Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!
Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!
Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!

Przetoka jelitowa: przyczyny, objawy i leczenie. Po operacji

Przetoka jelitowa najczęściej występuje w wyniku operacji chirurgicznej lub w przebiegu choroby Leśniowskiego Crohna. Może prowadzić do nietrzymania kału, ciężkich zaburzeń wodno-elektrolitowych, a nawet sepsy. Cechuje się bardzo wysoką śmiertelnością. Zobacz, jak powstaje przetoka jelita, jakie są jej objawy oraz metody leczenia.
Operacja przetoki jelitowej
źródło:123RF
Spis treści

Co to jest przetoka jelitowa?

Przetoka jelitowa jest nieprawidłowym połączeniem tej części układu pokarmowego z innymi narządami lub skórą. Przetoki wewnętrzne powodują przedostawanie się  treści pokarmowych oraz mas kałowych z jelita cienkiego lub grubego do:

  • innego zwoju jelita;
  • pochwy;
  • pęcherza;
  • odbytu;
  • jamy opłucnej;

Przetoki zewnętrzne stanowią natomiast swego rodzaju kanał, którym zawartość jelit przedostaje się przez skórę na zewnątrz ciała. 

Oba przypadki stanowią śmiertelne niebezpieczeństwo dla pacjenta i mimo rozwoju nauk i technologii medycznych, wciąż są ogromnym wyzwaniem dla chirurgii. 

Reklama

Przyczyny przetoki jelitowej 

Przyczyny przetoki jelitowej są zróżnicowane. Najczęściej tego typu nieprawidłowość powstaje:

  • na skutek patologicznych procesów chorobowych. Wymienić w tym kontekście można przede wszystkim chorobę Leśniowskiego Crohna, czyli silne, nieswoiste zapalenie jelit. W jej przebiegu powstają liczne ropnie, które z czasem prowadzą do perforacji ścian przewodu pokarmowego. Sporadycznie przetoki wystąpić mogą także w przypadku stanu zapalnego o charakterze wrzodziejącym. Powodem są również schorzenia nowotworowe, w wyniku których dochodzi przerwania ścian łączących narządy wewnętrzne. Łącznie, wszystkie samoistne przetoki stanowią około 15 procent wszystkich przypadków;
     
  • jako powikłanie pooperacyjne w leczeniu chirurgicznym między innymi raka jelita i odbytu, niedrożności jelit, zatoru tętnicy krezkowej, uwolnienia tzw. zrostów pooperacyjnych zwężającychświatło przewodu pokarmowego, a także po każdej innej laparotomii, czyli otwartym zabiegu w obrębie jamy brzusznej. Przetoka jelitowa po operacji stanowi około 85 procent przypadków.

Reklama

Sztuczna przetoka jelita

Jako przetoka jelita traktowana jest też niekiedy stomia jelitowa, obrazowo i potocznie nazywana sztucznym odbytem. Stanowi ona połączenie światła jelita ze skórą. W odróżnieniu od wyżej wymienionych, jest wytwarzana celowo w trakcie zabiegu operacyjnego, jako alternatywny kanał umożliwiający pozajelitowe wydalanie resztek pokarmu lub sformowanego już kału przez powłokę brzuszną. 

W trakcie zabiegu, po unaocznieniu otworu, skóra i błona śluzowa są zawijane na zewnątrz i przyszywane do powierzchni brzucha. W związku z częściową lub całkowitą utratą kontroli nad wydalaniem, pacjent powinien zostać zaopatrzony w worek stomijny. W zależności od odcinka jelita, z którego wyprowadzana jest sztuczna przetoka, mówi się o kolostomii (j. grube) lub ileostomii (j. cienkie). 

Wykonanie zabiegu jest niezbędne u pacjentów, którzy utracili możliwość normalnego wydalania w wyniku operacji lub choroby. Najczęstszym wskazaniem do wyłonienia sztucznej przetoki są:

  • leczone operacyjnie (resekcja) nowotwory jelita grubego lub odbytnicy;
  • choroba Leśniowskiego Crohna;
  • wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
  • rodzinna polipowatość gruczolakowata;

Reklama

Objawy przetoki jelitowej

Objawy przetoki jelitowej są dojmujące, aczkolwiek - poza przypadkami obejmującymi wydostawanie się treści pokarmowych przez skórę na zewnątrz - niezbyt charakterystyczne. Dlatego w rozpoznaniu choroby istotne znaczenie ma szczegółowy wywiad lekarski uwzględniający ogólny stan zdrowia pacjenta oraz informacje o przebytych zabiegach, a także diagnostyka obrazowa. 

Do typowych symptomów przetok wewnętrznych należą:

  • utrata masy ciała;
  • nietrzymanie kału;
  • ból brzucha;
  • gorączka, dreszcze; 
  • osłabienie siły mięśniowej;
  • zaburzenia wodno-elektrolitowe skutkujące obrzękami, drętwieniem i mrowieniem kończyn oraz wahaniami rytmu serca;
  • posocznica (sepsa), czyli ogólne zakażenie organizmu;

W wyniku przedostawania się treści jelitowych do innych narządów dochodzi do ich zatrucia toksynami oraz nadkażenia bytującymi w przewodzie pokarmowym patogenami. Pamiętać też należy, że na całej długości przewodu jelitowego zachodzi proces wchłaniania substancji odżywczych, soli mineralnych i witamin do organizmu. 

W sytuacji, gdy przetoka znajduje się w górnym odcinku jelita cienkiego, znaczna część niezbędnych do życia składników zostaje utracona, co wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. 

Reklama

Leczenie przetoki jelitowej

Leczenie przetoki jelitowej zakłada kilka ścieżek terapeutycznych. W pierwszej kolejności należy przywrócić utraconą równowagę wodno-elektrolitową, intensywnie pacjenta nawadniając oraz podając preparaty zawierające brakujące substancje. 

Zastosować można również suplementy zawierające szczepy bakterii probiotycznych, w celu poprawy kondycji zubożałej mikroflory jelit. Kluczowe jednak jest przywrócenie ciągłości i integralności przewodu jelitowego. Podstawowym narzędziem nieoperacyjnym jest dziś tzw. żywienie pozajelitowe. 

Metoda ta polega na podawaniu pokarmu jedynie w postaci płynnej, drogą dożylną, z użyciem wkłutego na stałe wenflonu. Jej zastosowanie daje nadzieje na zrośnięcie się i wygojenie przetoki, a także zduszenie ewentualnego ogniska zapalnego. Żywienie dojelitowe powinno przynieść satysfakcjonujący efekt w ciągu maksymalnie 6 tygodni. Jeżeli w tym czasie organizm pacjenta nie poradzi sobie z przetoką samodzielnie, rekomenduje się wykonanie zabiegu operacyjnego. Traktowany jest on w kategoriach ostateczności ze względu na duże ryzyko niepowodzenia. 

Czynnikami utrudniającymi operację i uprawdopodobniającymi wystąpienie ciężkich powikłań są:

  • konieczność resekcji znacznego odcinka jelita, czego konsekwencją mogą być dalsze problemy z wchłanianiem substancji odżywczych, zaburzenia odporności oraz całkowita utrata kontroli nad wydalaniem;
     
  • słaba dostępność niektórych fragmentów przewodu pokarmowego, zwiększająca techniczną zawiłość zabiegu;
     
  • konieczność wykonania w krótkim czasie kolejnej operacji, wtórnej wobec tej, które powikłania stanowią przyczynę przetoki. 

Czytaj również

Bibliografia

  • Jan Pertkiewicz, Odbarczenie przewodu pokarmowego po operacjach naprawczych przetok jelitowych, streszczenie rozprawy doktorskiej, Wydział Nauk o Zdrowie Warszawskiego Uniwersytetu medycznego, https://wnoz.wum.edu.pl
  • Powikłania w obrębie układu pokarmowego, Polskie Towarzystwo Wspierania Osób z Nieswoistymi Zapaleniami Jelita, https://j-elita.org.pl/
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Jelita
Objawy i przyczyny skrętu kiszek. Jak postępować w przypadku niedrożności jelit ze skręcenia?
Kiszki u człowieka
Choroba SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego) - jak się objawia i jak ją leczyć?
Kobietę boli brzuch
Jak oczyścić jelita ze złogów kałowych i cieszyć się sprawnym układem pokarmowym?
Pacjent ze złogami w jelitach
Podobne artykuły
Ziarna pszenicy
Zdrowe jelita dzięki błonnikowi – co warto wiedzieć?
Wizualizacja stanu zapalnego jelita grubego
Zapalenie jelita grubego: objawy, dieta i leczenie ziołami
Kobieta łapie się za brzuch, ponieważ cierpi na zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego - rola leczenia i diety w łagodzeniu jego objawów
Jelito grube u człowieka
Polipy jelita grubego - objawy i leczenie. Jakie są przesłanki do profilaktycznej kolonoskopii?

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!