Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Grzybica skóry głowy - przyczyny, domowe sposoby, leki

Grzybica skóry owłosionej głowy wywołana jest przez zakażenie dermatofitami. Występuje głównie u dzieci i objawia się zmianami skórnymi na głowie, a także ogniskowym wypadaniem włosów. Poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia grzybicy skóry głowy.
Grzybica na skórze głowy
Źródło: 123RF
Spis treści

Grzybica skóry owłosionej głowy jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych dotykających społeczeństwa na świecie, w tym w Polsce. Liczba grzybów chorobotwórczych jest ogromna i nie sposób wymienić wszystkich. Większość z nich zaliczana jest do tzw. grzybów antropofilnych, czyli takich, dla których preferencyjnym obiektem bytowania jest człowiek. Każdy z nich zbudowany jest z dwóch podstawowych części, grzybni o funkcji analogicznej do konara drzewa (pobiera substancje odżywcze ze środowiska) oraz rozmaitej wielkości zarodników, wyglądem i funkcją przypominających nasiona tego drzewa rozrzucone przez wiatr.

Obecnie wyróżnia się kilka odmian grzybicy skóry owłosionej, w tym najważniejsze trzy:

  • strzygąca – drobne zarodniki zlokalizowane są wewnątrz włosa, jak piłki w worku;
  • drobnozarodnikowa – zarodniki zarówno wewnątrz włosa, jak i na jego powierzchni (obraz słomki do napojów oblepionej ziarenkami piasku);
  • woszczynowa – ta odmiana spotykana jest obecnie najrzadziej; zarodniki typowo zlokalizowane są wewnątrz włosa.

Bardzo charakterystyczne dla grzybicy strzygącej i drobnozarodnikowej jest występowanie u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. Choroba zwykle ustępuje samoistnie po okresie pokwitania, a objawy u osób dorosłych stwierdzane są wyjątkowo rzadko. Grzybica woszczynowa natomiast, oprócz występowania u dzieci, spotykana jest głównie wśród dorosłych. Każda z odmian ma przebieg przewlekły, zwykle wieloletni.

Reklama

Grzybica skóry owłosionej głowy - przyczyny

Przyczyną rozwoju każdej z odmian grzybicy skóry owłosionej głowy są dermatofity, jedna z trzech podstawowych grup grzybów chorobotwórczych dla człowieka. Jednak nie u każdej osoby, u której dojdzie do bezpośredniego kontaktu z patogenem rozwiną się objawy. U dwóch osób ta sama infekcja może mieć odmienny przebieg i nasilenie. Do czynników usposabiających do rozwoju grzybicy należą:

  • stosowanie miejscowo (w postaci remów lub maści) oraz ogólnie (doustnie) antybiotyków o szerokim zakresie działania przeciw drobnoustrojom, glikokortykosterydów oraz innych leków obniżających odporność;
  • choroby wodzone lub nabyte związane z niedoborami odporności – infekcja wirusem HIV, białaczki, skojarzone niedobory odporności, zespół DiGeorge’a;
  • zła higiena owłosionej skóry głowy, w konsekwencji uszkodzenie naskórka ułatwiające inwazję grzybiczą.

Reklama

Grzybica skóry owłosionej głowy - objawy

Typowe dla grzybicy strzygącej objawy to:

  • występowanie głównie u dzieci, często samoistne ustępowanie w okresie pokwitania;
  • przebieg przewlekły, wieloletni;
  • zmiany liczne w obrębie owłosionej skóry głowy;
  • pojedyncze ogniska okrągłe, kilkucentymetrowe;
  • niewielkie złuszczanie na powierzchni, możliwe zaczerwienienie;
  • włosy w obrębie ogniska sprawiają wrażenie uciętych (stąd nazwa tej odmiany); typowe jest, iż każdy włos ścięty jest na innej wysokości;
  • wypadanie włosów w obrębie ogniska grzybicy; nie jest to wyłysienie trwałe, włosy odrastają po wyleczeniu;
  • po wyleczeniu nie pozostają blizny.

Objawy grzybicy drobnozarodnikowej są podobne do odmiany strzygącej z wyjątkiem:

  • wszystkie włosy w obrębie ogniska ucięte są na jednakowej wysokości, zwykle zaraz przy powierzchni skóry;
  • zarodniki zlokalizowane na zewnątrz włosa widoczne są gołym okiem w postaci drobnych, białych ziarenek, jakby przylepionych do włosów;
  • świecenie w lampie Wooda – jest to metoda stosowana w diagnostyce niektórych grzybic skóry; odmiana drobnozarodnikowa daje wyraźne zielone świecenie dzięki lokalizacji zarodników na zewnątrz włosa.

Odmiana woszczynowa różni się najbardziej od pozostałych:

  • może występować również u osób dorosłych;
  • obecność w obrębie owłosionej skóry głowy charakterystycznych ognisk woszczyny, zbudowanej ze struktur grzyba, nadmiaru łoju oraz zrogowaciałych komórek naskórka;
  • nasilony stan zapalny, zaczerwienienie skóry głowy;
  • zmiany nie ustępują samoistnie, zawsze wymagają leczenia;
  • w obrębie ognisk trwałe wyłysienie;
  • po wyleczeniu pozostają blizny.

Reklama

Grzybica skóry owłosionej głowy - wizyta u lekarza i badania

W razie stwierdzenia u siebie charakterystycznych objawów grzybicy owłosionej skóry głowy należy niezwłocznie udać się do dermatologa. Co prawda w większości przypadków choroba ma tendencję do samoistnego ustępowania, ale wczesne wdrożenie leczenia zabezpieczy przed rozprzestrzenianiem się zakażenia na kolejne osoby. Ponadto rozwinięta grzybica stanowi poważny problem kosmetyczny dla rozwijającego się dziecka lub osoby dorosłej (ogniska, gdzie włosy są znacznie skrócone lub wręcz ich brak).

Diagnostyka opiera się na tzw. wywiadzie lekarskim, w trakcie którego lekarz spyta między innymi o bezpośredni kontakt z osobami z rozpoznaną już grzybicą, badaniu fizykalnym wraz z oceną charakteru zmian, ich rozległości oraz na pobraniu materiału do badania mikologicznego. Polega ono na ocenie mikroskopowej preparatu (w przypadku grzybicy owłosionej skóry głowy ogranicza się głównie do zarodników) oraz na wykonaniu hodowli. Część pobranego materiału umieszcza się na specjalnie przygotowanych podłożach odżywczych, grzyb wzrasta i na podstawie jego charakteru można ocenić grupę i gatunek do jakiego należy. Tak skrupulatne badanie umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Reklama

Grzybica skóry owłosionej głowy - czynniki ryzyka

Do najważniejszych czynników ryzyka grzybicy skóry owłosionej głowy należą:

  • długotrwałe stosowanie antybiotyków o szerokim zakresie działania przeciwbakteryjnego, w postaci maści, kremów lub doustnie;
  • stosowanie glikokortykosteroidów, doustnie lub miejscowo;
  • długotrwałe przyjmowanie doustnie leków silnie obniżających odporność, np.: w terapii chorób z autoagresji, po przeszczepach narządów;
  • niedostateczna higiena skóry głowy;
  • utrzymująca się wilgoć w obrębie skóry głowy (noszenie przez długi czas czapek lub kasków w upalne dni);
  • wrodzone lub nabyte niedobory odporności (AIDS, zespół DiGeorge’a, skojarzone niedobory odporności, białaczki);
  • kontakt z osobami chorymi na grzybicę owłosionej skóry głowy (np.: uczęszczanie chorego dziecka do przedszkola, bez odpowiedniego leczenia może dojść do zarażenia kolejnych dzieci).

Reklama

Grzybica skóry owłosionej głowy - zapobieganie

Najlepszym sposobem zapobiegania grzybicy skóry owłosionej jest unikanie kontaktu z patogenem, np.:

  • nieprzekazywanie między domownikami przedmiotów osobistego użytku (ręczniki, grzebienie),
  • regularne mycie włosów, dokładne ich suszenie 
  • zakładanie czapek osłaniających przed słońcem tylko w momencie bezpośredniego z nim kontaktu, natomiast ściąganie, gdy przebywamy w cieniu lub w pomieszczeniu.

Reklama

Grzybica skóry owłosionej głowy - leczenie

Obecnie zaleca się rozważne stosowanie antybiotyków. Do terapii wprowadzane są wyłącznie, gdy potwierdzone zostanie bakteryjne tło choroby. Ponadto leczenie infekcji zawsze powinno odbywać się po rozpoznaniu patogenu oraz określeniu jego wrażliwości na dany antybiotyk. Zastosowana wówczas tzw. celowana antybiotykoterapia zapewni całkowitą eliminację bakterii chorobotwórczych. Usunie jedynie niewielką liczbę drobnoustrojów, które naturalnie bytują na powierzchni naszej skóry i które w normalnych warunkach chronią przed inwazją innych, patogennych drobnoustrojów (np.: grzybów).

Obecnie leczenie grzybicy skóry owłosionej głowy ma formę zachowawczą i rozpoczyna się od stosowania 2-3 razy w tygodniu szamponu zawierającego grzybobójczy ketokonazol (Nizoral). Terapia trwa nawet kilka miesięcy i w takiej formie jest wystarczająca w przypadku słabego nasilenia zmian. Odpowiednik ketokonazolu o mniejszej toksyczności coraz częściej stosowany u dzieci w postaci doustnej to itrakonazol.

Do leczenia zmian znacznie rozwiniętych terapia miejscowa może okazać się niewystarczająca. Lekiem stosowanym doustnie jest grzybostatyczna gryzeofulwina. Wprowadzana jest jednak rzadko, gdyż jak większość leków przeciwgrzybicznych stosowanych ogólnie może zaburzyć czynność wątroby.

Grzybica skóry owłosionej głowy jest zdecydowanie schorzeniem przewlekłym. Jeżeli już udaliśmy się do dermatologa i rozpoczęliśmy leczenie, dobrze jest również uświadomić sobie jak najłatwiej uniknąć dalszego rozprzestrzeniania się infekcji, zarówno u nas samych, jak i na osoby z naszego otoczenia oraz jak zapobiec ponownemu zakażeniu. Unikać bezpośredniego lub pośredniego kontaktu skóry zdrowej z zainfekowanymi obszarami (np.: starać się nie drapać głowy).

  1. W trakcie leczenia oraz po jego zakończeniu nie używać czapek, ręczników, czepków kąpielowych, grzebieni oraz innych przedmiotów osobistego użytku, które miały kontakt bezpośredni z zainfekowanymi obszarami skóry naszej głowy i które nie zostały odpowiednio oczyszczone z zarodników grzyba (grozi brakiem skuteczności terapii lub nawrotem grzybicy).
  2. Osoby dotychczas zdrowe lub całkowicie wyleczone nie powinny używać przedmiotów (czapek, czepków, ręczników, grzebieni, spinek), które miały bezpośredni kontakt z zainfekowanymi obszarami owłosionej skóry głowy osób chorych zwłaszcza, jeżeli nie zostały odpowiednio oczyszczone z zarodników grzyba.

Najważniejsze dla pacjenta jest wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co z kolei jest możliwe jedynie dzięki skorzystaniu z pilnej konsultacji dermatologicznej i dalszej diagnostyce. Leczenie, choć długotrwałe, jest w większości przypadków skuteczne, na skórze głowy nie pozostają szpecące blizny, a włosy całkowicie odrastają. Stąd najlepszym sposobem na codzienne życie z chorobą jest regularne stosowanie zaleconych leków miejscowych i doustnych oraz kontrole dermatologiczne (zaleca się wizyty co 4-6 tygodni).

Czytaj również

Bibliografia

  • Jabłońska S., Majewski S., Grzybice w: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
  • Elewski B., Hughey L., Parsons M., Grzybica skóry owłosionej głowy, w: Diagnostyka różnicowa chorób skóry, Urban & Partner, Wrocław 2005
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Infekcje grzybicze
Grzybica odbytu - jak wygląda i czym grozi nieleczona? Leki i domowe sposoby
Człowiek z problemem grzybicy odbytu
Grzybica dłoni - objawy i przyczyny. Na czym polega domowe leczenie?
Kobieta cierpi na grzybicę dłoni
Grzybica pachwin - jak wygląda i ile trwa leczenie? Domowe sposoby
Osoba trzymająca się za krocze
Podobne artykuły
Duży paznokcieć u stóp z żółtą grzybicą
Grzybica paznokci - przyczyny i objawy. Jak jej zapobiegać i jak leczyć?
Mężczyznę boli ucho
Jakie są objawy grzybicy ucha? Jak przebiega leczenie?
Kobieta leży na łóżku i trzyma się za brzuch
Odgrzybianie organizmu - co jeść i ile trwa? Leki i naturalne metody
Mężczyzna odczuwa dolegliwości ze strony przełyku
Grzybica przełyku – jak się objawia? Domowe sposoby i leczenie

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!