Co wybierzesz? Jedna z tych opcji ma lepszy wpływ na Twoje zdrowie. Sprawdź❗
Co wybierzesz? Jedna z tych opcji ma lepszy wpływ na Twoje zdrowie. Sprawdź❗
Co wybierzesz? Jedna z tych opcji ma lepszy wpływ na Twoje zdrowie. Sprawdź❗

Nieleczona owsica - do czego prowadzi u dzieci i dorosłych?

Nieleczona owsica może prowadzić do różnorodnych powikłań, w tym zapalenia jelit i problemów skórnych. Zobacz, jak rozpoznać tę dolegliwość i jak skutecznie walczyć z tymi pasożytami. Czym charakteryzuje się ta choroba? Jakie objawy powinny zwrócić Twoją uwagę? Czy zakażenie może minąć samoistnie?
Pacjenta cierpiąca z powodu nieleczonej owsicy
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Podstawowym objawem owsicy jest swędzenie odbytu, ale też problemy z koncentracją czy rozdrażnienie. Sprawdź, czy zgrzytanie zębami ma związek z owsikami.
  • Wśród powikłań nieleczonej owsicy wymienić można wtórne zakażenia bakteryjne odbytu, ale też zapalenie jelita grubego.
  • Terapia owsicy jest wieloaspektowa i opiera się nie tylko na farmakologii, ale też przestrzeganiu kilku zasad. Dowiedz się, jakich.
Spis treści

Reklama

Czy nieleczona owsica zdarza się często?

Owsica to choroba jelita grubego wywołana przez zarażenie owsikiem ludzkim, określanym także jako nicień.

Jednocześnie w polskim klimacie ten problem występuje znacznie rzadziej niż np. w krajach tropikalnych, choć - co ważne - owsica to najczęstszy typ zakażenia pokarmowego wśród dzieci i dotyczy do 10% całej polskiej populacji.

Wskazują na to specjaliści z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Ernest Kuchar i Anna Własienko. Badania przesiewowe przeprowadzone przez Korzeniewskiego na grupie 2000 dzieci z Warszawy pozwoliły na wykrycie zaledwie 1 przypadku owsicy. Zdaniem przywołanych naukowców szczyt zakażeń przypada między 5 a 14 rokiem życia.

Wpływ na stosunkowo rzadkie występowanie tej choroby z pewnością mają nawyki higieniczne, związane z częstym myciem rąk czy innymi czynnościami higienicznymi, np. myciem owoców i warzyw przed jedzeniem oraz regularnym wymienianiem pościeli i ręczników.

Dzieci zarażają się częściej niż dorośli, m.in. z uwagi na przebywanie w dużych skupiskach, np. przedszkolach, szkołach, internacie, gdzie trudno o to, by pilnować systematycznego mycia rąk po każdej interakcji z drugą osobą czy też po korzystaniu z przedmiotów.

Jak można zarazić się owsicą? Owsiki przedostają się do organizmu przede wszystkim drogą pokarmową. Dochodzi do tego w momencie połknięcia jaj owsika poprzez włożenie do ust brudnych rąk czy przedmiotów.

Pomimo tego, że owsik żyje około 1 miesiąca, to jednak nieleczona owsica może utrzymywać się latami z uwagi na łatwą autoinwazję.

Przykładowo, larwy, które opuszczą otoczkę jajową na skórze odbytu, wnikają ponownie do przewodu pokarmowego. Ponadto, np. śpiące dziecko, które drapie się po odbycie, może zupełnie nieświadomie przenosić jaja owsików na ręce. Stamtąd dostają się one na inne przedmioty.

Środowiskiem, w którym znaleźć można jaja owsika jest brudna pościel, ręczniki czy inne przedmioty codziennego użytku.

Jaja owsików mogą przedostać się z powrotem do układu pokarmowego również wtedy, gdy malec wkłada brudne rączki do buzi. Możliwe - choć znacznie rzadsze - są zakażenia drogą wziewną. Jaja owsików mogą unosić się wraz z kurzem i w ten sposób przedostawać się do dróg oddechowych.

Z uwagi na to, że bardzo często choroba przez długi czas nie daje żadnych objawów, człowiek może nawet nie mieć świadomości, że jego dziecko lub on sam chorują.

Nierzadko jedyną dolegliwością wskazującą na problem może być świąd odbytu, który często przypisywany jest innym chorobom czy reakcji alergicznej.

Tymczasem szybko podjęta diagnostyka owsicy pozwoli na wdrożenie leczenia i innych metod zaradczych.

W ten sposób może zaoszczędzić nam nieprzyjemnych objawów, które z czasem stają się uciążliwe. Specjalista diagnozę stawia na podstawie pobrania wymazu z okolicy okołoodbytowej. Nie znajduje tu zastosowania klasyczne badanie kału, z uwagi na to, że owsiki nie są wydalane wraz z kałem.

Reklama

Jak się objawia nieleczona owsica?

Początkowo choroba ma przebieg bezobjawowy. Dojrzałe samice opuszczają jelito i kierują się do odbytu po około 4 tygodniach, wówczas osobie zakażonej zaczynają doskwierać bardziej i mniej charakterystyczne objawy owsicy.

Wymienić tu można przede wszystkim świąd odbytu nasilający się zwłaszcza w nocy oraz nagła utrata apetytu. U niektórych osób pojawia się natomiast większa niż zwykle ochota na słodycze.

Warto też zwrócić uwagę na objawy zakażenia owsikami ujawniające się w sferze emocjonalnej i psychicznej. Są to:

  • uczucie niepokoju,
  • trudności z zasypianiem,
  • drażliwość,
  • płaczliwość, szczególnie u dzieci.

Jeżeli zauważasz, że Tobie, a dodatkowo innym domownikom doskwierają tego typu dolegliwości, koniecznie rozpocznij walkę z owsikami.

Objawy nieleczonej owsicy u dorosłych

U dorosłych po około 4 tygodniach od zakażenia może dać o sobie znać nieleczona owsica, która objawia się przede wszystkim świądem odbytu i właśnie to uczucie może prowadzić do rozwoju kolejnych symptomów.

Należy dodać, że uporczywe swędzenie prowadzące do drapania nie rozwiązuje problemu - wręcz przeciwnie: powoduje, że jaja owsików są przenoszone na rękach, a stąd już krok do tego, by wywołać ponowne zakażenie układu pokarmowego czy też stać się źródłem zakażenia innej osoby.

Swędzeniu odbytu towarzyszy niepokój i nerwowość. Tak nieprzyjemne doznanie może utrudniać codzienne zasypianie, a przy tym rozpraszać i powodować, że łatwiej popełniamy np. oczywiste błędy w pracy czy mamy trudności w skupieniu się np. podczas prowadzenia pojazdu.

Owsiki u dorosłych mogą też wywoływać nadmierne zmęczenie i duży apetyt na słodkie przekąski.

Objawy nieleczonej owsicy u dzieci

Twoja pociecha straciła apetyt, a przy tym jest nerwowa i markotna? Dziwi Cię jej nagła płaczliwość? Mogą to być objawy nieleczonej owsicy u dzieci. Oprócz tak oczywistych symptomów, na które zwraca się uwagę w pierwszej kolejności, nieleczona owsica u dzieci może prowadzić również do trudności z koncentracją, co przekłada się m.in. na problemy z nauką i przyswajaniem nowych wiadomości.

Do tego dziecko może skarżyć się na swędzenie odbytu i ogólne złe samopoczucie emocjonalne i fizyczne, prowadzące do:

  • spadku masy ciała,
  • nadmiernego pobudzenia,
  • problemów ze snem.

Często powtarzany mit to twierdzenie, że objawem owsicy u dzieci jest zgrzytanie zębami. Tymczasem - jak wskazują specjaliści z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego - Ernest Kuchar i Anna Własienko w swojej publikacji na łamach „Dziecko w POZ”, bruksizm ma podłoże wieloczynnikowe, a dodatkowo obecnie nie ma badań naukowych, które potwierdzałyby związek chorób pasożytniczych ze zgrzytaniem zębami.

Bruksizm jest natomiast wywołany zaburzeniami emocjonalnymi, których doświadcza dziecko np. w przebiegu silnego stresu.

Niekiedy wynika z problemów z oddychaniem albo dolegliwości o podłożu neurobiologicznym. Jednocześnie, codzienne uczucie świądu wrażliwych okolic intymnych i odczuwany niepokój mogą przełożyć się na permanentne przeżywanie stresu przez dziecko, co może skutkować zgrzytaniem zębami. Nie ma jednak tu bezpośredniej i jednoznacznej korelacji z samą obecnością pasożytów.

Reklama

Do czego prowadzi nieleczona owsica?

Owsica ustępuje samoistnie po 4-6 tygodniach, jednak wymogiem jest brak samozarażenia. Niestety, bardzo trudno sprawić, by nie przenieść ponownie owsików do jamy ustnej.

W efekcie często dochodzi do autoinwazji i ponownych zakażeń, przez co cały cykl chorobowy powtarza się. W rezultacie trudno o samodzielne pozbycie się owsików bez wdrożenia odpowiednich metod leczenia.

Czym grozi nieleczona owsica? Z czasem, nieleczona dolegliwość przybiera na sile - oprócz świądu, dochodzą kolejne objawy choroby owsicy, w tym:

  • wtórne zakażenia bakteryjne okolic odbytu, objawiające się m.in. zapaleniem skóry. Permanentny stan zapalny może stać się przyczyną dodatkowego świądu i pojawiania się ran na odbycie;
  • a w niektórych przypadkach nawet do zajęcia narządów płciowych, zakażenia dróg rodnych, układu moczowego oraz do przewlekłego zapalenia otrzewnej.

Poza tym, nieleczona owsica może ujawniać się na twarzy poprzez bladość skóry czy worki pod oczami.

Do czego jeszcze prowadzi nieleczona owsica? O tym, jak poważne mogą być skutki nieleczonej owsicy świadczą konkretne opisy przypadków w literaturze naukowej.

Okazuje się, że długo nieleczona owsica może imitować objawy np. zapalenia jelita grubego charakterystycznego dla choroby Leśniowskiego-Crohna. Materiał pobrany do biopsji nie wykazał zmian typowych dla przewlekłej choroby zapalnej jelit.

Dodatkowo owsica może być źródłem zapalenia jelita grubego, któremu towarzyszą:

  • silne bóle brzucha,
  • skurcze podbrzusza,
  • nudności,
  • krwiste biegunki,
  • wymioty,
  • brak łaknienia.

Reklama

Leczenie owsicy. Co należy stosować?

Walka z chorobą opiera się na jednoczesnym podejmowaniu wielu działań, których celem jest wyeliminowanie pasożytów i zapobieganie dalszemu zakażeniu.

Podstawa to regularne sprzątanie i pozbywanie się kurzu, w którym mogą znaleźć się jaja owsików. Równie istotne jest także dbanie o:

  • codzienną higienę osobistą, w tym mycie się (poranny prysznic) i zmienianie bielizny,
  • częste zmienianie pościeli oraz ręczników,
  • regularne przycinanie paznokci.

Leczenie owsicy opiera się również na stosowaniu odpowiednich preparatów, zwykle do jednorazowego przyjęcia doustnego.

W składzie takich środków znaleźć można m.in. takie substancje jak: albendazol, mebendazol, pyrantel.

Z uwagi na to, że częstym zjawiskiem są ponowne zakażenia, przyjęcie dawki należy powtórzyć za około 2 tygodnie.

Bardzo istotne, by preparat przyjęli również domownicy i osoby z bliskiego kontaktu. Tylko w ten sposób można pozbyć się szybko problemu.  Leczenie owsicy u dorosłych przebiega tak samo jak leczenie owsicy u dzieci.

Reklama

Profilaktyka owsicy

Jak zapobiegać owsicy? Przede wszystkim należy postawić na przestrzeganie zasad higieny, których trzeba uczyć dzieci od najmłodszych lat.

Oto kilka zasad, na których opiera się profilaktyka owsicy. To bardzo proste sposoby zapobiegania owsikom, które nie wymagają nadmiernego wysiłku:

  • mycie rąk ciepłą wodą z mydłem - należy wprowadzić taki nawyk po korzystaniu z toalety oraz przed wszystkimi posiłkami,
  • zrezygnowanie z obgryzania paznokci,
  • dbanie o mycie warzyw i owoców, na których powierzchni mogą znajdować się jaja owsików,
  • rezygnowanie z pokarmów o nieznanym pochodzeniu.

Zapobieganie owsicy powinno opierać się też na dbaniu o to, by każda osoba w domu miała osobny ręcznik i przybory higieniczne, np. gąbkę. Nie można też zapomnieć o regularnym zmienianiu pościeli i praniu jej w gorącej wodzie.

Owsiki to problem dotyczący nie tylko dzieci, ale też dorosłych. Może pojawić się w każdym domu niezależnie od statusu ekonomicznego i społecznego, dlatego tak istotne jest dbanie o wdrożenie odpowiednich zasad profilaktyki.

Czytaj również

Bibliografia

  • J. Popielska, M. Marczyńska, Najczęstsze zarażenia pasożytnicze w Polsce, Po dyplomie, https://podyplomie.pl/pediatria/12173,najczestsze-zarazenia-pasozytnicze-w-polsce, [data dostępu: 28.12.2023].
  • A. Własienko, E. Kuchar, Diagnostyka, leczenie i profilaktyka najczęstszych chorób pasożytniczych u dzieci - problemy współczesnego pediatry i specjalisty medycyny rodzinnej, Lekarz POZ 2/2017.
  • Lek. M. Wiercińska, Owsiki - objawy, leki na owsicę, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zarazenia-pasozytnicze/323825,owsiki-objawy-leki-na-owsice, [data dostępu: 29.12.2023].
  • A. Kordas, Opis przypadku: owsica imitująca chorobę Leśniowskiego - Crohna, Termedia, Pin Worms Presenting as Suspected Crohn’s Disease; Farah Al-Saffar et al.; Am J Case Rep 2015; 16:737-739; DOI: 10.12659/AJCR.895566, https://www.termedia.pl/gastroenterologia/Opis-przypadku-owsica-imitujaca-chorobe-Lesniowskiego-Crohna,19582.html, [data dostępu: 29.12.2023].
Katarzyna Augustyniak-Woźnica
Artykuł napisany przez
Katarzyna Augustyniak-Woźnica
Dziennikarka, przyszła prawniczka. Autorka wielu publikacji o tematyce społeczno-kulturalnej, marketingowej, prawniczej, kulinarnej, medycznej i dziecięcej. Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim i studentka prawa na Uniwersytecie Opolskim. Prywatnie opiekunka kotki Kici.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Gastrologia
Ciągłe uczucie głodu - jakie są przyczyny nadmiernego apetytu?
Mężczyzna odczuwający ciągły głód
Luźny stolec to skutek nieprawidłowego formowania kału. Sprawdź, jak go zatrzymać
Młoda kobieta ma biegunkę
Ból pod lewym żebrem – co oznacza i jak się objawia?
Mężczyzna odczuwa ból pod lewymi żebrami
Podobne artykuły
Wizualizacja uchyłków esicy
Uchyłki esicy - czym są? Objawy, leczenie, dieta
Kobieta z objawami gastropatii rumieniowej
Gastropatia rumieniowa - co to jest i jak ją leczyć? Przyczyny i objawy
Kobieta wymiotuje po alkoholu
Wymioty po alkoholu - co pomaga i jak je powstrzymać?
Choroba żołądka i dwunastnicy
Zapalenie dwunastnicy - dieta i leczenie
Robaki w układzie pokarmowym
Odrobaczanie ludzi - czy, kiedy i jak to robić? Preparaty oraz domowe sposoby

Reklama