Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Bielactwo nabyte i wrodzone (albinizm) - jak leczyć objawy?

Bielactwo to schorzenie wywołane zaburzeniami układu barwnikowego organizmu. Objawia się licznymi, drobnymi jasnymi plamami, które najczęściej występują na rękach, twarzy, odbycie i w okolicy narządów płciowych. Zobacz jakie są przyczyny i sposoby leczenia bielactwa.
Dzieci cierpiące na bielactwo
Źródło: 123RF
Spis treści

Bielactwo jest schorzeniem układu barwnikowego, stosunkowo często występującym, nabytym lub wrodzonym (znanym również jako albinizm). 

Charakteryzuje się występowaniem licznych, drobnych, kilkucentymetrowych, odbarwionych plam zlokalizowanych symetrycznie w obrębie skóry rąk, twarzy, okolic narządów płciowych i odbytu. Pojedyncze wykwity może otaczać obwódka złożona z komórek zawierających nadmierną ilość barwnika (melaniny).

Co to jest bielactwo?

Aby w pełni zrozumieć istotę choroby, warto zapoznać się z budową histologiczną skóry zdrowego człowieka. Składa się ona z trzech warstw. Idąc od najbardziej zewnętrznej - jest to naskórek, następnie skóra właściwa i tkanka podskórna. Najgłębszą warstwą naskórka jest warstwa podstawna.

To właśnie w jej obrębie zlokalizowane są komórki barwnikowe produkujące melaninę. Należy pamiętać, że to nie liczba komórek warunkuje intensywność zabarwienia skóry, a jedynie ilość zsyntetyzowanej melaniny.

Podstawą rozwoju zmian chorobowych w bielactwie są dwa procesy:

  1. autoimmunologiczne - związane z wytwarzaniem swoistych przeciwciał skierowanych przeciwko strukturom własnym organizmu. Uszkadzają one bezpośrednio komórki barwnikowe skóry, tym samym zmniejszają stężenie melaniny; charakterystyczne dla bielactwa nabytego;
  2. niedobory enzymatyczne – niedobór tyrozynazy, składowej w szlaku syntezy melaniny w melanocycie; charakterystyczne dla bielactwa wrodzonego.

Reklama

Bielactwo nabyte

Bielactwo nabyte spotykane jest z równą częstością u mężczyzn oraz u kobiet. Zwykle dotyka osoby młode, poniżej 20. roku życia. Objawy choroby w bielactwie wrodzonym ujawniają się już w najmłodszych latach i tylko u dzieci, których obydwoje rodzice obciążeni są wadliwym genem.

Główny patomechanizm rozwoju bielactwa nabytego oparty jest na teorii procesów autoimmunologicznych. Organizm każdego zdrowego człowieka zaopatrzony jest w szereg mechanizmów warunkujących odporność na działanie czynników infekcyjnych (bakterii, wirusów, grzybów chorobotwórczych, pierwotniaków) obecnych zarówno w środowisku zewnętrznym, jak i wchodzących w skład flory fizjologicznej (np. gronkowiec złocisty).

Jednym z elementów obrony jest wytwarzanie specyficznych białek (przeciwciał). Łączą się one ze strukturą rozpoznaną jako obcą (tzw. antygen) i tak utworzone kompleksy antygen-przeciwciało zostają usunięte w następującym po sobie ciągu reakcji. Jednak w niektórych stanach chorobowych wytwarzane przeciwciała kierowane są nie wobec struktur obcych, a własnych organizmu.

Określane są jako autoantygeny, a produkowane białka - autoprzeciwciałami. W przypadku bielactwa nabytego autoantygenami są fragmenty błony komórkowej melanocytów. Krążące we krwi autoprzeciwciała łączą się z nimi, doprowadzają do ich uszkodzenia i śmierci. Skutkiem tego jest obniżenie stężenia melaniny w zajętym chorobowo obszarze skóry.

W bielactwie wrodzonym niedobór melaniny spowodowany jest brakiem tyrozynazy, enzymu biorącego udział w syntezie barwnika.

Reklama

Przyczyny powstawania bielactwa

Do najważniejszych przyczyn rozwoju bielactwa zalicza się:

  • predyspozycję genetyczną – obecność bielactwa wrodzonego u członka rodziny zwiększa ryzyko rozwoju choroby; dotyczy również obecności bielactwa nabytego oraz innych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym;
  • wrodzone zaburzenia budowy melanocytów – zmienione strukturalnie komórki barwnikowe są podatne na działanie czynników uszkadzających (doprowadzają do obumarcia melanocytów);
  • obecność innych schorzeń autoimmunologicznych – np. cukrzyca typu I, choroba Hashimoto, Addisona, toczeń rumieniowaty układowy; występowanie jednej choroby autoimmunologicznej zwiększa ryzyko rozwoju kolejnej;
  • silne doznania psychiczne i stres;
  • wzrost aktywności układu nerwowego – uwalniane z zakończeń nerwowych substancje aktywne (tzw. mediatory) bezpośrednio uszkadzają komórki barwnikowe skóry.

Do głównych czynników ryzyka bielactwa należą:

  • obecność innego schorzenia o podłożu autoimmunologicznym, jak choroba Hashimoto, choroba Addisona, cukrzyca typu I, anemia złośliwa, toczeń rumieniowaty układowy;
  • bielactwo u członka rodziny, szczególnie w 1. stopniu pokrewieństwa, np.: u matki lub ojca;
  • podatność na silne bodźce psychiczne i chwiejność emocjonalna;
  • zdiagnozowane zaburzenia lękowe (dawniej nerwice) i afektywne (tzw. depresja);
  • zaburzenie czynności autonomicznego układu nerwowego.

Reklama

Objawy bielactwa skóry

Do charakterystycznych objawów bielactwa zalicza się:

  • plamy – dobrze odgraniczone, otoczone charakterystyczną obwódką o wzmożonej pigmentacji, przyjmują nieregularne kształty; wielkość pojedynczej plamy waha się od kilku do kilkunastu centymetrów (tu zwykle w wyniku zlewania się plam mniejszych); lokalizują się w obrębie skóry twarzy, rąk, przedramion i ramion, okolic narządów płciowych i odbytu; w większości przypadków bielactwa nabytego zmiany rozmieszczone są symetrycznie;
  • odbarwienie włosów („siwe”) – procesy uszkadzające melanocyty skóry w równym stopniu eliminują komórki barwnikowe w obrębie włosów; spotykane częściej w bielactwie wrodzonym;
  • odbarwienie tęczówki oka – częstsze w bielactwie wrodzonym; ostrość wzroku nie ulega zaburzeniu;
  • świąd skóry – występuje rzadko.

Reklama

Wizyta u lekarza dermatologa

Wystąpienie objawów bielactwa jest wskazaniem do planowej wizyty u dermatologa. Leczenie prowadzone jest wyłącznie w warunkach ambulatoryjnych.

W trakcie wizyty przydatne mogą być następujące pytania:

  1. Jakie badania powinny być wykonane w celu określenia przyczyny bielactwa?
  2. Czy w moim przypadku możliwe jest wyleczenie i repigmentacja zmienionych obszarów?
  3. Jak długo należy przyjmować przepisane leki i jaki jest przybliżony koszt terapii?

Jednocześnie należy przygotować się na pytania, które lekarz może zadać w celu dokładnego określenia problemu z jakim zgłosił się pacjent. Oto kilka z możliwych:

  1. Kiedy i w jakiej lokalizacji po raz pierwszy zaobserwował/-a Pan/-i pojawienie się odbarwień?
  2. Czy dolegliwości pojawiły się po raz pierwszy w życiu, czy może występowały w przeszłości?
  3. Czy u kogoś z najbliższej rodziny występowało bielactwo?
  4. Czy zauważył/-a Pan/-i, aby cokolwiek zmniejszało lub zwiększało ilość zmian? Jeśli tak, proszę wymienić.
  5. Jakie leki przyjmuje Pan/-i obecnie?
  6. Czy cierpi Pan/-i na inne choroby przewlekłe, w tym choroby o podłożu autoimmunologicznym? Jeśli tak to jakie?
  7. Czy jest Pan/-i na coś uczulony/-a?
  8. Czy pali Pan/-i papierosy?

Ważne jest, aby pacjent starał się ułożyć swoje pytania w kolejności od najważniejszego do najmniej istotnego, dzięki czemu szybciej uzyska potrzebne informacje.

Reklama

Bielactwo - diagnostyka i leczenie

Podstawowe elementy diagnostyki bielactwa obejmują rozmowę lekarza i pacjenta (tzw. wywiad lekarski, ze szczególnym uwzględnieniem chorób dodatkowych, na jakie pacjent cierpi, przyjmowanych leków i bielactwa u członków rodziny) oraz badanie fizykalne. Zwykle już na ich podstawie możliwe jest postawienie właściwej diagnozy oraz wstępne ustalenie przyczyny choroby.

Diagnostyka bielactwa u osób o jasnej karnacji wymaga niekiedy użycia lampy Wooda. Przyrząd ten jest źródłem promieniowania ultrafioletowego, promieniowanie widzialne jest eliminowane przez specjalny filtr zawierający tlenek niklu. Intensywne świecenie świadczy o całkowitym braku barwnika w badanym obszarze, skóra jest biała. Łatwo to zrozumieć poprzez analogię do świecenia białych części garderoby w dyskotece zaopatrzonej w światła ultrafioletowe.

W przypadku wątpliwości ostateczne potwierdzenie powinno przynieść badanie histopatologiczne wycinka pobranego ze zmienionej skóry. Uwidoczni obumarcie melanocytów w warstwie podstawnej naskórka (bielactwo nabyte) lub brak pęcherzyków z melaniną w nieuszkodzonych komórkach barwnikowych (bielactwo wrodzone).

Leczenie dotyczy wyłącznie bielactwa nabytego (gdyż nie można obecnie modyfikować genetycznych czynników rozwoju bielactwa wrodzonego) i składa się z następujących elementów:

  • maści i kremy zawierające glikokortykosteroidy – zmniejszają miejscową aktywność układu immunologicznego wobec melanocytów;
  • fotochemioterapia – naświetlanie zmienionych obszarów promieniowaniem UVA, poprzedzone jest podaniem miejscowo (w postaci maści) psolarenu, czyli tzw. uwrażliwiacza zwiększającego skuteczność fototerapii; ta forma leczenia ma znaczenie w przypadku zajęcia nie więcej niż 20% powierzchni skóry;
  • przeszczepy hodowlanych melanocytów – metoda najskuteczniejsza, nawet w przypadku rozległych zmian; repigmentacja jest najbardziej efektywna, równomierna.

Terapia trwa zwykle kilka do kilkunastu miesięcy, jej efektem jest różnego stopnia repigmentacja zmienionych obszarów. Po zaprzestaniu leczenia objawy nawracają. Okres bezobjawowy jest najdłuższy w przypadku zastosowania przeszczepów melanocytów.Nie istnieją metody profilaktyki bielactwa wrodzonego. Zapobieganie bielactwu nabytemu obejmuje:

  • skuteczne leczenie schorzeń mogących prowadzić do bielactwa (tj. innych schorzeń autoimmunologicznych, chorób natury psychiatrycznej, jak zaburzenia lękowe i afektywne oraz nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania autonomicznego układu nerwowego);
  • stosowaniu kremów do opalania zawierających wysokie filtry ochronne przeciwko promieniowaniu UVA i UVB – faktor co najmniej 30.

Życie z bielactwem polega przede wszystkim na podjęciu systematycznej terapii oraz profilaktyce. Polega ona na leczeniu schorzeń, które mogą być przyczyną bielactwa nabytego oraz stosowaniu kremów z filtrami przeciwko promieniom UVA i UVB (nakładanie co najmniej 30 min. przed wystawieniem skóry na działanie promieni słonecznych).

Ponadto przydatne jest stosowanie kosmetyków maskujących zmiany, szczególnie u osób z jasną karnacją, gdyż o wiele łatwiej jest je zasłonić i poprawić tym samym komfort psychiczny chorego.

Leczenie domowe bielactwa polega przede wszystkim na regularnym przyjmowaniu zaleconych leków. Ponadto korzystne jest stosowanie kremów z osłoną UVA i UVB 30 min. przed każdym wystawieniem skóry na działanie promieni słonecznych.

Przed podjęciem terapii preparatami miłorzębu należy upewnić się, że nie zaburzają one działania innych przyjmowanych leków. W niektórych przypadkach zmian o niewielkim stopniu zaawansowania powodowały one pojawienie się ognisk repigmentacji.

Reklama

Ankieta/test na bielactwo

Przed wizytą u specjalisty i wyborem odpowiedniego leczenia warto zapoznać się z prostą ankietą dotyczącą przeciwwskazań do stosowania glikokortykosteroidów. Należy się z nimi liczyć nawet w przypadku terapii miejscowej. Odpowiedź twierdząca w którymkolwiek z punktów powinna być szczegółowo przeanalizowana ze specjalistą.

Schorzenia będące przeciwwskazaniem do stosowania glikokortykosteroidów

TAK

NIE

cukrzyca

 

 

nadciśnienie

 

 

osteoporoza

 

 

nabyte (AIDS) lub wrodzone zespoły niedoborów odporności

 

 

choroby przebiegające z zajęciem mięśni szkieletowych (miopatie)

 

 

choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy

 

 

choroby zajmujące struktury gałki ocznej: jaskra, zaćma

 

 

 

Czytaj również

Bibliografia

  • Ashton R., Leppard B.,Bielactwo, w: Diagnostyka różnicowa w dermatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009
  • Rassner G., Bielactwo, w: Dermatologia. Podręcznik i atlas, Urban&Partner, Wrocław 1994
  • Jabłońska S., Majewski S., Bielactwo nabyte, w: Choroby skóry i choroby przenoszone droga płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
Joanna Kosielska
Autoryzacja medyczna
Joanna Kosielska
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Choroby i zmiany skórne
Bąble na skórze – skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić?
Wysypka pęcherzowa na skórze
Narośl na skórze - jak usunąć i czy istnieją na to domowe sposoby? Rodzaje
Kobieta z naroślami na skórze twarzy
Spuchnięta warga - przyczyny. Jak leczyć dolną i górną?
Kobieta ze spuchniętą wargą
Podobne artykuły
Drobne czerwone krostki na nogach dziecka
Co oznaczają drobne czerwone krostki na ciele dziecka?
Przebarwienia na stopach
Przebarwienia na nogach: jak usunąć? Brązowe i czerwone
Wysypka na brzuchu u dziecka
Wysypka na brzuchu u dziecka – alergia czy choroba? Poznaj przyczyny
Zdjęcie osoby, która ma wysypkę na łokciu
Wysypka na łokciach i jej przyczyny. Jak leczyć takie zmiany skórne?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Czy zauważasz pogorszenie kondycji swoich włosów?
Opakowanie produktu Merz Spezial