Reklama
Czym jest przeszczep trzustki?
Przeszczep trzustki jest zaawansowaną operacją polegającą na transplantacji tego organu od dawcy. W większości przypadków (nawet 80-90 procent) wykonywany jest jednocześnie z przeszczepem nerki.
Rozwiązaniem rzadziej stosowanym jest zabieg izolowany (tylko trzustka) lub po uprzednim przeniesieniu nerki.
Alternatywnie stosuje się też przeszczep tak zwanych wysp trzustkowych, zwanych też komórkami Langerhansa, czyli gruczołów odpowiedzialnych za wydzielanie hormonu insuliny. Nie jest on jednak tak skuteczny.
Transplantację trzustki wykonuje się u pacjentów cierpiących na zaawansowaną cukrzycę typu 1 (insulinozależną), czasem też typu 2 (insulinoniezależną), jeśli towarzyszy jej skrajna niewydolność nerek.
Operacja ta wciąż jest rzadka, jednak uzyskiwane w ten sposób wyniki są bardzo pozytywne (szczegóły poniżej).
Reklama
Przeszczep trzustki a rak
Rak trzustki jest jednym z najbardziej śmiercionośnych nowotworów, którego rozpoznanie wiąże się z reguły z bardzo złymi rokowaniami.
Pięcioletnia przeżywalność wynosi w tym przypadku zaledwie 5 procent (dane J. Kubicka-Wołkowska i inni). Wiąże się to z faktem, iż choroba jest wykrywana bardzo późno, a 50 procent pacjentów ma już wówczas przerzuty do innych organów.
Co więcej, 80 proc. chorych poddanych operacji, która jest jedyną skuteczną metodą leczenia, doświadcza nawrotu. Czy rozwiązaniem może być w przypadku raka trzustki przeszczep?
To pytanie zadaje sobie wiele osób cierpiących na ten nowotwór. Specjaliści nie mają jednak dobrych wiadomości.
Zabiegu tego nie wykonuje się u pacjentów onkologicznych. Większości z nich medycyna jest w stanie zaproponować jedynie chemioterapię o charakterze paliatywnym, a więc przedłużającym życie.
Reklama
Przeszczep trzustki a cukrzyca
Jedynym wskazaniem do wykonywania operacji przeszczepu trzustki jest obecnie cukrzyca, zwłaszcza typu 1. Jest to groźna choroba metaboliczna o podłożu autoimmunologicznym, zazwyczaj ujawniająca się już w młodości i towarzysząca pacjentowi do końca życia.
Powodem występujących w jej przebiegu zaburzeń jest agresja układu odpornościowego względem komórek własnego ciała.
Wytwarzane przeciwciała niszczą wyspy Langerhansa, które są odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny, hormonu odgrywającego kluczową rolę w metabolizmie cukrów.
Efektem tego jest zaburzenie gospodarki węglowodanowej i niebezpiecznie wysokie stężenie glukozy we krwi. Pacjenci przez całe życie muszą otrzymywać insulinę w zastrzykach, ale i to nie zawsze przynosi zadowalające efekty.
Przeszczep trzustki w cukrzycy typu 1 dla wielu osób staje się zatem szansą na poprawę jakości życia oraz jego znaczne przedłużenie.
Warto podkreślić, że roczna przeżywalność po zabiegu wynosi 95 procent, a 80-85 procent trzustek pracuje sprawnie, wywiązując się ze swoich funkcji (dane: transplantacja.org.pl).
Dane te dowodzą, zdaniem specjalistów, wysokiej skuteczności operacji.
Reklama
Przeszczep trzustki od żywego dawcy
Czy jest możliwy przeszczep trzustki od żywego dawcy? Nie, operacji tego typu się nie wykonuje. Choć teoretycznie bez trzustki można żyć, narządy pobierane są wyłącznie od osób zmarłych.
Ale uwaga: od dawców żywych pochodzić może materiał stosowany do przeszczepu wysp trzustkowych.
Jak jednak wskazano wyżej, metoda ta jest mało skuteczna (narząd podejmuje prawidłową pracę w około 20 procentach przypadków), wymaga też wielokrotnego podania transplantowanych komórek.
Drugie ważne zastrzeżenie - od żywych dawców pobierane są też niekiedy nerki, jeśli wykonywany jest zabieg łączony, tudzież w sytuacji, gdy ten kluczowy dla funkcjonowania układu moczowego organ przeszczepiany jest wcześniej.
Zazwyczaj są to tak zwane transplantacje rodzinne.
Reklama
Kwalifikacje do przeszczepu trzustki
Jeśli chodzi, o kwalifikację do przeszczepu trzustki, zabieg wykonuje się u osób, które:
- Mają poniżej 45 lat.
- Chorują na cukrzycę typu 1, a w jej przebiegu występuje:
- schyłkowa niewydolność nerek;
- cukrzyca łamliwa, zwana też labilną, trudna do kontroli;
- nieświadomość hipoglikemii, czyli brak możliwości jej rozpoznania przez pacjenta, co wydatnie utrudnia kontrolę.
Niekiedy też wykonuje się przeszczep u osób z cukrzycą typu 2, po indywidualnej kwalifikacji, zazwyczaj w związku z towarzyszącą chorobie zaawansowaną niewydolnością nerek.
Pacjenci często pytają też, dlaczego nie można przeszczepić trzustki? Przeciwskazaniem jest m.in. zaawansowany wiek, zły ogólny stan zdrowia, czy negatywna ocena szans na przyjęcie przeszczepu.
Nie ma usystematyzowanych danych w kwestii tego, ile czeka się na przeszczep trzustki, co ma związek głównie w niewielką liczbą wykonywanych zabiegów.
Głównym czynnikiem wpływającym na czas oczekiwania, jest możliwość pozyskania narządów, zwłaszcza że w tym przypadku niezbędna jest zazwyczaj dostępność aż dwóch organów jednocześnie.
Reklama
Ile kosztuje przeszczep trzustki?
Jak w przypadku wszystkich tego typu procedur, koszt przeszczepu trzustki jest bardzo wysoki, pacjent nie płaci jednak nic.
W Polsce wszystkie operacje wykonywane są szpitalach publicznych (ich lista w dalszej części artykułu) i w pełni refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Należy też podkreślić, że nie ma prawnej możliwości kupienia organu, co więcej - próby pozyskania narządu na własną rękę, za pieniądze, są karane więzieniem.
Istnieje jeszcze możliwość skorzystania z oferty klinik zagranicznych, wówczas należy się jednak liczyć z pełną odpłatnością na bardzo wysokim poziomie.
Ile na Zachodzie kosztuje przeszczep trzustki? Cena może wynosić około 200-300 tysięcy dolarów lub euro.
Reklama
Gdzie można wykonać przeszczep trzustki?
Gdzie w Polsce można wykonać przeszczep trzustki? Liczba wyspecjalizowanych w tej procedurze ośrodków nie jest duża.
Poltransplant (państwowe Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji) podaje, że operacje takie wykonują:
- Oddział Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej szpitala im. A. Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach;
- Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej szpitala klinicznego nr 2 w Szczecinie;
- Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego;
- Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego;
- Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii, Centralny Szpital Kliniczny MSWiA.
Oprócz tego, Klinika Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku, zajmuje się przeszczepianiem wysp trzustkowych.
