Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Partnerem publikacji jest: DOZ Fundacja dbam o zdrowie

Lęk przed samotnością: objawy. Jak sobie radzić z monofobią?

Lęk przed samotnością odczuwa każdy Jesteśmy istotami społecznymi, które potrzebują kontaktu z drugim człowiekiem. Niektórzy jednak odczuwają chorobliwy lęk przed samotnością, nazywany przez psychiatrów i psychologów monofobią. Sprawdź, jak objawia się monofobia, a także jak można sobie z nią radzić.
Samotna kobieta
Źródło: 123RF
Spis treści

Reklama

Czym jest lęk przed samotnością?

Lęk przed samotnością towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Przez psychologów samotność jest rozumiana jako „subiektywne, nieprzyjemne, bolesne przeżycie, wynikające z braku pozytywnych relacji w stosunkach międzyludzkich”, a także jako „mieszanina uczuć odrzucenia, braku akceptacji i nieprzyjemnych przeżyć”. Psychologowie wskazują ponadto na negatywny wpływ samotności na zdrowie i kondycję fizyczną, zwłaszcza osób starszych.

W literaturze przedmiotu można znaleźć przeróżne klasyfikacje samotności (m.in. ze względu na czas trwania czy przyczynę). Za podstawowy uznaje się podział na samotność, która odnosi się do stanu fizycznego i osamotnienie, które odczuwane jest subiektywnie.

W tym sensie samotność oznacza brak fizycznego kontaktu z innymi ludźmi, zaś osamotnienie – brak więzi emocjonalnej i mentalnej, często pomimo utrzymywania fizycznych kontaktów. Jednakże wielu psychologów oraz socjologów nie różnicuje pojęć samotności i osamotnienia.

Lęk przed samotnością lub osamotnieniem jest uczuciem, które towarzyszy każdemu, lecz osoby z niższym poczuciem własnej wartości, mające problem z nawiązywaniem kontaktów, a także posiadające zbyt wygórowany ideał miłości zwykle odczuwają go silniej. U niektórych jednak strach przed osamotnieniem staje się chorobliwy i przybiera postać monofobii.

Reklama

Co to jest monofobia?

Monofobia, nazywana także autofobią lub eremofobią, jest definiowana jako chorobliwy lęk przed samotnością. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, dzieli zaburzenia lękowe na dwie podstawowe grupy:

  • zaburzenia lękowe w postaci fobii, oznaczane kodem F.40,
  • inne zaburzenia lękowe (kod F41), do których zalicza się epizodyczny lęk napadowy i lęk uogólniony.

Autofobia zaliczana jest do pierwszej grupy, czyli zaburzeń lękowych w postaci fobii. Osoby dotknięte tym rodzajem fobii doświadczają ataków paniki, kiedy zostają fizycznie same (tj. bez partnera, przyjaciół czy rodziny).

Na monofobię najczęściej cierpią dorośli, którzy doświadczyli osamotnienia w dzieciństwie - np. na skutek rozłąki z matką, lecz powodów doświadczania samotności przez dziecko może być kilka. Przykładowo, osamotnienie u dziecka może wywołać pobyt matki w szpitalu lub jej niedojrzałość do macierzyństwa.

Warto jednak podkreślić, że każde dziecko poniżej 2. roku życia odczuwa lęk przed rozstaniem z matką, będący naturalnym etapem rozwoju. Każde zniknięcie matki z pola widzenia tak małego dziecka jest przez nie postrzegane jako ostateczne. Dopiero z wiekiem maluch zaczyna rozumieć, że jest to sytuacja przejściowa.

Reklama

Objawy lęku przed samotnością

Chorobliwy lęk przed samotnością to nie tylko odczuwanie niepokoju i zagrożenia związanego z brakiem towarzystwa i koniecznością pozostawania z samym sobą. Zwykle osoba dotknięta autofobią ma poczucie zbliżającego się niebezpieczeństwa. Jest przekonana, że zaraz wydarzy się coś złego.

Ponadto napadowi lęku zwykle towarzyszy szereg objawów somatycznych, takich jak:

  • kołatanie serca,
  • duszność,
  • suchość w ustach,
  • ucisk w gardle,
  • drżenie rąk,
  • przyspieszenie oddechu,
  • potliwość,
  • ból i zawroty głowy,
  • omdlenia,
  • nudności,
  • wymioty,
  • biegunka.

Pojawienie się dolegliwości somatycznych zwykle wyzwala jeszcze silniejszy lęk, tym razem związany z niepokojem o stan zdrowia. Kołatanie serca czy duszność kojarzą z zawałem serca, a wówczas pojawia się u chorego lęk przed śmiercią.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta
Celina Maciejewska
Celina Maciejewska
studentka V roku psychologii, pasjonatka bliskości z naturą, hortiterapeutka - współpracująca z DOZ Fundacją
01
Jak pozbyć się lęku przed zostaniem samemu w domu?
Lęk przed zostaniem samemu w domu może być wyzwaniem do przezwyciężenia. Istnieją różne strategie, które mogą pomóc złagodzić ten lęk: zidentyfikuj konkretną naturę swojego lęku; stopniowo podchodź do sytuacji, które wywołują lęk, zaczynając od krótkich okresów samotności i stopniowo je wydłużając; naucz się umiejętności radzenia sobie z sytuacjami, które mogą wywoływać lęk; podziel się swoimi obawami z bliskimi osobami lub przyjaciółmi.
02
Jak się objawia lęk przed samotnością?
Lęk przed samotnością może manifestować się różnorodnie - zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie. Przykładowe objawy, które mogą towarzyszyć lękowi przed samotnością to: niepokój i zamartwianie się, silne pragnienie towarzystwa, fizyczne symptomy (przyspieszone bicie serca, drżenie, poty, uczucie duszności czy bóle brzucha), uczucie smutku, beznadziei i depresji.
03
Czy lęk przed samotnością odczuwają tylko osoby starsze?
Nie jest on zarezerwowany wyłącznie dla osób starszych. To uczucie może dotykać ludzi w różnych grupach wiekowych, w tym także młodych dorosłych, nastolatków i nawet dzieci.
04
Jak poradzić sobie z samotnością po stracie bliskiej osoby?
Samotność po stracie bliskiej osoby jest trudnym doświadczeniem, które może wymagać czasu, wsparcia społecznego i samodyscypliny w radzeniu sobie z trudnymi emocjami. Daj sobie czas na żałobę.
05
Czy lęk przed samotnością mogą odczuwać osoby będące w związkach?
Lęk przed samotnością może dotyczyć zarówno osób będących w związkach, jak i tych, które są singlami. Nawet jeśli ktoś jest w zdrowym i satysfakcjonującym związku, może odczuwać obawy związane z perspektywą utraty partnera lub samotności w przyszłości. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do lęku przed samotnością w związku.

Reklama

Lęk przed samotnością w czasach pandemii

Lęk przed samotnością towarzyszy nam szczególnie w czasie epidemii wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2. 11 marca 2020 roku, po blisko czterech miesiącach rozprzestrzeniania się wirusa po świecie, Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że mamy do czynienia z pandemią. Wówczas liczba zgonów na świecie z powodu COVID-19 wynosiła około 5 tysięcy. Po kilku miesiącach - 12 sierpnia - przekroczyła 746 tysięcy.

Dynamiczny przyrost nowych zakażeń oraz ofiar śmiertelnych skutkował wprowadzeniem licznych ograniczeń w gromadzeniu się i poruszaniu ludzi, a także w aktywności zawodowej. W pierwszej kolejności zamknięto żłobki, przedszkola, szkoły oraz uczelnie. Zabroniono zgromadzeń powyżej 50 osób i odwołano imprezy masowe.

Następnie zamknięto restauracje, kawiarnie, bary oraz wszystkie instytucje kultury. Wiele firm nakazało pracownikom pracę zdalną. Ograniczono działalność galerii handlowych. Przywrócono kontrole graniczne, wprowadzono limity dotyczące uczestnictwa w obrzędach religijnych. Obecnie (sierpień 2020) większość miejsc jest otwarta, ale z zachowaniem reżimu sanitarnego. 

Reklama

Jak przepracować lęk przed samotnością?

Lęk przed samotnością powinno się przepracować z psychologiem lub psychoterapeutą. Jak w przypadku innych fobii, pacjentom z monofobią zalecana jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. W leczeniu stosuje się także środki farmakologiczne, głównie:

  • benzodiazepiny (należy je stosować krótkotrwale ze względu na wysokie ryzyko uzależnienia),
  • leki przeciwdepresyjne, głównie selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, ale także inhibitory monoaminooksydazy,
  • neuroleptyki,
  • ß-blokery.

W przypadku odczuwania niepokoju  w związku z pandemią COVID-19, nie powinno się go bagatelizować. Pomocy można szukać u specjalistów udzielających porad przez telefon czy za pośrednictwem Internetu. Wielu psychologów i psychoterapeutów udziela porad za darmo w ramach inicjatyw społecznych. Jedną z takich inicjatyw są „Psychologowie dla społeczeństwa”. Na stronie internetowej akcji można znaleźć listę specjalistów, którzy udzielają darmowego wsparcia.

Celina Maciejewska, studentka V roku psychologii, podpowiada jak poradzić sobie z samotnością po stracie bliskiej osoby

Uznaj i akceptuj swoje uczucia żalu. Pozwól sobie na przeżywanie smutku, gniewu, czy nawet poczucia pustki. Proces żałoby jest indywidualny i wymaga czasu.

 

Znajdź wsparcie społeczne.

 

Upamiętnij i celebrować życie zmarłej osoby poprzez dzielenie się wspomnieniami, oglądanie zdjęć czy utrzymanie tradycji z nią związanych.

 

Dbaj o swoje zdrowie fizyczne, ponieważ ma ono wpływ na zdrowie psychiczne. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiedni sen mogą pomóc w utrzymaniu równowagi emocjonalnej.

 

Szukaj profesjonalnej pomocy.

 

Dołącz do grupy osób, które również przeżywają żałobę. Wspólna rozmowa i wsparcie grupy mogą pomóc w zrozumieniu, że nie jesteś sam/a w swoich doświadczeniach.

 

Ważne jest, aby pozwolić sobie na proces żałoby i nie izolować się od innych. Szukanie wsparcia, dzielenie się uczuciami i zadbani o swoje zdrowie psychiczne to kluczowe kroki w radzeniu sobie z samotnością po utracie bliskiej osoby.

Czytaj też:

Czytaj również

Bibliografia

  • E. Kusztelak, Twórcza samotność? Funkcjonowanie społeczne osób osamotnionych w okresie wczesnej dorosłości [w:] Metody pedagogicznych badań nad twórczością pod red. K. J. Szmidta, Łódź 2009.
  • J. Stochmiałek, Samotność oraz starość w świetle koncepcji jakości życia [w:] Przeciw samotności pod red. J. Twardowskiej­Rajewskiej, Poznań 2005.
  • M. Kopka-Kowalczyk, Samotność osób starszych i czynniki ją warunkujące, Kultura i Edukacja 2018 nr 1 (119), s. 70–80.
  • https://www.gov.pl/web/koronawirus/aktualne-zasady-i-ograniczenia
  • https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
  • https://www.psychologowie-dla-spoleczenstwa.pl/kontakt
Joanna Woźniak
Artykuł napisany przez
Joanna Woźniak
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zaburzenia lękowe
Nerwica lękowa - objawy i leczenie. Jak z nią walczyć?
Co to jest fatfobia, jak się objawia i jak reagować?
Osoba otyła z problemem dyskryminacji z powodu fatfobii
Fobia szkolna - czym jest i jak się objawia? Czy można ją leczyć?
Dziecko z problemem fobii szkolnej na wizycie u psychologa
Podobne artykuły
Kobieta w panice
Atak paniki – objawy. Jak wygląda, ile trwa i co robić?
Kobieta z zaburzeniami adaptacyjnymi
Zaburzenia adaptacyjne - jakie mają objawy?
Samotna kobieta
Lęk przed samotnością: objawy. Jak sobie radzić z monofobią?
Śmierć
Tanatofobia - lęk przed śmiercią. Jak sobie radzić? Leczenie
Pacjent z maseczką przeciwzakaźną
Lęk przed chorobami nowotworowymi i zakaźnymi. Jak leczyć?

Reklama


Jak świętować pierwszy dzień wiosny?
Sprawdź!