Reklama
Czym jest lęk przed samotnością?
Lęk przed samotnością towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Przez psychologów samotność jest rozumiana jako „subiektywne, nieprzyjemne, bolesne przeżycie, wynikające z braku pozytywnych relacji w stosunkach międzyludzkich”, a także jako „mieszanina uczuć odrzucenia, braku akceptacji i nieprzyjemnych przeżyć”. Psychologowie wskazują ponadto na negatywny wpływ samotności na zdrowie i kondycję fizyczną, zwłaszcza osób starszych.
W literaturze przedmiotu można znaleźć przeróżne klasyfikacje samotności (m.in. ze względu na czas trwania czy przyczynę). Za podstawowy uznaje się podział na samotność, która odnosi się do stanu fizycznego i osamotnienie, które odczuwane jest subiektywnie.
W tym sensie samotność oznacza brak fizycznego kontaktu z innymi ludźmi, zaś osamotnienie – brak więzi emocjonalnej i mentalnej, często pomimo utrzymywania fizycznych kontaktów. Jednakże wielu psychologów oraz socjologów nie różnicuje pojęć samotności i osamotnienia.
Lęk przed samotnością lub osamotnieniem jest uczuciem, które towarzyszy każdemu, lecz osoby z niższym poczuciem własnej wartości, mające problem z nawiązywaniem kontaktów, a także posiadające zbyt wygórowany ideał miłości zwykle odczuwają go silniej. U niektórych jednak strach przed osamotnieniem staje się chorobliwy i przybiera postać monofobii.
- tradycyjnie w łagodnych stanach napięcia nerwowego;
- tradycyjnie jako środek wspomagający w okresowych trudnościach z zasypianiem.
Co to jest monofobia?
Monofobia, nazywana także autofobią lub eremofobią, jest definiowana jako chorobliwy lęk przed samotnością. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, dzieli zaburzenia lękowe na dwie podstawowe grupy:
- zaburzenia lękowe w postaci fobii, oznaczane kodem F.40,
- inne zaburzenia lękowe (kod F41), do których zalicza się epizodyczny lęk napadowy i lęk uogólniony.
Autofobia zaliczana jest do pierwszej grupy, czyli zaburzeń lękowych w postaci fobii. Osoby dotknięte tym rodzajem fobii doświadczają ataków paniki, kiedy zostają fizycznie same (tj. bez partnera, przyjaciół czy rodziny).
Na monofobię najczęściej cierpią dorośli, którzy doświadczyli osamotnienia w dzieciństwie - np. na skutek rozłąki z matką, lecz powodów doświadczania samotności przez dziecko może być kilka. Przykładowo, osamotnienie u dziecka może wywołać pobyt matki w szpitalu lub jej niedojrzałość do macierzyństwa.
Warto jednak podkreślić, że każde dziecko poniżej 2. roku życia odczuwa lęk przed rozstaniem z matką, będący naturalnym etapem rozwoju. Każde zniknięcie matki z pola widzenia tak małego dziecka jest przez nie postrzegane jako ostateczne. Dopiero z wiekiem maluch zaczyna rozumieć, że jest to sytuacja przejściowa.
Objawy lęku przed samotnością
Chorobliwy lęk przed samotnością to nie tylko odczuwanie niepokoju i zagrożenia związanego z brakiem towarzystwa i koniecznością pozostawania z samym sobą. Zwykle osoba dotknięta autofobią ma poczucie zbliżającego się niebezpieczeństwa. Jest przekonana, że zaraz wydarzy się coś złego.
Ponadto napadowi lęku zwykle towarzyszy szereg objawów somatycznych, takich jak:
- kołatanie serca,
- duszność,
- suchość w ustach,
- ucisk w gardle,
- drżenie rąk,
- przyspieszenie oddechu,
- potliwość,
- ból i zawroty głowy,
- omdlenia,
- nudności,
- wymioty,
- biegunka.
Pojawienie się dolegliwości somatycznych zwykle wyzwala jeszcze silniejszy lęk, tym razem związany z niepokojem o stan zdrowia. Kołatanie serca czy duszność kojarzą z zawałem serca, a wówczas pojawia się u chorego lęk przed śmiercią.
Reklama
Lęk przed samotnością w czasach pandemii
Lęk przed samotnością towarzyszy nam szczególnie w czasie epidemii wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2. 11 marca 2020 roku, po blisko czterech miesiącach rozprzestrzeniania się wirusa po świecie, Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że mamy do czynienia z pandemią. Wówczas liczba zgonów na świecie z powodu COVID-19 wynosiła około 5 tysięcy. Po kilku miesiącach - 12 sierpnia - przekroczyła 746 tysięcy.
Dynamiczny przyrost nowych zakażeń oraz ofiar śmiertelnych skutkował wprowadzeniem licznych ograniczeń w gromadzeniu się i poruszaniu ludzi, a także w aktywności zawodowej. W pierwszej kolejności zamknięto żłobki, przedszkola, szkoły oraz uczelnie. Zabroniono zgromadzeń powyżej 50 osób i odwołano imprezy masowe.
Następnie zamknięto restauracje, kawiarnie, bary oraz wszystkie instytucje kultury. Wiele firm nakazało pracownikom pracę zdalną. Ograniczono działalność galerii handlowych. Przywrócono kontrole graniczne, wprowadzono limity dotyczące uczestnictwa w obrzędach religijnych. Obecnie (sierpień 2020) większość miejsc jest otwarta, ale z zachowaniem reżimu sanitarnego.
Reklama
Jak przepracować lęk przed samotnością?
Ciągły pęd, sytuacje stresowe, czy nadmiar obowiązków sprawiają, że każdego dnia narażeni jesteśmy na napięcie nerwowe. Warto sobie pomóc. Można na przykład sięgnąć po lek uspokajający, którego bazą jest waleriana lub melisa. Należy dodać, że produkty ziołowe najlepiej działają przy dłuższym stosowaniu. Preparat bez recepty, w wygodnych kapsułkach lub w postaci syropu znajdziesz TUTAJ.
Lęk przed samotnością powinno się przepracować z psychologiem lub psychoterapeutą. Jak w przypadku innych fobii, pacjentom z monofobią zalecana jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. W leczeniu stosuje się także środki farmakologiczne, głównie:
- benzodiazepiny (należy je stosować krótkotrwale ze względu na wysokie ryzyko uzależnienia),
- leki przeciwdepresyjne, głównie selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, ale także inhibitory monoaminooksydazy,
- neuroleptyki,
- ß-blokery.
W przypadku odczuwania niepokoju w związku z pandemią COVID-19, nie powinno się go bagatelizować. Pomocy można szukać u specjalistów udzielających porad przez telefon czy za pośrednictwem Internetu. Wielu psychologów i psychoterapeutów udziela porad za darmo w ramach inicjatyw społecznych. Jedną z takich inicjatyw są „Psychologowie dla społeczeństwa”. Na stronie internetowej akcji można znaleźć listę specjalistów, którzy udzielają darmowego wsparcia.
Czytaj też:
