Reklama
Co to jest encefalopatia wątrobowa?
Encefalopatia wątrobowa to zaburzenie neurologiczne, które pojawia się na skutek uszkodzenia wątroby przez substancje toksyczne. Wątroba to bardzo ważny narząd, który pełni szereg istotnych funkcji w organizmie. Do najważniejszych należy oczyszczanie krwi z toksyn.
Uszkodzenia wątroby zaburzają jej prawidłowe działanie i w konsekwencji przestaje ona filtrować krew i usuwać z organizmu substancje toksyczne, jak amoniak, fenole czy kwasy tłuszczowe.
Te szkodliwe substancje wywierają negatywny wpływ na tkankę nerwową. W klasyfikacji ICD-10 encefalopatia wątrobowa ma przypisany kod choroby G93.4.
Przyczynami encefalopatii wątrobowej są:
- zmniejszenie liczby hepatocytów, czyli czynnych komórek wątrobowych na skutek ich martwicy,
- zwiększenie ilości substancji toksycznych we krwi,
- utrudniony przepływ krwi przez wątrobę,
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego na skutek zwiększonej ilości toksyn,
- osłabienie mechanizmów obronnych z uwagi na wyższe stężenie amoniaku we krwi,
- krwawienia z przewodu pokarmowego,
- zaparcia,
- niedotlenienie,
- nadużywanie alkoholu,
- zaburzenia czynności nerek,
- przyjmowanie zbyt dużych ilości białka,
- ciężki stan po operacji jednego z narządów,
- infekcje bakteryjne lub wirusowe.
Reklama
Objawy encefalopatii wątrobowej
Encefalopatia wątrobowa występuje w formie łagodnej (utajnionej) lub jawnej (o skomplikowanych objawach). W przypadku encefalopatii utajnionej choroba jest wykrywana tylko przy pomocy testów klinicznych.
Chory nie odczuwa większych dolegliwości, a w codziennym funkcjonowaniu objawy są w zasadzie niedostrzegalne. W przypadku choroby o charakterze jawnym objawami encefalopatii wątrobowej są:
- zmiany nastroju,
- obniżona koncentracja,
- zmiany w osobowości,
- zmiana charakteru pisma,
- zaburzona orientacja w czasie,
- brak orientacji w terenie,
- zaburzenia rytmu snu,
- ospałość i senność,
- zachowania nieadekwatne do sytuacji,
- śpiączka wątrobowa,
- drżenie rąk,
- nieprzyjemny zapach z buzi.
Choroba często jest trudna do rozpoznania. Otępienie i epizody depresyjne są często przypisywane wiekowi, jeśli choroba dotyczy osób starszych. U osób nadużywających alkohol encefalopatia wątrobowa jest mylona z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego.
Pierwszym istotnym sygnałem, który potwierdza rozwój choroby jest przestawienie dobowego rytmu czuwania i snu. W tych przypadkach chorzy są senni w ciągu dnia, natomiast w nocy uskarżają się na bezsenność.
U chorych głównie nasilają się objawy neurologiczne encefalopatii wątrobowej, jak zaburzenia mowy, koncentracji i wahania nastroju.
Do oceny stopnia nasilenia objawów stworzono skalę West Haven, która posiada 5 stopni:
- stopień 0 – bez objawów przy nieprawidłowych wynikach testów,
- stopień 1 – słaba koncentracja, zmiany nastrojów, zaburzenia rytmu snu, niewyraźna mowa,
- stopień 2 – dodatkowo pojawia się zaburzona orientacja w czasie i zachowania niewłaściwe do sytuacji,
- stopień 3 – dochodzi jeszcze zaburzona orientacja w terenie, splątanie, senność i dziwne zachowania,
- stopień 4 – obok wspomnianych powyżej objawów dodatkowo pojawia się brak reakcji na bodźce, ze śpiączką włącznie.
Jak długo trwa encefalopatia wątrobowa? Choroba jest podstępna i bardzo długo rozwija się bezobjawowo. Wykrycie schorzenia może nastąpić nawet po kilku miesiącach trwania choroby.
Reklama
Encefalopatia wątrobowa a długość życia
Rokowania w encefalopatii wątrobowej zależą od formy przebiegu choroby. Jeśli rozwija się powoli pacjenci posiadają zdecydowanie lepsze rokowania i przy odpowiedniej terapii negatywne skutki są odwracalne.
Wczesne wdrożenie leczenia pozwala na uniknięcie negatywnych powikłań i dolegliwości, a powrót do pełnego zdrowia jest tylko kwestią czasu. W zaawansowanych przypadkach leczenie jest trudne z uwagi na utrwalona już marskość wątroby.
Przeżywalność w encefalopatii wątrobowej zależy od liczby epizodów choroby, a każdy kolejny znacznie pogarsza rokowania. Szansa przeżycia kolejnych 3 lat po epizodzie jawnej encefalopatii wynosi do 30%.
Rokowania przy przewlekłej postaci choroby są już mniejsze ze względu na zaawansowaną marskość wątroby. Brak skutecznego leczenia przy nasilonej postaci choroby doprowadza do poważnych zaburzeń metabolicznych i obrzęku ośrodkowego układu nerwowego.
Długość życia przy encefalopatii wątrobowej zależy od stopnia rozwoju choroby i czasu jej trwania, bez żadnej formy terapii.
Reklama
Encefalopatia wątrobowa a alkohol
Jedną z głównych przyczyn chorób wątroby jest alkohol. Narząd ten to główne miejsce metabolizmu alkoholu metylowego. Wpływ alkoholu na wątrobę jest negatywny i ma związek z jej chorobami.
W mechanizmie uszkodzenia wątroby ogromną rolę odgrywa bezpośrednie działanie substancji toksycznych, obecnych we krwi, które przedostają się wraz z alkoholem. Nadmiar alkoholu prowadzi do wielu poważnych schorzeń wątroby, także do encefalopatii wątroby, czyli stanu neurologicznego wynikającego z uszkodzenia mózgu.
Związek pomiędzy encefalopatią wątrobowa a alkoholem jest bardzo silny. To wątroba głównie „przerobu” alkoholu. Dawka progowa alkoholu o toksycznym działaniu to do 80 g czystego alkoholu na dobę w przypadku mężczyzn i do 40 g w przypadku kobiet. Nadużywanie prowadzi nie tylko chorób w obrębie samej wątroby, ale także zmian czynnościowych i neurologicznych.
Reklama
Leczenie encefalopatii wątrobowej
Metody leczenia encefalopatii wątrobowej zależą od postaci zaburzeń i dolegliwości chorego. Jedna zasada jest wspólna - leczenie należy rozpocząć jak najszybciej.
Badanie krwi w encefalopatii wątrobowej to główny element diagnozy. Dzięki temu badaniu określany jest poziom amoniaku, enzymów wątrobowych, sodu i potasu. Celem każdej terapii jest przede wszystkim zmniejszenie ilości substancji toksycznych w organizmie.
Jak leczyć encefalopatię wątrobową? Oto schemat:
- postać epizodyczna wymaga na początku odnalezienia przyczyny dolegliwości. Chory do 48 godzin jest żywiony dojelitowo, a następnie konieczne jest zmniejszenie spożycia białka. Kolejnym etapem jest wprowadzenie środków farmakologicznych – antybiotyki (np. neomycyna), preparaty przeczyszczające (np. laktuloza) oraz leki przyspieszające usuwanie amoniaku z organizmu,
- postać trwała wymaga stosowania antybiotyków oraz stałego ograniczenia ilości białka w diecie. Leczenie ma także na celu zapobieganie obrzękowi mózgu.
Czy encefalopatia wątrobowa jest uleczalna? Odpowiedź na pytanie jest pozytywna, ale tylko w sytuacji szybkiego podjęcia indywidualnego leczenia. Charakter odwracalny mają tylko zmiany we wczesnym stadium.
Reklama
Dieta przy encefalopatii wątrobowej
Co jeść przy encefalopatii wątrobowej? Dieta w leczeniu tej choroby ma bardzo duże znaczenie. Lekarze zalecają ograniczenie spożycia białka zwierzęcego, gdyż zawiera ono dużą ilość aminokwasów aromatycznych. Spożycie nie powinno przekroczyć do 0,5 g na kg masy ciała na dobę. Wskazane jest białko roślinne.
Dieta w encefalopatii wątrobowej zależy od stopnia zaawansowania choroby i sposobu leczenia. Lekarze zalecają całkowite odstawienie alkoholu, wyeliminowanie produktów ciężkostrawnych, smażonych, ostrych, odstawienie mocnej kawy i herbaty.
Przy encefalopatii wątrobowej prawidłowe odżywianie ma bardzo duże znaczenie, gdyż powikłaniem tej choroby może być marskość wątroby czy zapalenie wątroby.
.png)
