Mechanizm działania tamoksyfenu
Tamoksyfen został wynaleziony w 1962 roku i należy do grupy niesteroidowych związków o działaniu antyestrogenowym. Jego działanie polega na wiązaniu się i blokowaniu receptorów estrogenowych znajdujących się w komórkach nowotworowych. W następstwie takiego połączenia dochodzi do zahamowania syntezy oraz uwalniania czynników wzrostu.
Z powodu wysokiej obecności wspomnianych receptorów estrogenowych w nowotworach piersi spodziewano się, że zablokowanie ich działania będzie skutkowało hamowaniem rozrostu guza piersi.
Tak też się stało i dlatego tamoksyfen od blisko pięćdziesięciu lat jest wciąż stosowanym lekiem w terapii tego schorzenia. Ponadto zmniejsza on stężenie wolnego estradiolu w osoczu co pobudza organizm do produkcji estrogenów w okresie przed menopauzą.
Wskazania i dawkowanie tamoksyfenu
Tamoksyfen stosuje się głównie w leczeniu nowotworów piersi u kobiet przed menopauzą oraz po niej. Stosuje się go w terapii zaawansowanego raka z przerzutami oraz jako leczenie uzupełniające po pierwotnej terapii raka piersi.
Tamoksyfen można stosować w monoterapii, ale często używa się go także w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnowotworowymi, które wzajemnie się uzupełniają zwiększając tym samym skuteczność leczenia. Dodatkowo niektórzy naukowcy podają we wskazaniach indukowanie owulacji oraz leczenie mastalgii i mastopatii.
W Polsce zarejestrowane są obecnie dwie dawki tamoksyfenu – 10 mg oraz 20 mg. Zwyczajowo dawkowanie tamoksyfenu powinno wynosić 20 mg na dobę w jednej tabletce lub dwa razy po 10 mg. Nie można jednak przekraczać 40 mg dziennie. Terapia tamoksyfenem musi odbywać się zawsze pod kontrolą lekarza specjalisty, często jednak należy przyjmować lek nawet przez kilka lat.
Skutki uboczne tamoksyfenu
Niestety jak wiele leków stosowanych w celach antynowotworowych także i tamoksyfen posiada liczne skutki uboczne, jednak do tych najbardziej poważnych dochodzi stosunkowo rzadko. Najważniejszym przeciwwskazaniem do zastosowania tego leku jest ciąża. Należy wtedy stosować dodatkową, pozahormonalną antykoncepcję z uwagi na wywoływanie owulacji przez tamoksyfen.
Do najczęstszych działań niepożądanych należą te zwyczajowo uznawane za najłagodniejsze - uderzenia gorąca, nudności, wymioty, zawroty i bóle głowy czy zaburzenia miesiączkowania. Rzadziej dochodzi do zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, małopłytkowości czy wypadania włosów.
Niestety, ale stosowanie tamoksyfenu w leczeniu raka piersi może narażać pacjentki na zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór macicy. Jednym z częstszych pytań wśród pacjentów jest o związek międzytamoksyfenem a osteoporozą.Wygląda na to, że wpływ na gęstość kości jest uzależniona od faktu, czy rak piersi został wykryty przed menopauzą czy po niej.
U kobiet po menopauzie tamoksyfen przyspiesza tworzenie się kości. Natomiast w przypadku pacjentek znajdujących się w wieku przedmenopauzalnym utrata kości związana z przyjmowaniem tamoksyfenu jest większa. Ponadto wykazano, że wśród populacji w podeszłym wieku przyjmującej tamoksyfen dochodziło do mniejszej ilości epizodów złamań kości. Przed zastosowaniem leku zawsze warto dokładnie przestudiować ulotkę tamoksyfenu.
Refundacja tamoksyfenu
Tak jak wszystkie inne leki przeciwnowotworowe tak i ten lek jest dostępny tylko na receptę lekarską. Mając taki dokument można nabyć tamoksyfen w dowolnej aptece. Nie jest to lek drogi i raczej jest dostępny bez problemu. Przez fakt, że jest to lek refundowany to cena tamoksyfenu jest sztywna i w każdej aptece kosztuje on około 14 zł za opakowanie. Pacjentki chorujące na raka piersi i mające ubezpieczenie zdrowotne otrzymują ten lek za darmo.
