Co to jest koksartroza?
Przewlekła choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, czyli koksartroza, prowadzi do zmian w budowie stawu, osłabienia więzadeł, pojawiania się wyrośli kostnych oraz stanu zapalnego. Pierwszą definicję koksartrozy zaproponowali w 1955 roku Keuttner i Goldberg.
W klasyfikacji ICD 10 koksartroza stawu biodrowego oznaczona jest kodem M16, gdzie zalicza się ją do artropatii, a bardziej szczegółowo do chorób zwyrodnieniowych stawów. W tym zestawieniu znajduje się w grupie „Chorób układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej”.
Natomiast w klasyfikacji ICD 11 koksartroza ma symbol: FA00, należy do kategorii artropatii, a te z kolei do „Chorób układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej”.
Wśród najczęstszych przyczyn koksartrozy wymienia się:
- czynniki genetyczne – wskazuje się tu np. na mutację genu COL2A1 kodującego kolagen typu II, którą wiąże się z chorobą zwyrodnieniową zajmującą wielu stawów, nie tylko staw biodrowy,
- uszkodzenia więzadeł,
- choroby metaboliczne i endokrynologiczne,
- nikotynizm,
- wykonywaną pracę – rolnicy są grupą narażoną na chorobę zwyrodnieniową stawów,
- wyczynowe uprawianie sportu – większe ryzyko występuje u biegaczy długodystansowych oraz atletów,
- wady rozwojowe lub wrodzone – choroba Perthesa, złuszczenie głowy kości udowej, dysplazja stawów biodrowych,
- infekcje,
- tzw. staw Charcota,
- chorobę Pageta,
- osłabienie mięśni, niska aktywność fizyczna,
- czynniki mające związek z wiekiem i płcią – problem częściej dotyczy kobiet i osób powyżej 40. roku życia (Po dyplomie, P. A. Klimiuk, A. Kuryliszyn-Moskal).
Według danych zaprezentowanych przez Piotra Adriana Klimiuka i Annę Kuryliszyn-Moskal na łamach „Po dyplomie” zmiany typowe w przebiegu zwyrodnienia stawu biodrowego w obszarze stawów biodrowych:
- w obrazie radiologicznym stwierdza się u ok. 27 proc. osób po 45. roku życia,
- w obrazie klinicznym rozpoznaje się u 9 proc. osób po 45. roku życia.
Reklama
Rodzaje koksartrozy
Wyróżnia się kilka typów koksartrozy bioder. Ze względu na nieprawidłowości w budowie stawu wskazuje się na:
- koksartrozę dysplastyczną – u pacjentów, u których występuje za płytka panewka stawowa,
- koksartrozę protruzyjną – u osób ze zbyt głęboką panewką stawową.
Charakter choroby może być: wtórny oraz pierwotny. Koksartrozę można podzielić również z uwagi na jej lokalizację na: obustronną, lewostronną lub prawostronną.
Reklama
Objawy koksartrozy
Do najczęstszych objawów zwyrodnienia stawu biodrowego zaliczyć można:
- dolegliwości bólowe,
- problemy z poruszaniem się,
- czynnościowe skrócenie kończyny dolnej.
Ból jest zogniskowany w stawie biodrowym. Czasem może również promieniować od uda do kolana oraz objąć pachwinę. Często też ma zmienne natężenie w ciągu dnia.
Zaraz po przebudzeniu albo dłuższym odpoczynku chory może czuć sztywność. Taki objaw zwyrodnienia biodra mija zwykle po wykonaniu kilku ruchów w stawie.
Z kolei za problemy z poruszaniem w przebiegu koksartrozy odpowiadają takie objawy choroby jak: ból, zmiany w budowie stawu, obrzęk zapalny w obrębie torebki stawowej czy zmniejszenie szpary stawowej.
Czynnościowe skrócenie kończyny dolnej to natomiast konsekwencja pojawiającego się przykurczu mięśniowego.
Reklama
Jak wyleczyć koksartrozę?
Aby leczyć koksartrozę niezbędna jest najpierw prawidłowa diagnostyka. American College of Rheumatology stworzyło kryteria diagnostyczne niezbędne do rozpoznania choroby. Łączą one objawy radiologiczne, kliniczne oraz laboratoryjne. Są to:
- ból biodra większość dni ostatniego miesiąca,
- zwężenie szpary stawowej w obrazie radiologicznym,
- OB. < 20 mm/h,
- osteofity zlokalizowane w obrębie głowy kości udowej i/lub panewki stawu biodrowego w obrazie radiologicznym.
Ponadto w przypadku koksartrozy niezbędne jest wykonanie takich badań jak:
- RTG i badanie krwi, które wykluczy reumatoidalne zapalenie stawów,
- badanie płynu stawowego,
- scyntygrafia,
- rezonans magnetyczny,
- ocena funkcjonalna pacjenta,
- badanie fizjoterapeutyczne,
- palpacja stawu biodrowego.
Niestety, koksartrozy nie da się całkowicie wyleczyć, jej leczenie polega na ograniczeniu bólu i zwiększeniu zakresu ruchów biodra poprzez usunięcie przykurczów i wzmocnienie mięśni biodra.
Skuteczne leki na koksartrozę nie istnieją. W łagodzeniu dolegliwości bólowych choremu pomagają lekarstwa przeciwbólowe oraz przeciwzapalne.
Pacjent poddawany jest również krioterapii, laseroterapii czy kąpielom siarkowym, a także rehabilitacji.
Operacja koksartrozy jest niezbędna, jeżeli w przebiegu jej leczenia objawy nie ustępują. Lekarz usuwa zajęty przez chorobę staw biodrowy, a w jego miejsce wstawia endoprotezę. Zabieg ten nosi nazwę artroskopii stawu biodrowego.
Reklama
Ćwiczenia przy koksartrozie
Jeżeli w wyniku przyjmowanych leków dolegliwości bólowe zmniejszą się, pacjent musi wykonywać ćwiczenia na koksartrozę.
Ostateczną decyzję co do zestawu ćwiczeń podejmuje lekarz lub fizjoterapeuta. Jednakże najczęściej zaleca się pacjentom pływanie w basenie, leżenie na brzuchu przez pół godziny z nałożonym na pośladki ciężarem.
W terapii koksartrozy rehabilitacja powinna być realizowana systematycznie. Fizjoterapia może osobie z tą chorobą pomóc zachować na dłużej jego możliwości ruchowe. Pacjent powinien unikać długiego stania, noszenia ciężkich pakunków, a w przypadku nadwagi musi zrzucić zbędne kilogramy.
Reklama
Koksartroza a renta
Jeżeli koksartroza biodra nie uniemożliwia wykonywania obowiązków zawodowych, pacjent może pracować. Istnieje jednak możliwość zwrócenia się o przyznanie renty na zwyrodnienie stawu biodrowego. Wówczas komisja lekarska ocenia, czy przysługuje mu do niej prawo.
Koksartroza a renta to temat skomplikowany i niejednoznaczny, ponieważ to od indywidualnej oceny lekarzy zależy, czy konkretnej osobie zostanie ona przyznana, czy też nie.
