Nowotwory są grupą chorób, w których cechą charakterystyczną jest obecność uszkodzonych genetycznie komórek. Komórki te dzielą się niekontrolowanie, w sposób praktycznie nieograniczony, a także nie występuje u nich zjawisko apoptozy (naturalnej śmierci komórki).
Obecnie diagnozuje się kilkanaście milionów nowych przypadków chorób nowotworowych na świecie. Wiele z nich kończy się śmiercią pacjenta, dlatego też jest ogromny nacisk na szukanie nowych leków onkologicznych. Jednym z nich jest gemcytabina - lek przeciwnowotworowy z grupy antymetabolitów.
Reklama
Charakterystyka gemcytabiny
Szybki i niekontrolowany rozrost tkanki nowotworowej jest spowodowany niestandardowym tempem podziału mitotycznego tychże komórek, które jest znacznie szybsze niż u pozostałych, zdrowych komórek organizmu. Żeby komórka nowotworowa mogła się podzielić, musi wcześniej podwoić swój materiał genetyczny, który następnie jest przekazywany dwóm potomnym komórkom.
W tym momencie zaczyna się właściwe działanie gemcytabiny, która jest analogiem nukleozydu pirymidynowego - deoksycytydyny.
Hamuje ona syntezę nowych nici DNA w komórkach nowotworowych poprzez dwa mechanizmy - hamowanie aktywności reduktazy rybonukleotydowej oraz samodzielne wbudowywanie się do nowotworzonego łańcucha DNA.
Przez takie działanie dochodzi do nieodwracalnego błędu, gdyż gemcytabina jest tzw. fałszywym nukleozydem. Nowa nić DNA z wbudowaną w nią gemcytabiną jest już trwale uszkodzona, co prowadzi do zahamowania dalszego dzielenia się komórek i rozrostu tkanki nowotworowej.
Wskazania gemcytabiny do stosowania
Jakie są wskazania do stosowania gemcytabiny? Przede wszystkim są to:
- rak pęcherza moczowego;
- rak niedrobnokomórkowy płuca;
- gruczolakorak trzustki;
- rak piersi;
- rak jajnika;
Ponadto stosuje się ten lek w terapii raka gruczołu krokowego oraz raka drobnokomórkowego płuca, choć w Polsce te wskazania nie są oficjalnie zarejestrowane.
Reklama
Dawkowanie gemcytabiny
Podawanie chemioterapii z gemcytabiną może odbywać się zarówno w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwnowotworowymi. Preparat ten należy rozpuścić w 0,9% roztworze chlorku sodu, po czym wykonuje się około pół godzinny wlew dożylny.
Istnieje wiele różnych schematów dawkowania w zależności od jednostki chorobowej.
Na przykład gemcytabinę w raku trzustki podaje się w ilości 1000 mg leku na metr kwadratowy powierzchni ciała raz na tydzień, przez 7 kolejnych tygodni, po czym następuje tydzień przerwy. Następnie cykle trwają 3 tygodnie z jednotygodniową przerwą.
Przed każdym podaniem leku trzeba określić u pacjenta liczbę płytek krwi i granulocytów.
Skuteczność gemcytabiny
Podawanie gemcytabiny w raku płuca znacząco wydłuża życie u wielu pacjentów. Badania pokazują, że spośród trzech podstawowych leków podawanych w tym schorzeniu nie ma istotnych różnic w skuteczności działania oraz działaniach niepożądanych.
Stosowanie gemcytabiny w monoterapii jest równie skuteczne jak podawanie pozostałych dwóch, porównywanych leków. Dlatego też wśród naukowców przeważają pozytywne opinie o gemcytabinie, nie tylko w kontekście leczenia raka niedrobnokomórkowego płuc, ale także pozostałych, wymienionych w oficjalnych wskazaniach nowotworów.
Jednak lek ten można podawać nie tylko w monoterapii – w połączeniu z karboplatyną stosuje się gemcytabinę w raku jajnika. Takich połączeń z innymi lekami może być też znacznie więcej.
Reklama
Skutki uboczne gemcytabiny
Ponieważ jest to lek cytostatyczny, przeciwnowotworowy, więc nie może być on wolny od działań niepożądanych. Niestety ale cechą charakterystyczną całej tej grupy leków jest ich wysoka szkodliwość, dlatego też często zdarzają się schematy leczenia zawierające przerwy w podawaniu leku.
Do najczęstszych dolegliwości należą:
- nudności występujące z wymiotami,
- zaburzenia wątroby,
- białkomocz,
- krwiomocz,
- duszność,
- alergiczne wysypki skórne.
Ponadto może także dojść do zahamowania czynności szpiku kostnego, braku łaknienia, bólów i zawrotów głowy, śródmiąższowego zapalenia płuc, skurczu oskrzeli, zapalenia i owrzodzeń jamy ustnej. By dokładnie sprawdzić wszystkie działania niepożądane warto przeczytać Charakterystykę Produktu Leczniczego gemcytabiny, którą można na przykład znaleźć w internecie.
Preparaty gemcytabiny
Leku tego nie można kupić w żadnej aptece ogólnodostępnej w Polsce, nawet posiadając receptę od lekarza. Ma on oznaczenie Lz (Lecznictwo zamknięte), czyli inaczej mówiąc, można go stosować tylko na oddziałach szpitalnych. Nie ma żadnej innej możliwości otrzymania tego preparatu. Cena gemcytabiny wynosi około 80-100 złotych za fiolkę zawierającą 20 ml leku.
