Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗

Osad na zębach – od kawy, papierosów i nie tylko. Przyczyny, usuwanie

Osad na zębach jest efektem przede wszystkim zaniedbań higienicznych, a także spożywania i picia określonych produktów, zawierających składniki stanowiące pożywkę dla bakterii, albo barwiące szkliwo. Zobacz, skąd się bierze czarny, brązowy, żółty i biały nalot. Przeczytaj, jak z nim walczyć.
Czyszczenie osadu na zębach
źródło:123RF
W skrócie
  • Osad na zębach może mieć postać miękkiej, maziowej płytki lub twardego, sklejonego ze szkliwem kamienia.
  • Nalot na zębach przybiera różny kolor – od białego, przez żółty, aż po brązowy, niemal czarny. Ma to związek m.in. z zawartością barwników w spożywanych produktach.
  • Podstawową metodą usuwania osadu z zębów jest regularne szczotkowanie z użyciem dobrej pasty. Gdy to nie wystarcza, wskazany jest zabieg piaskowania.
SPRAWDŹ TEŻ: Higiena jamy ustnej u dzieci i dorosłych - zasady. Jak czyścić zęby?
Spis treści

Przyczyny osadu na zębach

Osad na zębach jest mieszaniną śliny, resztek pokarmowych oraz bytujących w tym środowisku bakterii. Wyróżnia się dwa rodzaje nalotu:

  • płytka nazębna – kleista maź, która wytwarzana jest bez ustanku, i która osadza się już kilkanaście minut po ostatnim posiłku. Może być na bieżąco usuwana szczoteczką do zębów oraz za pomocą nici dentystycznych, jeśli zaś jej ilość jest większa, należy wykonać zabieg piaskowania w gabinecie stomatologicznym;
  • kamień nazębny, to nic innego, jak zmineralizowana płytka. W tym przypadku nalot na zębach staje się twardy i silnie przywiera do szkliwa. To konsekwencja zaniedbań higienicznych – dzieje się tak zawsze, gdy płytka nie jest usuwana na bieżąco. Kamień usuwa się wyłącznie w gabinecie stomatologicznym (zabieg skalingu). 

Warto pamiętać, że osadzanie się płytki, a następnie kamienia, stanowi problem nie tylko estetyczny. Bytujące w nalocie bakterie wytwarzają bowiem kwasy, które uszkadzają szkliwo, a następnie głębiej położone tkanki. Tak rozpoczyna się próchnica.

Czysty i świeży osad na zębach ma barwę zbliżoną do szkliwa, jednak w wielu przypadkach odcień jest znacznie ciemniejszy. Co o tym decyduje?

Reklama

Czarny osad na zębach

U osób dorosłych czarny osad na zębach stanowi zazwyczaj efekt działania ciemnych barwników znajdujących się w określonych produktach spożywczych (inne przyczyny mogą być u dzieci, o czym w dalszej części artykułu). Wymienić w tym kontekście należy przede wszystkim kawę i herbatę. O tym, jak silne są ich właściwości barwiące, można się przekonać na przykładzie niedomytej filiżanki. Dokładnie taki sam czarny nalot zostaje na zębach

Zabarwiona na ciemno płytka jest nie tylko nieestetyczna, ale też groźna dla zdrowia. Większość osób słodzi kawę i herbatę, a to oznacza, że w osadzie znajdują się też duże ilości cukrów prostych, stanowiących idealną pożywkę dla bakterii powodujących próchnicę. Należy pamiętać, że w tym przypadku na ciemno barwi się nie tylko osad nazębny, ale też samo szkliwo. Proces ten jest powolny, ale nieprzerwany. Z każdą filiżanką kawy czy herbaty zęby stają się coraz ciemniejsze.

Reklama

Brązowy osad na zębach

Brązowy nalot na zębach także jest efektem działania silnych barwników. Taki właśnie osad często spotykany jest u nałogowych palaczy – w ten sposób ślad po sobie zostawia nikotyna, substancje smoliste i inne związki znajdujące się w papierosowym dymie. 

Ciemny nalot na zębach powodowany może też być przez czerwone wino. W tym przypadku problemem jest nie tylko zawartość silnych barwników, ale też silnie kwaśne pH tego napoju. Sprzyja to demineralizacji szkliwa – uszkodzenia początkowo odznaczają się na biało, później jednak ze zwiększoną intensywnością chłoną barwniki z pożywienia.

Uwaga – to co wydaje się ciemnym nalotem, może być brązową plamą próchnicową, a więc stanem dalece bardziej zaawansowanym. Dlatego tym bardziej należy poddawać się regularnym kontrolom stomatologicznym i systematycznie usuwać płytkę nazębną oraz kamień (1-2 razy w roku).

Reklama

Biały osad na zębach

Biały nalot na zębach to najprawdopodobniej niezabarwiona i stosunkowo świeża płytka nazębna lub też silnie zmineralizowany kamień. Przyczyny mogą być jednak inne. Niewykluczone, że na zębach osadza się nalot z języka czy błon śluzowych jamy ustnej, charakterystyczny dla różnego rodzaju stanów chorobowych (infekcje wirusowe i bakteryjne, przerost migdałka, odwodnienie). 

Białe plamy w istocie mogą też być nie nalotem, lecz plamami powstałymi wskutek demineralizacji i uszkodzenia szkliwa. Tak właśnie objawia się odwapnienie, spowodowane niedostateczną podażą wapnia oraz fluoru. Z drugiej strony białe plamy są też charakterystyczne dla tak zwanej fluorozy.

Jest to schorzenie wywołane zbyt dużą ilością tego pierwiastka w organizmie, zazwyczaj w wyniku nadmiernego przyjmowania go z pokarmem i piciem lub też zaburzeń wchłaniania. 

Reklama

Żółty osad na zębach

Żółty osad na zębach jest najbardziej charakterystyczny. Występuje on powszechnie o osób, które nie dbają sumiennie o higienę. To typowe zabarwienie płytki nazębnej, która zdążyła się już zebrać w większych ilościach i prawdopodobnie już wkrótce zacznie się przeistaczać w kamień.

Dzieje się tak nawet u osób, które nie piją kawy, herbaty i wina oraz nie palą papierosów. 

Żółty nalot na zębach nie jest tak rażąco widoczny, jak czarny czy brązowy, a jeśli pokrywa szkliwo równą warstwą, często gromadzi się w sposób niezauważalny. Łatwo zatem lekceważyć problem, który w konsekwencji może w stosunkowo krótkim czasie doprowadzić do rozwoju próchnicy.

Reklama

Osad na zębach u dziecka

Osad na zębach u dzieci także najczęściej powodowany jest odkładaniem się resztek jedzenia i picia, wraz z bytującymi w nich bakteriami. Sprzyja temu skład przyjmowanych pokarmów, bardzo często zawierających duże ilości cukrów prostych – glukozy, fruktozy, sacharozy, które są obecne z słodyczach, ciastkach, sokach, słodzonych herbatkach. Powstały w ten sposób nalot zazwyczaj jest żółty. 

Czarny osad na zębach u dziecka, jeśli występuje, z reguły powodowany jest innymi przyczynami, aniżeli u osób dorosłych. Z oczywistych względów w grę nie wchodzą odbarwienia od kawy, papierosów czy wina. Rozwijające się w pobliżu dziąseł ciemne plamy są wynikiem aktywności bakterii atakujących delikatne szkliwo, aczkolwiek w tym akurat przypadku nie należy tego utożsamiać z próchnicą. W przypadku zębów mlecznych jest to sytuacja stosunkowo częsta. 

Reklama

Jak usunąć osad z zębów?

Czym usunąć osad z zębów? Na co dzień wystarczającym zestawem jest szczoteczka do zębów, pasta oraz nić dentystyczna. Jeśli zabiegi higienizacyjne są wykonywane 2 raz dziennie, są one dokładne oraz wystarczająco długie, nalot jest czyszczony na bieżąco. 

Brązowy lub czarny osad na zębach, często nakładający się na przebarwienia samego szkliwa, wymaga zastosowania mocniejszych past, wzbogaconych o substancje zapewniające nie tylko ochronę przed płytką, ale też wybielających. Znajdują się w nich m.in.:

  • różne rodzaje węgla (drzewny, bambusowy, aktywowany), 
  • karbamid (mocznik), 
  • papaina (ekstrakt z drzewa papai), 
  • bromelina (enzym pozyskiwany z ananasa),
  • perlit (kwarc pochodzenia wulkanicznego).

Należy jednak pamiętać, że zbyt częste i intensywne wybielanie zębów może prowadzić do uszkodzeń powierzchni szkliwa. Nie należy też wybielania mylić z usuwaniem samej płytki nazębnej. 

W przypadkach, gdy czyszczenie osadu na zębach okazuje się niewystarczające, należy się udać do gabinetu stomatologicznego i poddać zabiegowi piaskowania. Jest on niemal bezbolesny, choć niektórzy mogą odczuwać dyskomfort. Polega on na usunięciu płytki nazębnej za pomocą wody z drobnym piaskiem dentystycznym – mieszanina ta jest kierowana na zęby pod dużym ciśnieniem ze specjalnej dyszy.  

Czytaj również

Bibliografia

  • Sara Shamsa i inni, Skuteczność usuwania płytki nazębnej u dzieci z uzębieniem mlecznym, stałym i mieszanym, Nowa Stomatologia 3/2013 s. 103-108
  • Anna Jurczak, Próchnica zębów – od czasów starożytnych do współczesności, Nowa Stomatologia 4/2014
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zęby i dziąsła
Stan zapalny zęba- objawy i przyczyny. Ile trwa zapalenie miazgi i jak uśmierzyć ból?
Kobieta trzyma się za policzek
Ekstrakcja ósemki – kiedy należy wykonać zabieg?
Wyrwanie ósemki
Próchnica zębów - wszystkie rodzaje, badania i przyczyny
Zęby człowieka z brązowymi plamami
Podobne artykuły
Jak wygląda ukruszony ząb
Ukruszony ząb – co należy zrobić, gdy dojdzie do urazu?
Czyszczenie osadu na zębach
Osad na zębach – od kawy, papierosów i nie tylko. Przyczyny, usuwanie
Dewitalizacja zęba
Zatrucie zęba - jak wygląda zabieg? Skutki uboczne
Ból dziąsła przy ósemce może utrudniać funkcjonowanie
Co wywołuje ból dziąsła przy ósemce i jak go złagodzić?
Mężczyzna z opuchlizną od zęba
Opuchlizna twarzy od zęba - jak się jej pozbyć? Ile czasu schodzi spuchnięte dziąsło i policzek?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Jakie funkcje Twojego CGM są dla Ciebie najważniejsze?
Touchcare CGM