Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗

Protruzja: co to jest? Operacja, leczenie, rehabilitacja

Protruzja jest wstępnym stadium dyskopatii. Protruzja krążka międzykręgowego często przebiega bezobjawowo, ale już na tym etapie warto podjąć leczenie. Odpowiednio wcześnie wdrożona rehabilitacja pozwoli uniknąć operacji kręgosłupa w przyszłości.
Mężczyzna trzyma się za plecy
źródło:123RF
Spis treści

Co to jest protruzja?

Protruzja to jedna z postaci choroby kręgosłupa, obejmującej przede wszystkim odcinek lędźwiowo-krzyżowy, znanej jako dyskopatia lub zamiennie:

  • przepuklina dysku lędźwiowego, 
  • choroba dyskowa,
  • przepuklina krążka międzykręgowego, 
  • lumbago, lumbagia,
  • przepuklina tarczy międzykręgowej, 
  • przepuklina jądra miażdżystego,
  • wypadnięcie dysku.

Chaos terminologiczny wynika z pomieszania pojęć i klasyfikacji klinicznych, radiologicznych i morfologicznych a także określeń typowo potocznych. Nie mniej w każdym z przypadków chodzi o jedno i to samo schorzenie. 

W społeczeństwach krajów rozwiniętych ma ono charakter powszechny, zwłaszcza w średnich i starszych grupach wiekowych. Większą lub mniejszą przepuklinę stwierdza się u przeszło 90 procent osób uskarżających się na ból w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, zaś częstotliwość występowania tego typu dolegliwości w populacji szacuje się na 60-90 procent (dane: P. Radło, Polskie mianownictwo choroby dyskowej…)

Reklama

Na czym polega protruzja krążka międzykręgowego?

Dyskopatia jest chorobą postępującą. Poszczególne jej stadia różnią się stopniem zniekształceń w obrębie kręgosłupa, a są to:

  • protruzja,
  • ekstruzja,
  • sekwestracja,
  • prolapsja.

Z wyżej wymienionych protruzja krążka międzykręgowego jest stadium najlżejszym, występującym we wstępnej fazie rozwoju schorzenia. Definiowana jest jako delikatne uwypuklenie krążka międzykręgowego poza przestrzeń dyskową. 

Krążki (zwane też tarczami lub dyskami) są galaretowatymi, kolagenowymi strukturami, złożonymi z jądra miażdżystego oraz obwodowych pierścieni włóknistych. Ulokowane są między kręgami, czyli kostnymi elementami kręgosłupa. Zapewniają mu ruchomość, a także amortyzują przenoszone obciążenia. W patomechanizmie protruzji kręgosłupa kluczowe jest uszkodzenie (pęknięcie) pierścieni, w efekcie czego przestają one chronić jądro przed przemieszczeniem. 

Reklama

Skąd się bierze protruzja tarczy międzykręgowej?

Protruzja tarczy międzykręgowej, jako pierwsze stadium dyskopatii, pojawia się na skutek wieloletnich procesów zachodzących w organizmie, przy czym bezpośredni czynnik wyzwalający może mieć charakter nagły – przemieszczenie często następuje w wyniku skłonu, gwałtownego ruchu, nadmiarowego wysiłku w czasie dźwigania ciężarów. 

Do podstawowych czynników ryzyka zalicza się:

  • siedzący tryb życia – długotrwałe przesiadywanie w jednej pozycji, zwłaszcza jeśli jest ona nieprawidłowa, nieanatomiczna;
  • brak regularnej aktywności fizycznej, zwiększający „zastanie się” kręgosłupa, a także prowadzący do otyłości, czego efektem jest zwiększenie obciążeń przenoszonych przez krążki międzykręgowe. W tym kontekście istotna jest też niewłaściwa dieta;
  • długotrwałe utrzymywanie pozycji stojącej pół-pochylonej, charakterystycznej dla osób wykonujących niektóre zawody robotnicze i rzemieślnicze, a także m.in. lekarzy chirurgów,
  • nieprawidłowa mechanika ruchów – podnoszenie dużych ciężarów na wyprostowanych nogach lub w pozycji skrętnej.

Reklama

Objawy protruzji jądra miażdżystego

Dyskopatia uchodzi za schorzenie niezwykle bolesne, w wielu przypadkach na tyle dojmujące, że wręcz uniemożliwiające codzienne funkcjonowanie. Charakterystyka ta nie dotyczy jednak protruzji jądra miażdżystego, która jest swoistym preludium choroby dyskowej. W tym przypadku uszkodzenie pierścienia i przesunięcie jądra są na tyle niewielkie, iż objawy mogą być praktycznie niezauważalne. 

Dlatego też tak łatwo jest etap protruzji przeoczyć lub zbagatelizować (często jest ona wykrywana przypadkowo, w czasie badań obrazowych kręgosłupa związanych na przykład z diagnostyką choroby zwyrodnieniowej). 

Nie mniej już w tak wstępnym stadium problem warto jest skonsultować ze specjalistą w zakresie ortopedii lub doświadczonym fizjoterapeutą, a następnie wykonać niezbędne badania (RTG, tomografia lub rezonans magnetyczny) i rozpocząć rehabilitację lub leczenie. Także szereg działań profilaktycznych spowalniać będzie postęp dyskopatii.

Reklama

Protruzja krążka międzykręgowego z uciskiem worka oponowego 

Leczenie protruzji ma charakter zachowawczy i polega przede wszystkim na zastosowaniu technik fizjoterapeutycznych. Ze względu na stosunkowo niewielki charakter zmian w kręgosłupie, operacja protruzji nie jest uznawana za celową – interwencję chirurgiczną podejmuje się zazwyczaj w bardziej zaawansowanych stadiach choroby. 

Wyjątek może stanowić protruzja krążka międzykręgowego z uciskiem worka oponowego. Pod pojęciem worka kryje się delikatna, wypełniona płynem struktura, która wypełnia kanał kręgowy i otacza rdzeń wraz ze znajdującymi się w nim zakończeniami nerwowymi. Pełni funkcję ochronną i amortyzującą. W przypadku protruzji możliwe jest takie wysunięcie krążka do tyłu, iż zaczyna on uciskać worek i drażnić ulokowane w nim nerwy. 

Może stanowić to wskazanie do operacji neurochirurgicznej, zwłaszcza że istnieje ryzyko negatywnego oddziaływania przepukliny na kształt worka oponowego i samego rdzenia w przypadku dalszych postępów choroby. 

Reklama

Rehabilitacja protruzji

U większości pacjentów wystarczającym remedium jest jednak rehabilitacja protruzji. Najczęściej stosuje się w tym zakresie tzw. metodę McKenzy’ego, znaną też jako Mechaniczna Diagnoza i Terapia (MDT). Technika ta stosowana jest na całym świecie od lat pięćdziesiątych XX wieku, a dostępne źródła naukowe potwierdzają jej dużą skuteczność w leczeniu dyskopatii. Istotą jest w tym przypadku dokładne rozpoznanie przyczyn występującego bólu i charakteru występujących uszkodzeń, a następnie wykonywanie ćwiczeń niwelujących. 

W przypadku protruzji należy:

  • rozpoznać kierunek i płaszczyznę przemieszczenia jądra miażdżystego;
  • za pomocą ćwiczeń ruchowych dokonać repozycji krążka na właściwe miejsce, a następnie utrwalić efekt;
  • stopniowo przywrócić pełną ruchomość kręgosłupa.

Metoda McKenziego ma charakter mobilizacyjny, rzadko zaś manipulacyjny. Duża część ćwiczeń wykonywanych jest przez pacjenta w sposób czynny i aktywny, a nie bierny i aktywny pod naciskiem rehabilitanta. Baczną uwagę zwraca się na stopniowanie obciążeń i dostosowanie do postępów leczenia. 

Jednocześnie rehabilitant powinien przekazywać pacjentowi zalecenia profilaktyczne dotyczące funkcjonowania w codziennej rzeczywistości, odnoszące się do właściwego trybu życia (aktywny, nie siedzący), utrzymywania właściwej pozycji ciała w trakcie wykonywania różnych czynności, a nawet – nawyków żywieniowych. 

Czytaj również

Bibliografia

  • Magdalena Zawadka, Adam Fijewski, Piotr Gawda, Bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa a zmiany zwyrodnieniowe, Geriatria 2017/11
  • Paweł Radło i współpracownicy, Polskie mianownictwo choroby dyskowej lędźwiowego odcinka kręgosłupa, Przegląd Lekarski 2014 / 71 / 7
  • Tomasz Stengert, Leczenie poszczególnych zespołów bólowych kręgosłupa – zasady ogólne, Przegląd Medyczny Centrum Kompleksowej Rehabilitacji Konstancin, wydanie 4/2010
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Choroby kości
Sklerotyzacja - co to jest? Definicja, objawy i leczenie
Mężczyzna odczuwa ból kolana
Wyrostek mieczykowaty - jak leczyć i co oznacza powiększony?
Wyrostek mieczykowaty
Zespół de Quervaina - co to jest i czym różni się od choroby de Quervaina? Leczenie
Ból kciuka w zespole de Quervaina
Podobne artykuły
Produktu bogate w wapń
Domowe sposoby leczenia osteoporozy - co jeść?
Dyskopatia lędźwiowa
Dyskopatia lędźwiowa – objawy i sposoby leczenia. Na czym polega profilaktyka?
Mężczyzna z bolącą nogą z powodu osteomalacji
Osteomalacja - co to jest i jak się objawia? Leczenie
Mężczyzna trzyma się za plecy
Protruzja: co to jest? Operacja, leczenie, rehabilitacja

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!