Najzdrowsze miejsce w internecie

Trauma - co to jest trauma? Stres traumatyczny i jego objawy

Trauma jest trwałym i silnym urazem psychicznym wywołanym przez dramatyczne doświadczenia. Trauma dezintegruje życie, zmienia osobowość, prowadzi do zaburzeń psychicznych. Bardzo często konsekwencje traumy układają się w zespół objawów znanych jako stres traumatyczny (zespół stresu pourazowego). Psychologia opisuje takie zjawiska, jak trauma z dzieciństwa, trauma wojenna, trauma po wypadku, trauma po porodzie, czy trauma po rozwodzie…
Trauma
Spis treści

Co to jest trauma?

Trauma to silny uraz psychiczny. Trauma to trwała zmiana w psychice, wywołana zaistnieniem dramatycznych wydarzeń zewnętrznych, przeżyć lub doświadczeń, takich jak uczestnictwo w działaniach wojennych, udział w wypadku samochodowym, gwałt i molestowanie seksualne, doświadczenie przemocy fizycznej i psychicznej, bolesny poród, śmierć bliskiej osoby, zwłaszcza dziecka i współmałżonka. 

Trauma może prowadzić do zaburzeń nerwowych i niepożądanej modyfikacji osobowości. Skutkiem traumy może być depresja, nerwice, psychozy, lękliwość, nieumiejętność radzenia sobie z napięciem nerwowym a także tzw. zespół stresu pourazowego. Osoba, która przeżyła traumę może zareagować wycofaniem się z relacji interpersonalnych i życia społecznego, ale może też wykazywać patologiczną nadaktywność, w tym przede wszystkim agresję. 

Stres traumatyczny

Jednym ze skutków traumy jest tzw. stres traumatyczny, czyli inaczej mówiąc - zespół stresu pourazowego albo zaburzenie stresowe pourazowe (wg. klasyfikacji chorób i zaburzeń ICD-10). Stres traumatyczny to bardzo silne zaburzenie lękowe wywołane przez tak zwany stresor - wydarzenie będące źródłem traumy.

Stres traumatyczny zazwyczaj jest konsekwencją doświadczeń o ekstremalnym charakterze, związanych bliskością śmierci oraz faktyczną lub wysoce prawdopodobną dezintegracją ciała. Zespół stresu pourazowego często występuje u żołnierzy po zejściu z pola walki, u ofiar wypadków, gwałtów i napadów, u pacjentów otrzymujących potencjalnie śmiertelną diagnozę.

Stres traumatyczny – objawy

Typowe dla stresu traumatycznego objawy, to:

  • bardzo wysoki poziom odczuwanego lęku,
  • zaburzenia snu,
  • uporczywe wracanie w myślach do wydarzenia będącego źródłem traumy przy jednoczesnym unikaniu w realnym życiu wszelkich okoliczności mogących mieć związek z tzw. stresorem,
  • wystąpienie dolegliwości definiowanych jako stres traumatyczny po pewnym okresie od zaistnienia czynnika traumatyzującego,
  • utrzymywanie się napięcia przez dłuższy czas – nawet kilka lat.

Leczenie stresu traumatycznego opiera się na psychoterapii a także działaniach integrujących społecznie. 

Trauma z dzieciństwa

Najczęściej spotykaną traumą jest tak zwana trauma z dzieciństwa. Pojęcie to obejmuje bardzo szeroki, praktycznie niezamknięty zbiór wydarzeń, których wspólnymi mianownikiem jest czas zaistnienia (dzieciństwo) oraz wpływ na późniejsze życie. Trauma z dzieciństwa może być powodem rozwoju osobowości lękliwej czy anankastycznej.

Trauma z dzieciństwa może owocować wystąpieniem nerwic, stanowi także wymarzone podglebie dla skłonności do uzależnień od narkotyków czy alkoholu. Trauma z dzieciństwa dezorganizując osobowość, zmniejsza szansę na udane życie zawodowe oraz rodzinne – badania wykazują, że wśród osób uzależnionych o niskim statusie materialno-społecznym obserwuje się wyższy od przeciętnej odsetek ofiar przemocy domowej i innych traumatycznych wydarzeń z czasów dorastania.

Osoby, które przeżyły w dzieciństwie traumę, często są w jakiś sposób upośledzone społecznie i emocjonalnie. Dla przykładu doświadczenie przemocy w szkole skutkować będzie zwiększonym poziomem lękliwości i podatności na stres w życiu dorosłym. Zaznanie molestowania seksualnego w dzieciństwie z dużą dozą prawdopodobieństwa przełoży się negatywnie na jakość życia seksualnego w późniejszych latach. 

Trauma wojenna

Trauma wojenna niewątpliwie należy do najsilniejszych tego typu doświadczeń. Wszechobecność śmierci i okrucieństwa, do których umysł ludzki mimo dużych zdolności adaptacyjnych, nie jest w stanie do końca przywyknąć, nieustanny lęk o własne życie w najbardziej bezpośrednim wymiarze – to wszystko sprawia, że żołnierze, a także ludność cywilna zamieszkująca tereny objęte działaniami wojennymi, doświadczają bardzo silnych traum.

To właśnie zaburzenia psychiki i somatyki uczestników konfliktów zbrojnych doprowadziły do szerszego poznania i zdefiniowania zjawiska znanego jako zespół stresu pourazowego. Nastąpiło to w latach siedemdziesiątych XX wieku, dopiero potem zjawisko to rozciągnięto na innego rodzaju traumy. 

Trauma po wypadku

Wypadek komunikacyjny niegroźnie wygląda jedynie na filmach obrazujący tzw. crash testy, w których producenci chwalą się bezpieczeństwem oferowanych pojazdów. W rzeczywistości wypadek samochodowy, nie mówiąc już o lotniczym, to zdarzenie z którego rzadko wychodzi się bez szwanku.

A nawet jeśli komuś nic nie stanie się w sensie fizycznym, wielce prawdopodobne jest, że gwałtownie wyzwolony strach przed śmiercią i okaleczeniem, huk giętych blach, widok krwi swojej i bliskich a także siła działających przeciążeń mogą odcisnąć trwały ślad na psychice. Trauma po wypadku dotyka zarówno osoby, które w zdarzeniu uczestniczyły bezpośrednio, jak też jego świadków, a także członków rodziny i przyjaciół, którzy stracili w ten sposób swoich bliskich.

Psychologowie nie od dziś mówią o konieczności obejmowania ofiar wypadków pomocą. Trauma po wypadku, która może się objawić m.in. poprzez stres traumatyczny, jest w stanie całkowicie odmienić (na minus) i zdezorganizować życie – zdarza się, że ofiary wypadków boją się nawet wyjść z domu.

Trauma po porodzie

Często spotykaną traumą jest też trauma po porodzie. Dotyka one kobiety, które doświadczyły porodu szczególnie trudnego i bolesnego, niekoniecznie wyłącznie w sensie fizycznym. Odczuwany w czasie porodu ból sam w sobie może być powodem traumy i chodzi w tym przypadku zarówno o jego nasilenie, jak i czas trwania.

Nie od dziś wszak wiadomo, że ból towarzyszący naturalnemu porodowi uznawany jest za jedno z najcięższych tego typu przeżyć, jakich może doświadczyć człowiek. Oczywiście trauma po porodzie może dotyczyć także innych okoliczności, w tym tragicznych, takich jak urodzenie martwego czy chorego lub niepełnosprawnego dziecka.

Trauma po porodzie może skutkować wystąpieniem zespołu stresu pourazowego, a także nerwicami, psychozami, czy trwałą zmianą osobowości lub poglądów.

Trauma po rozwodzie

Za źródło traumy uważany jest też niekiedy rozwód, czy rozstanie partnerów, choć w tym przypadku konsekwencje dotyczące stanu psychicznego zazwyczaj są mniejsze – nie mówimy w tym przypadku o zespole stresu pourazowego.

Choć bowiem rozwód jest doświadczeniem bolesnym, a często dodatkowo wiąże się z innymi przykrymi okolicznościami (zdrada, przemoc, uzależnienie), sam w sobie nie jest okolicznością wiążącą się z ryzykiem utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu. 

Czytaj również
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Psychologia
Przeczytaj artykuł
5 faktów o wpływie nauki na zdrowie i kondycję
Okulary na książkach
Przeczytaj artykuł
Hermafrodyta, czyli obojnactwo - czym się charakteryzuje?
Obojnactwo
Przeczytaj artykuł
Jak radzić sobie z depresją?
Mężczyzna siedziący w łóżku
Podobne artykuły
Kobieta z zaburzeniami adaptacyjnymi
Zaburzenia adaptacyjne – objawy. Jak sobie radzić?
Mężczyzna trzyma kobietę za rękę
Empatia - co to jest i dlaczego jest taka ważna?
Kobieta w panice
Atak paniki – objawy. Jak wygląda, ile trwa i co robić?
Mężczyzna u psychologa
Psycholog a psychiatra – różnica? Do kogo z depresją?
Może to Cię zainteresuje
Kobieta odmawia jedzenia słodyczy z powodu hiperinsulinemii
Hiperinsulinemia - przyczyny, objawy i leczenie. Jaka dieta?
Język z czerwonymi plamami
Język geograficzny - przyczyny i objawy. Jakie leczenie?
Widok kominów z fabryk zanieczyszczających powietrze
Zanieczyszczenia powietrza - źródła. Jaki wpływ na zdrowie?
Model mózgu z dłoni
Torbiel szyszynki - objawy i leczenie. Czy może pęknąć?