Co to jest próba kaloryczna?
Próba kaloryczna (określana też jako próba błędnikowa) jest elementem badania elektronystagmografii i videonystagmografii, obecnie najnowocześniejszych metod rejestracji ruchów gałek ocznych i zaburzeń błędnika.
Błędnik to część ucha wewnętrznego, który odpowiedzialny jest nie tylko za słuch, ale też za zdolność do utrzymywania równowagi. Jeśli dojdzie do jego uszkodzenia, pacjent może mieć poważne problemy z samodzielnym poruszaniem się.
Próba kaloryczna błędnika prowadzona jest zarówno przy zamkniętych, jak i otwartych oczach pacjenta. Na podstawie obserwacji częstotliwości i kierunków drgań gałek ocznych specjalista przeprowadzający badanie może wskazać przyczynę dolegliwości pacjenta.
Próbę błędnikową wykonuje się aby zdiagnozować przyczynę zawrotów głowy lub chorób oczu. Wskazaniem do wykonania takiego badania są też kłopoty ze wzrokiem, w tym między innymi oczopląs, czyli rytmiczne, mimowolne ruchy gałek ocznych. Jedną z przyczyn tych dolegliwości może być właśnie uszkodzenie błędnika.
Badania błędnika często zleca się u osób z zaburzeniami równowagi. Próbę kaloryczną wykuje się również u pacjentów cierpiących na zawroty głowy, które najczęściej pojawiają się przy wstawaniu i schylaniu. Lekarz może zlecić badanie osobom z uporczywymi szumami usznymi, nudnościami i wymiotami.
Na czym polega i jak przebiega próba kaloryczna?
Na czym dokładnie polegają próby błędnikowe? Mają one na celu pobudzenie błędnika bodźcem termicznym.
Próba kaloryczna polega na wlewaniu do przewodu słuchowego płynów o różnej temperaturze w celu podrażnienia błędnika. Pacjentowi podawana jest przez specjalną rurkę na przemian woda zimna (tzw. próba kaloryczna z zimną wodą o temperaturze 30 stopni Celsjusza, czyli poniżej temperatury ciała człowieka) oraz ciepła (o temperaturze 44 stopni Celsjusza, a więc wyższa od temperatury ciała).
Woda jest aplikowana do przewodu słuchowego ze stałą prędkością.
Taki dobór temperatur podawanej cieczy wywołuje szok termiczny, a zaraz po nim u badanego pojawia się oczopląs, czyli mimowolne drgania gałki ocznej. Szczyt wywoczopląsu podczas próby kalorycznej najczęściej odnotowywany jest pomiędzy 60 a 80 sekundą badania.
Podczas drażnienia błędnika i wywoływania oczopląsu mogą pojawić się skutki uboczne. Pacjent może odczuwać: dyskomfort, nudności czy zawroty głowy.
W trakcie próby błędnikowej chory może też wymiotować. W związku z tym, że w ramach badania do uszu pacjenta wlewa się wodę (ciepłą i zimną), próba kaloryczna nie może być przeprowadzana u pacjentów ze stanem zapalnym ucha (zewnętrznego i środkowego).
W takim przypadku wynik badania może zostać zniekształcony.
Przygotowanie do badania i cena próby kalorycznej
Przygotowanie do próby kalorycznej nie wymaga od pacjenta wiele. Przed poddaniem się badaniu videonystagmografii lub elektronystagmografii, elementem których jest próba kaloryczna, pacjent nie może jeść. Badanie musi być wykonane na czczo.
Aby wykonać próbę kaloryczną błędnika należy mieć skierowanie od lekarza, ale nie jest ona refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Badanie tego typu to koszt od około 100 do 250 złotych.
Próba kaloryczna a śmierć mózgu
Próba kaloryczna jest jednym z wielu badań, na podstawie których można stwierdzić śmierć mózgu człowieka. Zgodnie z wytycznymi ministerstwa zdrowia, aby stwierdzić zgon, ordynator oddziału/szpitala lub upoważniony przez niego specjalista, musi zbadać i potwierdzić brak odruchów pionowych gałek ocznych przy wlewaniu do ucha zimnej wody.
Przy tej procedurze sprawdza się też nieobecność innych odruchów pniowych, między innymi reakcję źrenic na światło. O śmierci mózgu świadczy fakt, że przy oświetleniu oka źrenica nie zwęża się. Weryfikowany jest też spontaniczny ruch gałek ocznych oraz czy rogówki powieki zamykają się, gdy są dotykane.
Dodatkowe badania stwierdzające śmierć mózgu to: trwały bezdech, brak reakcji na bodźce bólowe, brak odruchów kaszlowych i wymiotnych, brak odruchu oczno-mózgowego.
