Dla Ciebie, na zdrowie!

Na czym polega badanie GBS i jak się do niego przygotować?

Badanie GBS to przesiewowe badanie, które powinno być wykonane u wszystkich przyszłych mam pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży. Dodatni wynik wymazu oznacza nosicielstwo paciorkowca B, który coraz częściej jest źródłem groźnych zakażeń okołoporodowych. Ryzyko przeniesienia bakterii z matki na noworodka wynosi aż 70 procent.
Lekarze badają kobietę w ciąży
Źródło: 123RF
W skrócie
  • GBS to skrót, który określa paciorkowca z grupy B. Paciorkowiec ten osadza się w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, odbytu lub narządów płciowych.
  • Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na zakażenia powodowane przez GBS, ponieważ ciąża to stan, w którym bakteria znajduje idealne warunki do rozwoju.
  • Banie GBS nie wymga zbyt wielu przygotowań, ale dobrze, aby pacjetnka spełniła przed nim kilka warunków, jak powstrzymanie się od kontaktów seksualnych na 3 dni przed badaniem, odstawienie antybiotyków na tydzień przed badaniem i nieoddawanie moczu 3h przed badaniem.
SPRAWDŹ TEŻ: Rodzaje badań przesiewowych u noworodków, dzieci i w ciąży
Spis treści

Reklama

Co to jest GBS?

GBS to skrót, który określa paciorkowca z grupy B. Paciorkowiec ten osadza się w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, odbytu lub narządów płciowych. 

Reklama

GBS coraz poważniejszym problemem

Chociaż paciorkowce występują u bardzo wielu zdrowych kobiet w drogach moczowych i płciowych oraz w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, to jednak paciorkowce z grupy B (Streptococcus agalactiae) są niezwykle niebezpieczne dla kobiet ciężarnych i ich dzieci, bo mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu i spowodować u noworodków zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz bakteryjne zakażenie krwi.

Z danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, które rekomenduje lekarzom wykonywanie przesiewowych badań u ciężarnych na obecność GBS, wynika, że w ostatnim czasie niepokojąco wzrasta liczba przyszłych matek z GBS, coraz więcej diagnozowanych jest też noworodków, u których stwierdza się kolonizację paciorkowcem grupy B.

Z badań, które były przeprowadzane w trzech województwach, wynika, że częstość zakażenia dzieci wynosi od 9,5 do 34,5 proc. W przypadku kobiet w ciąży zakażonych jest:

  • w woj. mazowieckim – 19,7 proc.,
  • w woj. małopolskim – 18 proc.,
  • w woj. śląskim – 3,3 proc.

Tymczasem w Europie paciorkowiec z grupy B występuje u 16 proc. ciężarnych Niemek, 7 proc. Hiszpanek i ponad 6 proc. Greczynek. Kolonizacja bakterii u noworodków też jest dużo rzadsza niż w Polsce, bo średnio na 1000 żywych urodzeń wynosi w:

  • Niemczech - 0,2-0,3;
  • Finlandii - 0,76;
  • Francji - 4,5;
  • Austrii - 5,4;
  • Wielkiej Brytanii - 0,4-1,42;
  • Norwegii - 0,54;
  • Hiszpanii - 0,4-9,0.

Reklama

Wskazania do badania GBS w ciąży

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na zakażenia powodowane przez GBS, bo ciąża to stan, w którym bakteria znajduje idealne warunki do rozwoju.

Z tego powodu wszystkie ciężarne powinny mieć wykonany posiew z pochwy i odbytu w kierunku obecności paciorkowców - B między 35. a 37. tygodniem ciąży.

Jeśli wynik posiewu będzie dodatni, isteniej wskazanie do antybiotykoterapii, która może pozwolić na uniknięcie przeniesienia GBS na noworodka.

Bezwzględne wskazanie do badań istnieje w przypadku ciężarnych z grupy podwyższonego ryzyka, czyli kobiet, które mogą urodzić przed terminem, chorych na cukrzycę i kobiet, które wcześniej urodziły  dziecko zakażone paciorkowcem z grupy B.

W wielu przypadkach zakażenie GBS u kobiet w ciąży ma charakter bezobjawowy. Czasem jednak pojawia się:

  • podwyższona temperatura ciała gorączka,
  • złe samopoczucie,
  • upławy,
  • dreszcze.

Reklama

Jak się przygotować do badania GBS?

Banie GBS nie wymaga zbyt wielu przygotowań, ale dobrze, aby pacjentka  spełniła przed nim kilka warunków.

Badanie GBS polega na pobraniu wymazu z przedsionka pochwy oraz z odbytnicy i umieszczeniu próbki w hodowli. Najlepiej, aby badanie zostało przeprowadzone w godzinach rannych.

Badania nie przeprowadza się w trakcie krwawienia, wskazana jest również rezygnacja z kontaktów seksualnych na trzy dni przed badaniem i globulek dopochwowych, wszelkich innych leków oraz maści i kremów wpływających na stan dróg moczowych na 5 dni przed badaniem.

Na tydzień przed badaniem trzeba odstawić antybiotyki. W dniu badania nie należy używać do mycia okolic sromu mydła i innych środków higieny intymnej.

Nie jest zalecane oddawanie moczu 3 godziny przed przeprowadzeniem badania.

Badanie w kierunku GBS odbywa się na fotelu u ginekologa, który pobiera wymaz z odbytu używając tzw. wymazówk. (Nie jest konieczne korzystanie z wziernika.) Wymazówek, czyli patyczków z wacikiem również nie wykłada się bardzo glęboko do pochwy, a jedynie pociera nimi jej ścianki.

Tak pobrany materiał jest zabezpieczony i wysłany do labolatorium. Na wynik nie czeka się bardzo długo. Zazwyczaj  jest to kilka dni.

Reklama

GBS dodatni

Wynik wymazu może być albo dodatni, albo ujemny. Dodatni wynik oznacza, że kobieta jest nosicielką bakterii GBS. To ważna informacja dla lekarza prowadzącego ciążę, ponieważ jeszcze przed porodem może zastosować leczenie antybiotykami, żeby zapobiec powikłaniom u noworodka.

W przypadku, kiedy GBS okaże się dodatni, kobiecie w ciąży w trakcie porodu, co mniej więcej 4 godziny podaje się penicylinę lub ampicylinę. Jeśli występuje uczulenie na którąkolwiek z tych substancji, w zamian podaje się erytromycynę lub klindamycynę.

Ujemny wynik badania wymazu z pochwy oznacza, że kobieta nie jest zakażona paciorkowcem z grupy B.

Reklama

GBS u noworodka

Dziecko nosicielki paciorkowca GBS może w łatwy sposób zarazić się bakterią połykając płyn owodniowy. Paciorkowiec najczęściej kolonizuje jego jamę ustną, potem przedostaje się do dróg oddechowych i przewodu pokarmowego.

Konsekwencje przeniesienia paciorkowca z grupy B na noworodka są bardzo poważne, a do najgroźniejszych powikłań należą:

  • zapalenie płuc,
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • sepsa.

Noworodki matek, które są nosicielkami paciorkowca z grupy B najczęściej dłużej zostają w szpitalu, często wymagają intensywniejszego nadzoru neonatologicznego i dodatkowych badań diagnostycznych.

Warto jednak wspomnieć, że zakażenie noworododka paciorkowcem GBS może nastąpić nie tylko od matki, która jest nosicielką, ale również z powodu nieprzestrzegania zasad  sanitarno-epidemiologicznych w szpitalu.

Z tego właśnie powodu tak ważne jest częste mycie rąk i przestrzeganie higieny przez personel szpitala.

Czytaj również

Bibliografia

  • Wolny, K., & Golda-Matuszak, E. (2010). Streptococcus agalactiae (GBS)–charakterystyka szczepów izolowanych z dróg rodnych kobiet w okresie rozrodczym. Med. Dośw. Mikrobiol, 62, 141-151.
  • Szymusik, I., Kosińska-Kaczyńska, K., Pietrzak, B., & Wielgoś, M. (2014). Czy nadszedł czas na zmiany w badanich przesiewowych w kierunku nosicielstwa GBS?. Ginekol Pol, 85, 456-460.
  • Bożena, K. N., Anna, O., Iwona, S., Bronisława, P., & Zoulikha, J. Z. (2010). Śródporodowa profilaktyka zakażeń paciorkowcami grupy B–doświadczenia własne. Ginekol Pol, 81, 913-917.
  • Cnota, W., Mucha, D., & Mucha, J. (2017). Zakażenia perinatalne paciorkowcami grupy B a powikłania u noworodków. Doświadczenia własne. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2(3), 87-92.
  • Jeż Mękal, A. (2013). Wymazy GBS-diagnostyka kobiet w ciąży.
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Badania w ciąży
Co oznacza rubella IgG w ciąży i czy jest niebezpieczna dla płodu?
Badanie poziomu rubella IgG
Jak przeprowadzić badanie AFP i w jakim celu się je wykonuje?
Badanie poziomu AFP w laboratorium
Badanie KTG - ile trwa i jak intepretować wyniki?
Badanie KTG kobiety w ciąży
Podobne artykuły
Badanie moczu w ciąży
PH moczu w ciąży - czy jest zależne od płci dziecka?
Para się przytula
Badanie beta hCG - testy, normy, interpretacja wyników
Lekarze badają kobietę w ciąży
Na czym polega badanie GBS i jak się do niego przygotować?
Kobieta trzyma dwa listki tabletek
Progesteron w ciąży – normy. Jaki poziom świadczy o ciąży?
Badanie KTG kobiety w ciąży
Na czym polega badanie KTG i kiedy je wykonać w ciąży?

Reklama


Czy gluten naprawdę szkodzi? 😯
Poznaj mity!