Efekty uboczne radioterapii zależą od stosowanej dawki całkowitej i obszaru napromieniowanego. Jednak przy leczeniu zmian nienowotworowych dawki takie są relatywnie niskie, co znacznie zmniejsza, a nawet wyklucza pojawienie się efektów ubocznych napromieniowania. Radioterapię, poza onkologią, stosuje się m.in. w:
- chirurgii,
- ortopedii,
- endokrynologii,
- laryngologii,
- dermatologii.
Reklama
Co to jest radioterapia?
Co to jest radioterapia? Polega ona na używaniu wysokoenergetycznych promieni, bądź ich cząstek w celu wyeliminowania choroby z organizmu. O konieczności jej wykonania decyduje sztab specjalistów – chirurgów, onkologów oraz internistów.
Po napromieniowaniu, ciało chorego nie jest radioaktywne i pacjent nie stanowi żadnego zagrożenia dla swojego otoczenia. Aparat do radioterapii znajduje się w specjalnym bunkrze. Pacjent pozostaje w nim sam, ale cały czas jest monitorowany przez system kamer i ma możliwość kontaktu z personelem. Należy leżeć nieruchomo, w jednej pozycji, aby promienie docierały tylko do zaplanowanego obszaru leczenia. Elementy aparatu do naświetlenia mogą się obracać i wydawać różne dźwięki, ale nie należy się tego obawiać.
Skutki uboczne radioterapii
Decydując się na działanie promieniowania, należy również wziąć po uwagę skutki uboczne radioterapii. Warto wiedzieć, iż występują one najczęściej jedynie w miejscu, które było poddane naświetlaniu.
Skutki uboczne radioterapii:
- wypadanie włosów,
- problemy z apetytem,
- osłabienie,
- podwyższona temperatura ciała,
- kaszel,
- łuszczenie i przesuszanie skóry,
- redukcja poziomu białych krwinek oraz płytek krwi,
- owrzodzenia i zwłóknienia – to jeden z późniejszych skutków radioterapii.
Jeśli którekolwiek powikłania po radioterapii będą miały miejsce, należy zgłosić to lekarzowi. Ważne jest w tym czasie szczególne dbanie o skórę, która jest wysuszona. Najlepiej odżywiać ją stosując kremy z kwasem foliowym, gdyż jest on odpowiedzialny za regenerację skóry.
Reklama
Radioterapia – rodzaje
Radioterapia to pojęcie ogólne, gdyż dzieli się ona na różnorakie rodzaje, chociażby ze względu na typ promieniowania czy używaną energię.
Wyróżnić należy m.in. takie rodzaje radioterapii, jak:
- radioterapia paliatywna (inaczej radioterapia onkologiczna) – wykorzystywana u osób, które odczuwają uciążliwe dolegliwości nowotworowe, jak silny ból, owrzodzenia czy krwotoki,
- radioterapia radykalna – w tym typie leczenia przede wszystkim dawki są spersonalizowane przez lekarza i wyznacza się szczegółowy plan leczenia. W karcie napromieniania chorego zostają rozpisane szczegółowe wytyczne planu leczenia,
- radioterapia protonowa – to nowoczesna forma leczenia, wykorzystywana przede wszystkim w sytuacjach, gdy chory boryka się z dokładnie zlokalizowanym guzem. Ma ona za zadanie napromieniować nowotwór złośliwy właśnie protonami.
Innym z rodzajów jest teleradioterapia, której zadaniem jest działanie na zmienione tkanki z zewnątrz. Promieniowanie ulokowane jest w danej odległości od tkanek. Przeciwieństwem jest brachyterapia, w której miejsce promieniowania jest niedaleko nowotworu, działając bezpośrednio.
Ile trwa radioterapia?
Ile trwa radioterapia? Czas naświetlania jest krótki i trwa od kilku do kilkunastu minut. Jeśli chodzi natomiast o czas trwania całego leczenia to zwykle jest on dobierany indywidualnie w zależności od dawki promieniowania, rodzaju czy wielkości zmiany, jak również wieku i stanu zdrowia chorego.
Radioterapia najczęściej przeprowadzana jest 5 razy w tygodniu, przez czas ok. 6 tygodni. W sytuacji, gdy jest to leczenie paliatywne – trwa ono 1-3 tygodnie. Taki plan radioterapii daje szansę na ochronę zdrowych tkanek, gdyż mają one czas na regenerację.
- Dowiedz się: Kiedy lekarz decyduje o podaniu chemioterapii?
Reklama
Czy radioterapia jest skuteczna?
Tak, radioterapia jest skuteczną metodą leczenia różnorakich odmian raka. Większość chorych poddawanych jest właśnie temu sposobowi leczenia. W wielu przypadkach jest ona połączona z chemioterapią. Jej zadaniem jest przede wszystkim pozbycie się guza, bądź zmniejszenie jego rozmiarów. Pozwala ona również zmniejszyć odczuwanie bólu, wpływając na poprawę komfortu życia chorego.
Radioterapia w chirurgii
W jakich przypadkach stosowana jest radioterapia w chirurgii?
- agresywna fibromatoza - to łagodny nowotwór o nieznanej etiologii, który może pojawić się w każdym obszarze ciała. Brak zdolności do tworzenia przerzutów i zezłośliwienia,
- zapalenie ścięgna Achillesa,
- bliznowce (nadmiernie rozrośnięte blizny),
- choroba Gorhama (rzadka, wrodzona choroba kości).
Radioterapia w ortopedii
Radioterapia wykorzystywana jest również w ortopedii, przede wszystkim w czasie takich dolegliwości, jak:
- zespół bolesnego barku,
- łokieć tenisisty,
- zapalenie powięzi podeszwowej stopy (tzw. ostroga piętowa),
- uporczywe bóle towarzyszące osteoporodycznym złamaniom i zaawansowanym zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa u osób starszych,
- zwyrodnienie stawu kolanowego,
- po endoprotezoplastyce stawu biodrowego lub złamaniu wieloodłamowym przezpanewkowym miednicy,
- zwłóknienie powięzi dłoni przebiegające z bólem dłoni i przykurczem palców.
Radioterapia w endokrynologii
W niektórych przypadkach, radioterapię wykorzystuje się również w endokrynologii, m.in. w czasie schorzeń, jak:
- choroba Gravesa-Basedowa - schorzenie wywołane wytwarzaniem przeciwciał skierowanych przeciwko strukturom tarczycy. Wskutek wzmożonego wydzielania się hormonów tarczycowych dochodzi do nadczynności tarczycy,
- ginekomastia.
Radioterapia w dermatologii
Radioterapię można również stosować w przypadku różnorakich dolegliwości skórnych. Do głównych z nich należą:
- rogowiak,
- modzele,
- guz Buschke-Lowensteina,
- ziarniak obrączkowy (charakteryzuje się występowaniem twardych, nieco wyniosłych zmian skórnych o gładkiej powierzchni, które nie odróżniają się od otaczającej je zdrowej skóry kolorem).
Czytaj również:
