Co to jest kalcytonina?
Kalcytonina jest to hormon polipeptydowy złożony z 32 aminokwasów, który odgrywający istotną rolę w organizmie. Kalcytonina produkowana jest przede wszystkim przez komórki tarczycy, jednak nie tylko. Mniejsze ilości wytwarzają także inne komórki znajdujące się np. w ośrodku nerwowym lub pokarmowym. Tkanki tworzące kalcytoninę obecne są również w płucach.
Co zatem robi ten hormon? Główna funkcja kalcytoniny to przede wszystkim hamowanie działanie osteoklastów - komórek, które prowadzą do rozkładu kości i uwalniania się z nich wapnia do krwiobiegu.
Dzięki tej funkcji kalcytoniny, kościec jest mocny i zdrowy, ponieważ wapń zostaje zatrzymany w tkance kostnej.
Ponadto kalcytonina odpowiada także za oczyszczanie komórek nerkowych z wapnia i fosforanów, które są wydalane z ustroju wraz z moczem.
Kalcytonina wraz z parathormonem i kalcytriolem wspólnie dbają o regulowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej. Receptory kalcytoniny reagują na wzrost stężenia jonów wapnia w osoczu krwi. Kiedy „nadajniki” tego hormonu rejestrują ów skok, poziom kalcytoniny także rośnie.
Jeśli natomiast ilość jonów wapnia we krwi spada, kalcytonina obniża się.
Reklama
Wskazania do badania kalcytoniny
Po co wykonuje się badania hormonu kalcytoniny? Jest ona oznaczana m.in. w przypadku, kiedy zachodzi podejrzenie zachorowania na nowotwór. Kalcytonina jako marker nowotworowy - może wskazywać na rozwój np. raka rdzeniastego tarczycy, a także na nowotwór trzustki, płuc czy piersi.
Badanie kalcytoniny wykonuje się również w sytuacji nadczynności przytarczyc, zachwiania gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz by kontrolować przebieg leczenia nowotworowego, a także żeby monitorować stan pacjenta po zakończonej terapii nowotworu (podwyższona kalcytonina może sugerować bowiem nawrót choroby lub przerzuty nowotworowe).
Ponadto zaleca się wykonywanie badań przesiewowych w kierunku ustalenia poziomu kalcytoniny u krewnych osób chorujących na gruczolakowatość wewnątrzwydzielniczą typu II. Co więcej, lekarze kierują przed operacją na badanie kalcytoniny pacjentów z guzkami tarczycy, którzy skarżą się m.in.:
- na kłopoty z oddychaniem i przełykaniem,
- chrypkę,
- zmianę barwy głosu,
- przewlekły kaszel.
Wskazaniem do badania kalcytoniny są objawy takie jak: obrzęk i ból gardła oraz szyi. Skutkiem takich dolegliwości może być rak rdzenisty, ale także trwające autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli Hashimoto.
Badanie stężenia kalcytoniny w surowicy krwi można wykonać w każdym punkcie diagnostycznym. Ile trzeba zapłacić, aby dowiedzieć się jak wysoka jest nasza kalcytonina? Cena badania kalcytoniny nie jest niska i średnio trzeba na nie wydać około 100 zł.
Reklama
Diagnostyka kalcytoniny
W jaki sposób sprawdzana jest kalcytonina? Badanie poziomu kalcytoniny wykonuje się pobierając krew pochodzą z żyły łokciowej. Do badanie wystarczy jednorazowe pobranie surowicy krwi w punkcie diagnostycznym. Ile się czeka na wynik kalcytoniny? Na wyniki czeka się na ogół od jednego do kilku/kilkunastu dni.
Przygotowanie do badania nie wymaga od pacjenta spełnienia specjalnych wymogów. Na badanie kalcytoniny należy przyjść najlepiej rano i być na czczo, po minimum ośmiogodzinnej przerwie od spożywania jedzenia.
W dniu poprzedzającym badanie najlepiej nie jeść tłustych, ciężkostrawnych i obfitych posiłków, nie pić alkoholu oraz nie podejmować intensywnej aktywności fizycznej.
Przed samym badaniem należy pozostać wolnym od stresu i zmęczenia. Zaleca się też by przed wejściem do punktu pobrań odpoczywać przez około 15 minut.
Nie są znane przeciwwskazania do przeprowadzenia tej analizy. Nie stwierdza się również szczególnych skutków ubocznych wykonania badania poziomu kalcytoniny. Może oczywiście powstać siniak, czy krwiak po wkłuciu, ponadto miejsce, z którego dokonano pobrania krwi może być czasowo zaczerwienione i tkliwe.
Nie są to jednak wyjątkowe sytuacje i mogą się zdarzyć każdorazowo, podczas jakiegokolwiek pobrania krwi z żyły.
Reklama
Co oznacza niski lub wysoki poziom kalcytoniny?
Kiedy możemy mówić o prawidłowości stężenia hormonu kalcytoniny? Norma dla tego parametru jest trudna do oszacowania.
Norma kalcytoniny zależy bowiem od wielu czynników, takich jak: wiek, płeć, metoda oznaczenia, zakresu norm przyjętych przez dane laboratorium wykonujące badanie.
To czy poziom kalcytoniny jest prawidłowy, można sprawdzić na samym wyniku badania, gdzie jest podany odpowiedni zakres.
Lekarz prowadzący danego pacjenta odczytuje wyniki kalcytoniny w oparciu o inne dane dotyczące tej osoby: m.in. analizy dotyczące dodatkowych badań, informacje znajdujące się w karcie choroby oraz wywiad z chorym.
Niekiedy podaje się, że stężenie między 8,3 a 22,0 pmol/l to poziom jaki powinna osiągać norma kalcytoniny. Wynik ten może być zaburzony np. przez ciążę, osteoporozę, bardzo młody wiek pacjenta (u noworodków).
Podwyższone stężenie kalcytoniny może występować przy nienowotworowym rozroście tarczycy, chorobie Zollingera-Ellisona, nieprawidłowościach w funkcjonowaniu nerek, nowotworze tarczycy, płuca, trzustki, czy piersi, nadczynności przytarczyc oraz w przypadku przedawkowania witaminy D.
Natomiast niski poziom kalcytoniny nie musi świadczyć o jakiś zaburzeniach, zawsze jednak wyniki powinno się skonsultować z medykiem. Niedobór kalcytoniny nie ma potwierdzonych objawów u pacjentów.
Z interpretacją wyników kalcytoniny należy udać się do lekarza, który jest w stanie ocenić, czy norma w jakąkolwiek stronę została przekroczona oraz jakie podjąć dalsze działania.
Reklama
Na co pomaga kalcytonina?
Hormon kalcytoniny w postaci zwierzęcej ma działanie terapeutyczne i jest podawany m.in. pacjentom, którzy cierpią na choroby, w wyniku których dochodzi do utraty kośćca.
Leczenie odbywa się przy wykorzystaniu tzw. kalcytoniny łososiowej, która ma największe zastosowanie w przypadku m.in. takich schorzeń jak: osteoporoza, choroba Pageta, II i III stadium zespołu Sudecka czy hiperkalcemia.
Kalcytonina terapeutyczna została wprowadzona na rynek w 1976 roku jako lek przeciwbólowy w przypadku dolegliwości bólowych kości, spowodowanych przerzutami nowotworowymi do tego organu. Podaje się ją także w przypadku pojawienia się osteolizy wywołanej chorobą nowotworową.
Specjaliści mówią też o możliwościach leczenia kalcytoniną schorzeń psychiatrycznych, ale nie zostało to oficjalnie potwierdzone.
Lek kalcytoniny w formie roztworu do wstrzykiwań jest wydawany na receptę. Ile kosztuje taka terapeutyczna kalcytonina? Cena preparatu wynosi kilkadziesiąt złotych.
Reklama
