Przedwczesna menopauza
Co to jest przedwczesna menopauza? Nie jest jednostką chorobową, ale stanem fizjologicznym. Około 10 proc. kobiet przechodzi klimakterium przedwcześnie. Klasyczna menopauza dotyka kobiet pomiędzy 45. a 55. rokiem życia. Polki średnio przestają miesiączkować w wieku 51 lat. Jeśli jednak ostatnia miesiączka pojawia się między 40. a 45. rokiem życia, a pacjentka nie choruje na żadne schorzenia, które mogą objawiać się zanikiem krwawienia miesiączkowego, wówczas diagnozuje się u niej przedwczesną menopauzę.
Menopauzę należy różnicować z przedwczesną niewydolnością jajników, będącą stanem chorobowym. Jeśli okres zanika przed 40. urodzinami, daje to podstawy do zdiagnozowania niewydolności jajników. Schorzenie dotyka 1 proc. kobiet w wieku 30-40 lat oraz 0,01 proc. pań między 20. a 30. rokiem życia.
Objawy przedwczesnej menopauzy
Objawy przedwczesnej menopauzy bywają bardziej nasilonej niż klasycznej, czyli pojawiającej się między 45. a 55. rokiem życia. Podstawowym objawem menopauzy jest oczywiście brak miesiączki. Jednakże u pań, które przestały miesiączkować przedwcześnie nie występują zaburzenia cyklu miesiączkowego, który zwiastują klasyczne klimakterium. Wczesna menopauza z reguły przychodzi nagle. Poza brakiem okresu pojawiają się także przeróżne objawy towarzyszące.
Najczęściej zgłaszane przez pacjentki to:
- uderzenia gorąca
- zimne poty
- drażliwość
- płaczliwość
- stany depresyjne
- zaburzenia snu
- zawroty głowy
- omdlenia
- zmęczenie
- arytmie serca
- bóle mięśni i stawów
- obniżone libido
- suchość w pochwie
- parcie na mocz.
Przyczyny przedwczesnej menopauzy
Wczesne przekwitanie nie jest chorobą, lecz stanem fizjologicznym. Wśród przyczyn menopauzy przedwczesnej wymienia się głównie czynniki genetyczne oraz hormonalne. Jakie konkretnie czynniki mogą powodować, że część kobiet przestaje miesiączkować nawet o kilkanaście lat wcześniej niż ich rówieśniczki?
Z badań epidemiologicznych wynika, że menopauzę przechodzą wcześniej panie, które szybko zaczęły miesiączkować. Pierwsza miesiączka pojawia się pomiędzy 10. a 14. rokiem życia dziewczynki. Średnio w wieku 12 lat. Badania dowodzą, że u kobiet, które zaczęły miesiączkować w wieku 10 lat, szybciej ustanie czynność hormonalna jajników, niż u kobiet, które miały pierwszą miesiączkę w wieku 14 lat. Również długość cyklu miesiączkowego może mieć wpływ na datę klimakterium. Im krótsze cykle menstruacyjne, tym wcześniej może pojawić się menopauza.
Naukowcy badają także wpływ czynników środowiskowych na przekwitanie. Okazuje się, że kobiety, które palą nałogowo papierosy szybciej przestają miesiączkować niż ich niepalące koleżanki. Badania nad wpływem dzietności czy statusu ekonomicznego na menopauzę nie wykazały istotnych różnic.
Skutki przedwczesnej menopauzy
Pacjentki często pytają lekarzy o skutki przedwczesnego przekwitania. Naturalną konsekwencją wczesnej menopauzy jest przedwczesna utrata płodności, a co za tym idzie brak szansy na macierzyństwo.
Biorąc pod uwagę, że współczesne kobiety odkładają rodzicielstwo na później, wczesna menopauza może pokrzyżować im plany. Warto także pamiętać, że objawy wczesnej menopauzy są bardziej dotkliwe. Kobiety, które przestały miesiączkować tuż po 40. urodzinach zazwyczaj gorzej przechodziły klimakterium niż 50-latki, a odczuwane przez nie objawy znacząco obniżały ich komfort życia.
Leczenie przedwczesnej menopauzy
Przedwczesna menopauza nie jest chorobą. Nie oznacza to jednak, że kobietom pozostaje biernie czekać, aż czynność hormonalna jajników całkowicie wygaśnie. Wczesna menopauza jest wskazaniem do rozpoczęcia hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).
Panie, które przestają miesiączkować między 45. a 55. rokiem życia, zażywają leki hormonalne, żeby podnieść jakość życia. Natomiast kobiety, które menopauza zaskoczyła wcześniej, przyjmują leki, żeby odzyskać płodność. Dzięki HTZ przedwczesną menopauzę można opóźnić nawet o 5 lat. Terapia hormonalna daje więc szansę na macierzyństwo kobietom, które planowały mieć potomstwo.
Co bardzo istotne, terapię należy rozpocząć możliwie jak najszybciej po pojawieniu się pierwszych objawów. W czasie zażywania leków kobieta powinna pozostawać pod kontrolą lekarza. Leki niezbędne do utrzymania czynności hormonalnej jajników zwiększają ryzyko zachorowania na raka sutka oraz zakrzepicę, dlatego w czasie terapii pacjentka powinna wykonywać badania kontrolne.
