Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗

Na czym polega badanie KTG i kiedy je wykonać w ciąży?

Badanie KTG w ciąży monitoruje liczbę uderzeń serca dziecka i rejestruje skurcze macicy. Badanie wykonuje się dopiero w trzecim trymestrze ciąży, pod warunkiem, że dziecko rozwija się prawidłowo. W ciąży zagrożonej lub mnogiej KTG przeprowadza się już od 25. tygodnia ciąży.
Badanie KTG kobiety w ciąży
Źródło: 123RF
Spis treści

Co to jest KTG?

Bez kardiotokografii trudno sobie dziś wyobrazić monitorowanie ciąży, tymczasem pierwszy aparat do stałego monitorowania akcji serca płodu został wynaleziony dopiero w 1957 roku przez Orvana Hessa i Edwarda Hona. 

Obok USG płodu KTG to najważniejsze badanie pozwalające ocenić stan zdrowia dziecka w brzuchu mamy i wykryć na przykład niedotlenienie czy zakażenie ciążowe.

W trakcie badania KTG, monitoruje się liczbę uderzeń serca dziecka (kardiografia) i jednocześnie rejestruje skurcze macicy (tokografia).

W ciąży przebiegającej bez powikłań badanie KTG przeprowadzane jest dopiero w trzecim trymestrze. Jeśli ciąża jest mnoga lub zagrożona, zapis KTG wykonuje się regularnie już od 25. tygodnia ciąży.

Badanie wykonuje się regularnie, nawet co 2-3 dni, jeśli minął już termin porodu.

Reklama

Jak wygląda i ile trwa badanie KTG?

Badanie KTG trwa zazwyczaj około pół godziny, choć czasem może nawet godzinę. W tym czasie ciężarna leży na kozetce i ma brzuch opasany taśmami, na których znajdują się specjalne czujniki. Jeden z nich to przetwornik ultradźwiękowy, który mierzy bicia serca maluszka, drugi to czujnik rejestruje skurcze macicy.

Czujniki przekazują sygnał do aparatury, która na monitorze pokazuje wyniki.

W ciążach zagrożonych, tuż przed porodem, kiedy rozwarcie szyjki macicy ma 1-2 centymetry, a błony płodowe pękły, istnieje możliwość monitorowania wewnętrznego, w trakcie, którego przez szyjkę macicy wprowadza się specjalną elektrodę i umieszcza ją na główce dziecka.

Jednocześnie na brzuchu umieszcza się czujnik odczytujący skurcze macicy.

Reklama

Kiedy można wykonać pierwsze KTG?

W przypadku zdrowo rozwijającej się ciąży badanie KTG przeprowadza się tuż przed samym porodem (zazwyczaj na kilka dni przed planowanym terminem, a potem co około 2-3 dni aż do rozwiązania) oraz podczas akcji porodowej.

Od kiedy można wykonać je najwcześniej? Gdy ciąża nie rozwija się prawidłowo lub gdy występują komplikacje lekarz może zalecić badanie KTG nawet już w 25 tygodniu ciąży.

Reklama

Wskazania do KTG w ciąży

KTG w ciąży (prawidłowo rozwijającej się) jest badaniem profilaktycznym i umożliwiającym kontrolowanie akcji porodowej (lekarz widzi skurcze porodowe na KTG) oraz opiekę nad dzieckiem w trakcie przychodzenia na świat. Rutynowo KTG wykonuje się u każdej ciężarnej pod koniec ciąży. Monitorowanie powinno się jednak rozpocząć już w drugim trymestrze, jeżeli:

  • matka czuje tylko niewielkie ruchy dziecka lub w ogóle ich nie czuje,
  • ciężarna przeszła uraz brzucha,
  • w przypadku krwawień z pochwy,
  • w przypadku kobiet w ciąży mnogiej,
  • ciężarna choruje na: cukrzycę, nadciśnienie tętnicze,
  •  u dziecka wykryto wadę serca,
  • w przypadku komplikacji i zagrożenia ciąży oraz porodu.

Reklama

Zapis KTG - interpretacja wyników

Zapis KTG pokazuje dokładnie jak bije serduszko w brzuchu mamy. Możemy na nim odczytać:

  • normokardię – prawidłowa liczba uderzeń serca na minutę, która wynosi 110-160,
  • bradykardię – kiedy liczba uderzeń jest poniżej 110,
  • trachykardię – kiedy liczba uderzenia na minutę wynosi powyżej 160.

Bradykardia płodu najczęściej jest wynikiem nieprawidłowego rozwoju płodu, w tym jego serca oraz wad genetycznych (najczęściej towarzyszy trisomii 18 pary chromosomów, czyli zespołowi Edwardsa). Tętno może być obniżone także po zabiegu kordocentezy, który polega na pobraniu za pomocą igły punkcyjnej krwi pępowinowej. Krew najczęściej pobiera się w diagnostyce wad genetycznych, choroby hemolitycznej, anemii, infekcji wewnątrzmacicznej.

Trachykardia świadczy o niedotlenieniu płodu i występuje głównie z powodu zakażeń w macicy. Przyspieszoną akcję serca płodu mogą wywoływać także wady serca, guzy serca, wady układu przewodzącego bodźce, niedokrwistość płodu, aberracje chromosomalne.

Zapis KTG pokazuje również oscylację serca, czyli zmianę liczby uderzeń oraz akceleracje, czyli przyspieszenia akcji serca.

Liczba uderzeń płodu na minutę powinna się zmieniać (rosnąć lub maleć) w stosunku do średniej wartości częstości bicia serca płodu.  Prawidłowa oscylacja to 5-25 uderzeń na minutę. Odchylenia od normy to:

  • oscylacja poniżej 5 uderzeń serca (tzw. oscylacja milcząca) oznacza brak zmienności czynności serca i może wynikać z niedotlenienia lub problemów z sercem
  • oscylacja powyżej 25 uderzeń na minutę (tzw. oscylację skaczącą), może być sygnałem, że pępowina zbytnio uciska na szyję dziecka
  • oscylacja w przedziale 5-10 uderzeń na minutę (tzw. oscylacja zawężona) wynika z mniejszej aktywności dziecka, np. w trakcie jego snu
  • oscylacja w przedziale 10-25 uderzeń serca na minutę (tzw. oscylacja falująca) pojawia się w trakcie ruchów płodu w worku owodniowym.

Badanie KTG daje nam także obraz akceleracji, czyli tego, jak przyspiesza akcja serca dziecka. Akceleracje najczęściej jest reakcją na ruchy dziecka lub skurcze macicy i prawidłowo powinna wynosić 2 razy w ciągu 10-15 minut przez około 15 sekund. 

Choć istnieje kilka ogólnych zasad, jak powinien wyglądać prawidłowy zapis KTG, to należy pamiętać, że wiedzę jak czytać KTG ma lekarz specjalista, który oprócz odczytania wyników KTG umie zestawić jego wynik z historią ciąży i dopiero wtedy może prawidłowo interpretować wyniki badania. 

Reklama

Co utrudnia zapis KTG?

Nie zawsze jest możliwe odczytanie prawidłowego zapisu badania KTG. Często winą jest nieprawidłowa pozycja, jaką kobieta przyjęła. Dzieje się tak, zwłaszcza gdy ciężarna siada w pozycji, w której uciskana jest pępowina dziecka lub główna żyła dolna kobiety. Wystarczy wtedy po prostu zmienić ułożenie ciała i zapis powinien być prawidłowy.

Gorzej, gdy prawidłowy odczyt utrudniają problemy z krążeniem krwi lub choroby przewlekłe u przyszłej mamy.

Reklama

Nieprawidłowy zapis KTG

W przypadku, kiedy standardowe badanie KTG pokazuje nieprawidłowy wynik, lekarz może rozszerzyć badanie. Podobnie jest, gdy u płodu lekarz nie wykryje akceleracji lub gdy ciąża przebiega z komplikacjami. KTG stresowe polega na podaniu pacjentce oksytocyny. Wywołuje ona przyspieszoną pracę serca u płodu, wtedy akceleracje muszą się pojawić. Na tej podstawie ocenia się czy serce nienarodzonego dziecka rozwija się prawidłowo.

Co to jest domowe KTG?

Tradycyjne badanie KTG przeprowadza się w szpitalu lub gabinecie lekarza prowadzącego ciążę. Od pewnego czasu, wraz z rozwojem telemedycyny, ciężarne mają dostęp do domowego KTG, które jest równie skuteczne.

Przenośne urządzenie telemedyczne zwane Pregnabit, pozwala na bezpieczne i wiarygodne badanie akcji serca płodu, tętna mamy oraz zapis czynności skurczowej mięśnia macicy.

Dane przekazywane są bezprzewodowo do Medycznego Centrum Telemonitoringu, gdzie specjalnie przeszkolony do tego personel medyczny analizuje wyniki 24 godziny przez 7 dni w tygodniu. KTG domowe jest niestety usługą płatną, za wypożyczenie urządzenia na 21 trzeba zapłacić ok. tysiąca złotych. W ramach tej opłaty jest jedna analiza w ciągu dnia, każda dodatkowa to koszt ok. 50 zł.

Dużo tańsze są domowe monitory KTG (ok.120 zł), które także pozwalają na słuchanie tętna płodu już od 20. tygodnia ciąży.

Dzięki nim można usłyszeć także inne dźwięki wydawane przez dziecko, takie np. jak czkawka. Niektóre wersje domowego KTG mają funkcje nagrywania i zapisywania danych na dysku komputera. Niektóre wersje mają dwie pary słuchawek, które pozwalają przyszłym rodzicom na wspólne słuchanie maluszka.

Tego rodzaju domowe KTG mają jednak wadę, polega ona na tym, że w przypadku niepokojących objawów i tak trzeba się wybrać do lekarza, który potwierdzi lub rozwieje obawy ciężarnej, podłączając kobietę do tradycyjnego aparatu KTG.

Czytaj również
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Badania w ciąży
Co oznacza rubella IgG w ciąży i czy jest niebezpieczna dla płodu?
Badanie poziomu rubella IgG
Prolaktyna a ciąża – normy. Co oznacza wysoka, a co niska?
Kobieta w ciąży trzyma się za brzuch
Jak przeprowadzić badanie AFP i w jakim celu się je wykonuje?
Badanie poziomu AFP w laboratorium
Podobne artykuły
Badanie KTG kobiety w ciąży
Na czym polega badanie KTG i kiedy je wykonać w ciąży?
Para się przytula
Badanie beta hCG - testy, normy, interpretacja wyników
Obowiązkowe badania w ciąży. Ile to kosztuje?
Lekarze badają kobietę w ciąży
Jak wygląda badanie GBS w ciąży i jak się do niego przygotować?
Kobieta trzyma dwa listki tabletek
Progesteron w ciąży – normy. Jaki poziom świadczy o ciąży?

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!