Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Jak wygląda badanie GBS w ciąży i jak się do niego przygotować?

Badanie GBS to przesiewowe badanie, które powinno być wykonane u wszystkich kobiet w trakcie ciąży pomiędzy 35. a 37. tygodniem. Dodatni wynik wymazu oznacza nosicielstwo paciorkowca B, który coraz częściej jest źródłem groźnych zakażeń okołoporodowych. Ryzyko przeniesienia bakterii z matki na noworodka wynosi aż 70 procent. Jak przebiega badanie GBS? Czy zapalenie opon mózgowo rdzeniowych to główne powikłanie? Czy może dojść do przedwczesnego pęknięcia błon płodowych?
Lekarze badają kobietę w ciąży
Źródło: 123RF
W skrócie
  • GBS to skrót, który określa paciorkowca z grupy B. Paciorkowiec ten osadza się w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, odbytu lub narządów płciowych.
  • Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na zakażenia powodowane przez GBS, ponieważ ciąża to stan, w którym bakteria znajduje idealne warunki do rozwoju.
  • Badanie GBS w ciąży nie wymaga zbyt wielu przygotowań, ale dobrze, aby pacjentka spełniła przed nim kilka warunków, jak powstrzymanie się od kontaktów seksualnych na 3 dni przed badaniem, odstawienie antybiotyków na tydzień przed badaniem i nieoddawanie moczu 3h przed badaniem.
SPRAWDŹ TEŻ: Rodzaje badań przesiewowych u noworodków, dzieci i w ciąży
Spis treści

Co to jest GBS i jak często paciorkowce są wykrywane?

GBS to skrót, który określa paciorkowca z grupy B. Paciorkowiec ten osadza się w przewodzie pokarmowym, odbycie lub na narządach płciowych.

Chociaż paciorkowce występują u bardzo wielu zdrowych kobiet w drogach moczowych i płciowych oraz w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, to jednak paciorkowce z grupy B (Streptococcus agalactiae) są niezwykle niebezpieczne dla kobiet ciężarnych i ich dzieci, bo mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu i spowodować u noworodków zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz bakteryjne zakażenie krwi.

Z danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, które rekomenduje lekarzom wykonywanie przesiewowych badań u ciężarnych na obecność GBS, wynika, że w ostatnim czasie niepokojąco wzrasta liczba przyszłych matek z GBS, coraz więcej diagnozowanych jest też noworodków, u których stwierdza się kolonizację paciorkowcem grupy B.

Z badań, które były przeprowadzane w trzech województwach, wynika, że częstość zakażenia dzieci wynosi od 9,5 do 34,5 proc. W przypadku kobiet w ciąży zakażonych jest:

  • w woj. mazowieckim – 19,7 proc.,
  • w woj. małopolskim – 18 proc.,
  • w woj. śląskim – 3,3 proc.

Tymczasem w Europie paciorkowiec z grupy B występuje u 16 proc. ciężarnych Niemek, 7 proc. Hiszpanek i ponad 6 proc. Greczynek. Kolonizacja bakterii u noworodków też jest dużo rzadsza niż w Polsce, bo średnio na 1000 żywych urodzeń wynosi w:

  • Niemczech - 0,2-0,3;
  • Finlandii - 0,76;
  • Francji - 4,5;
  • Austrii - 5,4;
  • Wielkiej Brytanii - 0,4-1,42;
  • Norwegii - 0,54;
  • Hiszpanii - 0,4-9,0.

Reklama

Kiedy należy pobrać wymaz GBS w ciąży?

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na obecność paciorkowców grupy B, bo ciąża to stan, w którym bakteria znajduje idealne warunki do rozwoju.

Z tego powodu wszystkie ciężarne powinny mieć wykonany posiew z pochwy i odbytu w kierunku obecności paciorkowców - B między 35. a 37. tygodniem ciąży.

Dodatni wynik badania GBS jest wskazaniem do antybiotykoterapii, która może pozwolić na mniejsze ryzyko zakażenia noworodka.

Bezwzględne wskazanie do badań istnieje w przypadku ciężarnych z grupy podwyższonego ryzyka, czyli kobiet, które mogą urodzić przed terminem, chorych na cukrzycę i kobiet, które wcześniej urodziły  dziecko zakażone tym paciorkowcem.

Jakie są oznaki zakażenia? W wielu przypadkach zakażenie GBS u kobiet w ciąży nie daje charakterystycznych objawów, lub jest całkowicie bezobjawowe.

Czasem jednak pojawia się jeden bądź kilka objawów chorobowych, jak:

  • podwyższona temperatura ciała gorączka,
  • złe samopoczucie,
  • upławy,
  • dreszcze.

Reklama

Jak się przygotować do badania GBS?

Jak wygląda badanie GBS? Nie wymaga ono zbyt wielu przygotowań, ale dobrze, aby pacjentka  spełniła przed nim kilka warunków.

Badanie w kierunku GBS polega na pobraniu wymazu z przedsionka pochwy oraz z odbytnicy i umieszczeniu próbki w hodowli. Najlepiej, aby badanie zostało przeprowadzone w godzinach porannych. Najczęściej odbywa się to w gabinecie ginekologicznym. Po pobraniu, wymazy są transportowane do laboratorium mikrobiologicznego, gdzie weryfikowane jest to, czy są obecne paciorkowce grupy B.

Badania GBS w ciąży nie przeprowadza się w trakcie krwawienia, wskazana jest również rezygnacja z kontaktów seksualnych na trzy dni przed badaniem i nie zaleca się używać środków dopochwowych, wszelkich innych leków oraz maści i kremów wpływających na stan dróg moczowych na 5 dni przed badaniem.

Na tydzień przed badaniem trzeba odstawić antybiotyki. W dniu badania nie należy używać do mycia okolic sromu mydła i innych środków higieny intymnej.

Nie jest zalecane oddawanie moczu 3 godziny przed przeprowadzeniem badania.

Badanie w kierunku zakażenia GBS odbywa się na fotelu u ginekologa, który pobiera wymaz z odbytu używając tzw. wymazówek. (Nie jest konieczne korzystanie z wziernika.) Wymazówek, czyli patyczków z wacikiem również nie wykłada się bardzo głęboko do pochwy, a jedynie pociera nimi jej ścianki.

Tak pobrany materiał jest zabezpieczony i wysłany do laboratorium. Na wynik nie czeka się bardzo długo. Zazwyczaj  jest to kilka dni.

Reklama

Jak interpretować wynik GBS?

Wynik wymazu na paciorkowce GBS może być albo dodatni, albo ujemny. Co oznacza poszczególny wynik i jaka jest wtedy ścieżka postępowania?

GBS dodatni, czyli zakażenie paciorkowcami

Badanie przesiewowe testem mikrobiologicznym może dać wynik dodatni. Co to oznacza? Dokładnie to, że kobieta jest obecność paciorkowców grupy B. To ważna informacja dla lekarza prowadzącego ciążę, ponieważ jeszcze przed porodem może zastosować leczenie antybiotykami, żeby zapobiec powikłaniom u noworodka.

W przypadku, kiedy GBS okaże się dodatni, kobiecie w ciąży w trakcie porodu, co mniej więcej 4 godziny podaje się penicylinę lub ampicylinę. Jeśli występuje uczulenie na którąkolwiek z tych substancji, w zamian podaje się erytromycynę lub klindamycynę. Po zakończeniu leczenia nie ma przeciwwskazań do porodu siłami natury.

Wynik ujemny, czyli brak obecności paciorkowców grupy B

Ujemny wynik badania wymazu z pochwy oznacza, że kobieta nie jest zakażona, a więc w jej drogach rodnych nie ma paciorkowca, tym samym zakażenie noworodka bakterią staje się niemożliwe.

Tym samym, oznacza to, że posiew nie zawierał wzrostu bakterii i nie jest ona obecna w drogach rodnych. Warto jednak dodać, że nie jest to równoznaczne z tym, że kolonizacja nie wystąpi w przyszłości.

Dodatkowo, gdy w badaniu GBS nie zobaczymy paciorkowca, nie jest to jednoznaczne z brakiem zakażenia układu moczowego.

Reklama

Do jakich powikłań u kobiet ciężarnych może prowadzić zakażenie GBS?

U kobiet ciężarnych dodatnie badanie GBS może doprowadzić do zapalenia błon płodowych, poporodowego zapalenia macicy, sepsy, jak również zakażenia układu moczowego. Dodatkowo może wystąpić także gorączka śródporodowa.

W skrajnych przypadkach może pojawić się nawet przedwczesne pęknięcie błon płodowych. Wyżej wymienione konsekwencje wyraźnie pokazują, jak ważne jest badanie GBS w ciąży i to, by paciorkowiec nie był obecny w drogach rodnych kobiety.

Reklama

GBS u noworodka - jakie są konsekwencje?

Dziecko nosicielki paciorkowca GBS może w łatwy sposób zarazić się bakterią połykając płyn owodniowy. Paciorkowiec najczęściej kolonizuje jego jamę ustną, potem przedostaje się do dróg oddechowych i przewodu pokarmowego.

Konsekwencje przeniesienia paciorkowca z grupy B na noworodka są bardzo poważne. Jednym z gorszych powikłań jest to, że może dojść do zapalenia opon mózgowych, jak również sepsy czy zapalenia płuc. Dodatkowo może też dojść do zapalenia stawów, jak również do zapalenia szpiku.

Noworodki matek, które są nosicielkami paciorkowca z grupy B najczęściej dłużej zostają w szpitalu, często wymagają intensywniejszego nadzoru neonatologicznego i dodatkowych badań diagnostycznych.

Warto jednak wspomnieć, że zakażenie noworodka paciorkowcem GBS może nastąpić nie tylko od matki, która jest nosicielką, ale również z powodu nieprzestrzegania zasad  sanitarno-epidemiologicznych w szpitalu.

Z tego właśnie powodu tak ważne jest częste mycie rąk i przestrzeganie higieny przez personel szpitala.

Bibliografia

  • Wolny, K., & Golda-Matuszak, E. (2010). Streptococcus agalactiae (GBS)–charakterystyka szczepów izolowanych z dróg rodnych kobiet w okresie rozrodczym. Med. Dośw. Mikrobiol, 62, 141-151.
  • Szymusik, I., Kosińska-Kaczyńska, K., Pietrzak, B., & Wielgoś, M. (2014). Czy nadszedł czas na zmiany w badanich przesiewowych w kierunku nosicielstwa GBS?. Ginekol Pol, 85, 456-460.
  • Bożena, K. N., Anna, O., Iwona, S., Bronisława, P., & Zoulikha, J. Z. (2010). Śródporodowa profilaktyka zakażeń paciorkowcami grupy B–doświadczenia własne. Ginekol Pol, 81, 913-917.
  • Cnota, W., Mucha, D., & Mucha, J. (2017). Zakażenia perinatalne paciorkowcami grupy B a powikłania u noworodków. Doświadczenia własne. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2(3), 87-92.
  • Jeż Mękal, A. (2013). Wymazy GBS-diagnostyka kobiet w ciąży.
  • Mrosek Agnieszka, CHOROBOTWÓRCZOŚĆ I EPIDEMIOLOGIA ZAKAŻEŃ STREPTOCOCCUS AGALACTIAE A ZNACZENIE BADAŃ W KIERUNKU NOSICIELSTWA GBS, Forum Zakażeń, 2023, Vol 14, Issue 1, p31, ISNN 2082-0623
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Badania w ciąży
Co oznacza rubella IgG w ciąży i czy jest niebezpieczna dla płodu?
Badanie poziomu rubella IgG
Prolaktyna a ciąża – normy. Co oznacza wysoka, a co niska?
Kobieta w ciąży trzyma się za brzuch
Jak przeprowadzić badanie AFP i w jakim celu się je wykonuje?
Badanie poziomu AFP w laboratorium
Podobne artykuły
Badanie KTG kobiety w ciąży
Na czym polega badanie KTG i kiedy je wykonać w ciąży?
Obowiązkowe badania w ciąży. Ile to kosztuje?
Para się przytula
Badanie beta hCG - testy, normy, interpretacja wyników
Lekarze badają kobietę w ciąży
Jak wygląda badanie GBS w ciąży i jak się do niego przygotować?
Kobieta trzyma dwa listki tabletek
Progesteron w ciąży – normy. Jaki poziom świadczy o ciąży?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!