaloryczne koktajle na bazie produktów mlecznych z dodatkiem owoców i miodu.
  4. Łagodzenie skutków ubocznych:
    • w przypadku nudności i wymiotów zaleca się spożywanie chłodnych lub letnich posiłków, unikanie zapachów intensywnych potraw oraz wybieranie produktów takich jak biszkopty, sucharki czy delikatne zupy;
    • przy biegunkach sprawdza się dieta BRAT (banany, ryż, mus jabłkowy, tosty), natomiast zaparcia można łagodzić poprzez włączenie błonnika rozpuszczalnego (np. gotowana marchewka, płatki owsiane, siemię lniane).
  5. Odpowiednie nawodnienie: pacjenci poddawani terapii skojarzonej muszą dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu. Woda, słabe napary ziołowe, elektrolityczne napoje izotoniczne czy delikatne herbaty owocowe pomagają zapobiegać odwodnieniu i wspierają układ trawienny.
  6. Włączenie żywienia medycznego: jeśli spożywanie tradycyjnych posiłków stanowi trudność dla pacjenta, a ilość dostarczanej energii i składników odżywczych nie jest wystarczająca, warto porozmawiać z lekarzem o włączeniu doustnych preparatów do żywienia medycznego.

Dieta w trakcie chemio i radioterapii powinna być lekkostrawna, bogata w białko i energię (kalorie), a jednocześnie dostosowana do indywidualnych potrzeb i tolerancji pacjenta.

Kluczowe jest unikanie produktów ciężkostrawnych, regularne spożywanie małych posiłków oraz włączenie składników wspierających regenerację.

Prawidłowe żywienie to nie tylko wsparcie dla organizmu w trudnym czasie, ale również istotny element zwiększający efektywność leczenia.

Reklama

Dieta po zakończeniu radioterapii

Dieta po radioterapii, bez względu na miejsce terapii, powinna być dostosowywana do indywidualnych potrzeb pacjenta i uwzględniać zarówno wcześniejsze skutki uboczne leczenia, jak i ogólny stan zdrowia.

Po zakończeniu radioterapii organizm pacjenta nadal wymaga odpowiedniego wsparcia dietetycznego, aby przyspieszyć regenerację, i wzmocnić układ odpornościowy oraz wspierać pracę różnych narządów i układów.

Zalecenia żywieniowe po radioterapii

  1. Stopniowe wprowadzanie różnorodnych produktów
    Po zakończeniu radioterapii, warto stopniowo wracać do różnorodnej diety. Ważne jest, by proces wprowadzania nowych pokarmów odbywał się powoli, szczególnie gdy przewód pokarmowy jest wciąż wrażliwy. W ramach modyfikacji diety najlepiej konsultować się ze specjalistą.
  2. Lekkostrawne białko
    Odbudowa uszkodzonych tkanek wymaga odpowiedniej podaży białka. Źródłem białka może być mięso, ryby, jaja, produkty mleczne a także produkty roślinne jak nasiona roślin strączkowych. Warto rozważyć włączenie odżywczych napojów specjalistycznych (ONS), które dostarczają nie tylko białka, ale także kwasów omega-3, witamin i składników mineralnych, zapewniając kompleksowe wsparcie w procesie regeneracji organizmu.
  3. Dieta bogata w antyoksydanty
    Radioterapia może powodować stres oksydacyjny w organizmie, dlatego istotne jest włączenie do diety owoców i warzyw bogatych w antyoksydanty, takich jak marchew, dynia, buraki, jagody, maliny czy morele. Produkty te wspierają regenerację komórek i pracę układu odpornościowego.
  4. Odpowiednie nawodnienie
    Picie co najmniej 1,5-2 litrów wody dziennie jest kluczowe, aby wspomóc organizm w usuwaniu toksyn i zapobiec odwodnieniu. Delikatne napary ziołowe, takie jak rumianek czy mięta, mogą dodatkowo działać łagodząco na układ pokarmowy.
  5. Unikanie produktów drażniących
    Po radioterapii prostaty i innych obszarów miednicy należy unikać alkoholu, kawy, ostrych przypraw oraz produktów wzdymających, takich jak cebula, czosnek czy kapusta, które mogą obciążać przewód pokarmowy.

Czytaj również

Bibliografia

  • Brzegowy M., Maciejewska-Cebulak M., Turek K.: Nie daj się rakowi! Wsparcie żywieniowe w chorobie nowotworowej. Wydawnictwo M, Kraków, 2018.
  • Jankowski M., Kłęk S. (red.).: Terapia żywieniowa u chorych operowanych z powodu nowotworów złośliwych. Biblioteka Chirurga Onkologa, tom 15, Via Medica, Warszawa, 2020.
  • Kłęk S.: Leczenie żywieniowe w onkologii. Współczesne podejście, PZWL, Warszawa, 2020.
  • Narodowy Instytut Onkologii, Oddział w Krakowie. Dieta przy radioterapii – nowotwory regionu jamy brzusznej i miednicy. Poradnia Żywieniowa.
  • Narodowy Instytut Onkologii, Oddział w Krakowie. Dieta przy radioterapii – nowotwory regionu głowy i szyi. Poradnia Żywieniowa.
Karolina Łukaszewicz-Marszał
Autoryzacja medyczna
Karolina Łukaszewicz-Marszał
Dietetyk kliniczny Fundacji Nutricia
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Żywienie w chorobie
Dieta przy kamicy żółciowej – co jeść? Przykładowy jadłospis
Dieta przy kamicy żółciowej
Jak rozpisać dietę przed kolonoskopią? Których produktów unikać?
Woda stosowana w diecie przed badaniem kolonoskopijnym
Obiad dla cukrzyka - co warto przygotować? Proste przepisy
Potrawa na obiad dla pacjenta z cukrzycą
Podobne artykuły
Produkty w diecie po usunięciu woreczka żółciowego
Dieta po usunięciu woreczka żółciowego - poznaj zasady żywienia i przykładowy jadłospis
Propozycja kolacji dla diabetyków
Szybkie przepisy na kolację dla cukrzyków. Co jeść?
Zdrowy talerz w diecie przy menopauzie
Dieta w menopauzie - jadłospis. Co warto jeść, a czego lepiej unikać?
Jaglanka to idealne śniadanie w diecie przy uchyłkach jelita grubego
Dieta przy uchyłkach jelita grubego - co jeść? Jadłospis
Dieta przeciwzapalna przy łuszczycy
Dieta przy łuszczycy - jadłospis. Co jeść, a czego unikać?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Co jest dla Ciebie najbardziej uciążliwe w przypadku blizn?
Contractubex