Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!
Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!
Zaburzenia psychiczne mogą być zaraźliwe wśród młodzieży 😦 Dowiedz się więcej!

Szyszynka – co to jest i za co odpowiada? Hormony i funkcje

Szyszynka to niewielki gruczoł w środkowej części mózgu. Jest niezwykle ważnym narządem dla funkcjonowania całego organizmu człowieka. Naukowcy często podkreślają, iż nie są znane do końca jego wszystkie właściwości. Czym jest szyszynka i za co odpowiada?
Ilustracja szyszynki
źródło:123RF
Spis treści

W dawnych czasach już filozofowie podkreślali, iż ta niewielka szyszynka to miejsce oddziaływania duszy na ciało. Jest często określana jako najbardziej tajemniczy narząd ludzkiego ciała, bowiem ten gruczoł najbardziej oddziałuje na psychikę każdego człowieka. Jako jedyny jest nieparzystym elementem mózgu, położonym dokładnie w samym jego środku. Szyszynka bardzo często nazywana jest „trzecim okiem”.   

Co to jest szyszynka?

Szyszynka jest gruczołem wewnątrz wydalniczym o niedużych rozmiarach, około 10 mm i wadze do 0,2 g. Gdzie jest? Znajduje się w III komorze mózgu, pod blaszką czworaczą. Położona w tylnej części stropu międzymózgowia, łączy się z kresomózgowiem, które odpowiada za większość procesów umysłowych. Swoim kształtem przypomina nieduży spłaszczony stożek, podobny do szyszki i stąd jej nazwa. Ten gruczoł charakteryzuje szaro-czerwony kolor. 

Gruczoł szyszynki składa się z kilku grup komórkowych, podzielonych na tak zwane zraziki. Pojedyncze zraziki rozdzielają między sobą przegrody łącznotkankowe. Jakie komórki wchodzą w skład szyszynki? Oto one:

  • pinakocyty, czyli komórki szyszynkowe- zawierają pleomorficzne jądra komórkowe, złożone z mniejszych jąderek,
  • komórki glejowe wraz z siecią włókienek glejowych- te komórki tworzą wraz z komórkami nerwowymi układ nerwowy i stanowią warstwę komórek izolacyjnych,
  • komórki nerwowe z włóknami nerwowymi- włókna nerwowe pochodzą z sąsiednich części mózgu,
  • piasek mózgu - ta część składa się z okrągłych i lekko żółtych komórek. Zawiera dodatkowo fosforany i węglany wapnia. 

Szyszynka u dzieci jest trochę inaczej zbudowana niż u dorosłych. Jej komórki występują w dwóch rodzajach:

  • wewnętrzne, większe i jaśniejsze, z jasnym jądrem,
  • zewnętrzne, zdecydowanie mniejsze, z silnie barwiącym jądrem.

Reklama

Funkcje szyszynki

Szyszynka jest gruczołem dokrewnym. Oznacza to, iż wytwarzane przez nią hormony są przekazywane do krwi. W ten sposób jej gruczoł reguluje pracę określonych tkanek i narządów. 

Za co odpowiada szyszynka? Funkcje zaliczane do najważniejszych to m.in.: 

  • regulacja ciśnienia krwi,
  • koordynowanie czynności ośrodkowego układu nerwowego,
  • regulowanie systemu dobowego człowieka poprzez produkcję i wydzielanie melatoniny oraz serotoniny,
  • informowanie organizmu o konieczności położenia się spać poprzez wytwarzanie poczucia senności,
  • informowanie organizmu o gotowości do czynności dnia codziennego,
  • uwalnianie określonych grup hormonów- wzrostu; TSH; ACTH,
  • wpływanie na poziom melaniny (barwnika skóry) za pośrednictwem melatoniny,
  • odpowiedzialność za jesienno-zimowe depresje,
  • wspomaganie zdolności organizmu do zwalczania komórek nowotworowych,
  • &wzmacnianie układu odpornościowego,
  • wpływanie na przemiany metaboliczne,
  • wzmacnianie kości (spadek poziomu hormonu szyszynki znacznie osłabia kości),
  • spowalnianie procesu starzenia poprzez regulację snu.

Szyszynka produkuje także substancje, które są w dużej mierze odpowiedzialne za poczucie euforii. Naukowcy uważają, iż odpowiada ona także za stany halucynacji. Ale co najważniejsze - hormony, wydzielane przez szyszynkę dają człowiekowi radość i uczucie zadowolenia, a także obniżają nastroje depresyjne, a to dla każdego bardzo ważny element codziennego życia. Warto zatem poznać poszczególne hormony szyszynki i ich zbawczą moc dla każdego. 

Reklama

Hormony szyszynki

Hormony szyszynki bardzo mocno oddziałują i regulują tryb życia każdego człowieka. Analiza funkcji poszczególnych hormonów, wydzielanych przez ten gruczoł w codziennym życiu jest zdecydowanym poparciem stwierdzenia, iż szyszynka to miejsce oddziaływania duszy na ciało i ciało na duszę. Jakie hormony wydziela ten „tajemniczy” gruczoł?

Dwa najważniejsze hormony, produkowane bezpośrednio przez szyszynkę to:

  • serotonina- ten hormon jest wydzielany w ciągu dnia. Przede wszystkim ma działanie uspokajające, ale jego zbyt niski poziom powoduje stany depresyjne, złość, a nawet agresję. Serotoninadodatkowo daje sygnał o konieczności przygotowania do snu,
  • melatonina - jest produkowana przez szyszynkę na noc. To ona sprawia, iż ludzie czują się senni. Ale światło, które dociera do melatoniny zdecydowanie obniża jej poziom. Zatem jest to informacja, iż trzeba już wstać po nocy,
  •  DMT (dimetylotryptamina)- ten hormon produkowany w komórkach szyszynki. Jest pewnego rodzaju psychodelicznąsubstancją o charakterze psychoaktywnym. Może wywoływać halucynacje i intensywne efekty wizualne. 

Poprzez wytwarzanie tych hormonów szyszynka w całości odpowiada za regulację systemu dobowego każdego człowieka. Działanie hormonów tego gruczołu jest najbardziej odczuwalne przy zmianach stref czasowych (słynny „jet lag syndrome”). Ich niedobór wywołuje dodatkowo zaburzenia apetytu czy przemiany materii. 

Szyszynka nie tylko produkuje swoje hormony, ale także uczestniczy w procesie wytwarzania innych. Do takich należą: 

  • wazopresyna- stymuluje poziom wzrostu. Reguluje także gęstość moczu. Największe ilości tego hormonu są wytwarzane podczas snu. Wazopresyna stymuluje równieżprodukcję kortyzolu, a szyszynka uwalnia ten hormon z przysadki,
  • somatotropina- tak nazywa się hormon wzrostu. Szyszynka uczestniczy w procesie jego wytwarzania, a najwyższy poziom tego hormonu pojawia się w okresie dojrzewania,
  • hormony tarczycy- jest to nieparzysty niewielki gruczoł. Szyszynka poprzez wydzielanie melatoniny reguluje także czynności tarczycy, poprzez stymulację hormonu tyreotropiny (TSH),
  • gonadotropiny- te hormony pobudzają do działania ludzkie gonady (jajniki i jądra). Szyszynka pełni bardzo ważna rolę w procesie dojrzenia płciowego i wspomaga pracę tych organów,
  • ACTH,nazywany hormonem stresu- szyszynka bierze udział w uwalnianiu tego hormonu. Na skutek jego działania uwalniana jest większa ilość kortyzolu, a gruczoł szyszynki reguluje ten proces. Dzięki tym działaniom organizm właściwie przygotowuje się do przebudzenia.

Reklama

Torbiel szyszynki

Dość często diagnozowaną przypadłością medyczną jest torbiel szyszynki.  Co to jest? Otóż torbiel szyszynki to bardzo łagodna zmiana nowotworowa, która nie powoduje przerzutów do innych organów. Taka torbiel wypełniona jest komórkami stanu zapalnego (leukocytami, limfocytami i makrofagami). Zwykle otoczona delikatnym nabłonkiem. Trudno wyodrębnić jednoznaczne przyczyny jej powstawania. Najczęściej pojawia się u ludzi młodych, kiedy tkanka szyszynki ulega wielu przekształceniom. To powoduje pewne zmiany w jej obrębie. 

Torbiel szyszynki jest bezobjawowa, ale gdy zbyt mocno uciska struktury mózgu mogą pojawiać się:

  • długotrwałe migreny (do 72 godzin),
  • kłopoty z prawidłowym widzeniem,
  • zez,
  • zaburzenia snu,
  • zaburzenia czuwania.

Ta choroba bardzo często ujawnia się dopiero przy dodatkowych badaniach tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego, przeprowadzanych przy okazji diagnozowania innych chorób. Tylko lekarz może podjąć decyzję o leczeniu torbieli szyszynki. Głównie polega ono na likwidacji objawów i bólu. Taki stan musi być systematycznie monitorowany przez lekarza. Bardzo często dochodzi do wchłonięcia torbieli lub znacznego zmniejszenia jej rozmiarów, ale jeżeli zmiana rozrasta się, niezbędny jest zabieg chirurgiczny.

Reklama

Zwapnienie szyszynki

Zwapnienie szyszynki oznacza pojawienie się zwapnień na tym gruczole. Szyszynka dość mocno przyciąga fluor i inne szkodliwe pierwiastki, jak fosfor czy rtęć. Nadmiar fluoru i fosforu niestety zaburzają równowagę mineralną organizmu. Większość dorosłych osób ma już zwapnioną szyszynkę. Wraz z upływem czasu tworzy się wokół niej dość twarda wapienna skorupa, która w pewnym sensie ogranicza prawidłowe działanie tego gruczołu. Im większe złogi fluoru na szyszynce, tym większe zwapnienie. 

Objawy zwapnienia to:

  • silne nudności, 
  • uporczywe wymioty,
  • częste bóle głowy,
  • problemy z podnoszeniem gałek ocznych,
  • poszerzone źrenice.

Osoby dotknięte zwapnieniem szyszynki są z reguły pesymistami. Ogromną rolę w oczyszczaniu szyszynki ma odpowiednia dieta. Warto zjadać duże ilości warzyw i owoców, dodatkowo wyeliminować alkohol i palenie, unikać fluoru. Ten rodzaj zwapnienia może być przyczyną wielu chorób, takich jak demencja starcza, Alzheimer, choroba Parkinsona, czy stwardnienie rozsiane.

Czytaj również

Bibliografia

  • M. Juszczak, M. Michalska „Rola szyszynki oraz melatoniny w regulacji syntezy i wydzielania wybranych hormonów części gruczołowej przysadki”, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, 2006 r
  • P. B. Szewczyk, A. M. Dziuba, E. Poniewierka „Melatonina – metabolizm i rola hormonu szyszynki”, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, 2017 r.,
  • B. Pawlicki „Rola szyszynki w fizjologii i patologii”, Oddział Urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Krakowie, 1999 r.,
  • A. Baranowska-Bik, W. Zgliczyński „Guzy szyszynki”, Klinika Endokrynologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Szpital Bielański w Warszawie, 2015 r.
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!